Xơ nang tuyến vú là vấn đề y khoa phổ biến, còn gọi là thay đổi sợi bọc tuyến vú, là một dạng tổn thương lành tính, thường gặp ở nữ giới. Theo các nhà khoa học thì đây chỉ là hiện tượng thường gặp, do ảnh hưởng của tình trạng rối loạn nội tiết tố nữ. Các kết quả nghiên cứu cho thấy có khoảng 60% các cục u trong vú phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ không phải là ung thư và trên 90% nữ ở vào tuổi tiền mãn kinh có thay đổi sợi bọc tuyến vú và được xem là một biểu hiện của quá trình lão hóa.
Mô hình xơ nang tuyến vú
Trong đời sống sinh lý bình thường ở nữ giới, mỗi chu kỳ kinh nguyệt, dưới tác động của nội tiết tố sinh dục estrogen và progesterone, các mô tuyến vú giãn nở, giữ nước lại và căng lên, những vùng có mật độ chắc hơn, khi sờ có cảm giác như bướu; sau khi hành kinh, các cảm giác này giảm dần rồi trở lại bình thường.
Trải qua nhiều chu kỳ kinh nguyệt, việc kích thích này cứ lặp đi lặp lại làm cho mô tuyến vú trở nên chắc và hình thành các nang nhỏ chứa dịch, trong các ống dẫn bị tắc hoặc bị giãn, nhất là khi có tình trạng mất quân bình giữa hai nội tiết tố estrogen và progesterone, ở người tiền mãn kinh hoặc người thường xuyên bị tress; khi đó tuyến vú có những vùng bất thường tạo thành những u cục hay những mảng chắc gồ lên dưới da hoặc những hạt rất nhỏ rải rác khắp hai vú.
Xơ nang tuyến vú triệu chứng thường gặp là đau vú trong thời kỳ kinh nguyệt, nhất là ở giai đoạn tiền mãn kinh. Ở người có bộ ngực “dày”, đau có thể xuất hiện ở 1 bên hoặc cả 2 vú, vị trí thường là 1/4 trên ngoài hoặc vùng 1/2 dưới của vú, có thể đau lan ra cánh tay cùng bên. Mức độ đau và thời gian đau thay đổi tùy từng cơ địa mỗi người. Có người chỉ đau nhẹ vào 1 tuần lễ trước ngày có kinh, ít đau hơn khi có kinh. Có người đau liên tục, hoặc có cảm giác căng ở hai vú.
Nếu sờ vào sẽ thấy các mảng hoặc dạng cục ở vú, đây là dấu hiệu thường gặp. Người bệnh có thể nhận biết hoặc phát hiện qua siêu âm hay chụp nhũ ảnh, có cảm giác đau hay khó chịu khi ấn vào. Một số trường hợp có nang to, tròn, chắc, di động, chứa nhiều dịch tạo cảm giác căng căng khi ấn vào. Ngoài các triệu chứng trên, người bệnh có thể kèm theo rối loạn kinh nguyệt, đau bụng hoặc đau lưng nhiều khi hành kinh.
Hiện nay, điều trị giảm thiểu mô tuyến vú đang được nghiên cứu. Điều trị ngoại khoa chỉ thực hiện khi các nang chứa dịch to căng đau, và những xơ nang có kết quả siêu âm, nhũ ảnh hay chọc hút bằng kim nhỏ có nghi ngờ ác tính. Do vậy, để khắc phục chị em phụ nữ cần một trạng thái tâm lý thoải mái, vui vẻ, làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, cân bằng chế độ dinh dưỡng.
Chỉ dùng thuốc giảm đau khi các triệu chứng đau và tăng nhạy cảm nhiều ở vú như paracetamol 500mg, uống không quá 3 viên trong ngày. Chườm nóng tại chỗ, dùng nịt ngực thích hợp.
BSCKI Nguyễn Thị Minh Tâm
Bệnh viện Hồng Ngọc