Dữ liệu y khoa

Xạ hình tuyến giáp

  • Tác giả : ThS.BS Mai Văn Sâm (Đại học Y Hà Nội)
(khoahocdoisong.vn) - Xạ hình tuyến giáp là phương pháp đánh giá hình ảnh chức năng của tuyến giáp, đánh giá nhân tuyến giáp, ung thư tuyến giáp.

Chẩn đoán các bệnh về tuyến giáp

Xạ hình tuyến giáp giúp xác định vị trí, hình dạng, kích thước của tuyến giáp; Đánh giá chức năng, hình ảnh tuyến giáp của các bệnh nhân có bướu cổ đơn thuần, cường giáp trạng, basedow, suy giáp...; Xác định nhân tuyến giáp và tình trạng chức năng của các nhân; Theo dõi, đánh giá bệnh nhân ung thư tuyến giáp trước và sau phẫu thuật, bệnh nhân ung thư tuyến giáp thể biệt hoá điều trị bằng l-131; Chẩn đoán viêm tuyến giáp cấp và mạn tính; Chẩn đoán phân biệt các u của tuyến giáp với các u ở vùng cổ và trung thất; Xác định vị trí của tuyến giáp lạc chỗ.

Trước khi chụp xạ hình, thông thường bệnh nhân sẽ được tiêm vào mạch máu một hỗn hợp phóng xạ (99mTc) gắn với một dược chất (chuyên biệt cho từng cơ quan cần khảo sát). Tùy theo tình huống, chất phóng xạ có thể đưa vào cơ thể bằng cách uống, hít khí dung hoặc tiêm dưới da. 99mTc là một đồng vị phóng xạ nhân tạo có chu kỳ bán hủy ngắn (6 giờ). Ngoài ra, bệnh nhân có thể uống 131 Iốt, cũng là đồng vị phóng xạ nhân tạo có chu kỳ bán hủy ngắn (8 ngày).

Một vài lưu ý

- Trước khi chụp xạ hình, người bệnh phải chắc chắn không mang thai. Nếu có nghi ngờ, người bệnh cần báo ngay cho nhân viên hoặc bác sĩ. 

- Phụ nữ đang cho con bú cần ngưng cho bú trong vòng 12 tiếng – 24 tiếng.

- Không có chống chỉ định đối với trẻ em.

-Thông thường, người bệnh cần uống nhiều nước trước khi được tiêm dược chất phóng xạ.

- Cần đặt hẹn trước để được hướng dẫn cụ thể.

Một số chỉ định chụp SPECT/CT

Bệnh tim mạch: Đánh giá tình trạng thiếu máu cơ tim và chức năng của tâm thất trái trên bệnh nhân đã có bệnh mạch vành trước đó hoặc các bệnh nhân đau ngực có yếu tố nguy cơ… để phát hiện bệnh mạch vành.

- Ung bướu: Chụp xạ hình xương toàn thân để tìm các tổn thương di căn và đánh giá tiến triển của di căn ung thư trong quá trình diễn biến của bệnh.

- Xạ hình toàn thân với 131 Iốt: Sau phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp; Trước khi quyết định điều trị bằng 131 Iôt và sau khi điều trị 131 Iôt; Theo dõi đáp ứng điều trị trong ung thư tuyến giáp thể biệt hóa.

- Chụp xạ hình hạch gác (trong ung thư vú giai đoạn sớm, ung thư hắc tố Melanoma và một số ung thư khác ở vùng đầu, mặt và cổ) giúp đánh giá giai đoạn và lên kế hoạch chữa trị.

Nội tiết: Chẩn đoán các bệnh lý tuyến giáp (bao gồm: cường giáp, u giáp độc, bướu giáp nhân, ung thư giáp…).

- Phát hiện khối u tủy thượng thận, u nguyên bào thần kinh, tuyến phó giáp (cận giáp)...

- Thận niệu: Xạ hình thận (tĩnh) giúp đánh giá tổn thương vỏ thận và chức năng còn lại của từng thận, góp phần quyết định điều trị bảo tồn, phẫu thuật cắt bỏ thận hoặc cắt bỏ một phần.

Tìm vị trí của thận lạc chỗ.

– Xạ hình thận (động): Giúp đánh giá chức năng riêng biệt mỗi thận đồng thời chẩn đoán phân biệt các trường hợp ứ nước thận do tắc nghẽn hoặc không do tắc nghẽn; Chẩn đoán cao huyết áp do hẹp động mạch thận một bên; Đánh giá chức năng thận trước khi hiến thận và sau ghép thận; Xạ hình tinh hoàn giúp chẩn đoán phân biệt viêm và xoắn tinh hoàn.

Chấn thương chỉnh hình:  Chẩn đoán nhiễm trùng hoặc lỏng khớp giả.

- Hỗ trợ chẩn đoán các trường hợp đau xương khớp, những nghi ngờ viêm xương – tủy xương mà các phương tiện khác không xác định rõ nguyên nhân.

Các trường hợp khác:

- Xạ hình xác định túi thừa Meckel, xạ hình tuyến nước bọt…

ThS.BS Mai Văn Sâm (Đại học Y Hà Nội)

BẢN DESKTOP