Bệnh chồng bệnh
Vốn khỏe mạnh, không có bệnh tật nhưng 2 tháng gần đây, ông Trần Anh Đức (66 tuổi, Nam Định) thấy xuất hiện tình trạng nói và nuốt khó. Các triệu chứng ngày một tăng nặng kèm theo mệt mỏi khi gắng sức. Ông Đức đến Viện Tai mũi họng T.Ư thì được chẩn đoán ung thư amidal và có chỉ định phẫu thuật cắt amidal kết hợp nạo vét hạch. Trong khi làm các xét nghiệm đánh giá trước mổ, các bác sĩ lại phát hiện ông bị hẹp khít van ĐMC, có chỉ định chuyển tuyến sang Viện Tim mạch Quốc gia - Bệnh viện Bạch Mai để can thiệp.
Tại Viện Tim mạch Quốc gia, kết quả siêu âm tim cho thấy, bệnh nhân Đức có: Hẹp khít và hở nhẹ van ĐMC. Van ĐMC hai lá van, dày lá van vừa, vôi hóa rải rác 2 bờ van... GS.TS Nguyễn Lân Việt, nguyên Viện trưởng Viện Tim mạch chủ trì buổi hội chẩn và thống nhất hướng xử trí: Thay van ĐMC nhằm cải thiện các bệnh lý tim mạch đảm bảo cho bệnh nhân đủ sức khỏe để tiếp tục cuộc đại phẫu cắt amidal trái và nạo vét hạch cổ.
Sau khi bàn bạc và thống nhất, gia đình bệnh nhân Đức chọn phương án thay van ĐMC qua ống thông (TAVI). PGS.TS Phạm Mạnh Hùng, Viện trưởng Viện Tim mạch Quốc gia Việt Nam, trưởng kíp can thiệp chia sẻ: Điều đặc biệt trong ca can thiệp này là bệnh nhân bị ung thư amidal. Vì vậy, để đảm bảo an toàn và đảm bảo sức khỏe, kíp can thiệp quyết định gây tê tại chỗ kết hợp an thần thay vì gây mê toàn thân qua nội khí quản giúp giảm thời gian tiến hành thủ thuật, giảm nguy cơ phải dùng thuốc vận mạch, đồng thời, cũng giúp người bệnh hồi tỉnh ngay, tránh những biến chứng của việc thở máy xâm nhập, giảm thời gian nằm viện. Đây là ca TAVI đầu tiên được áp dụng dưới sự hỗ trợ của gây tê tại chỗ.
Sau ca can thiệp, bệnh nhân Trần Anh Đức chia sẻ: "Trước khi thực hiện thủ thuật, GS.TS Nguyễn Lân Việt đã giải thích với tôi rất cặn kẽ về kỹ thuật. Bác sĩ gây tê cũng gặp và trao đổi rõ ràng để tôi chuẩn bị. Ca can thiệp diễn ra thuận lợi, trong quá trình thực hiện, tôi không thấy đau chút nào và sau đó tôi tỉnh ngay. Tôi thấy khỏe hẳn, không còn cảm giác mệt mỏi như trước khi can thiệp".
TAVI - Giải pháp tối ưu cho người bị hẹp van ĐMC
TAVI là kỹ thuật được thực hiện lần đầu tiên năm 2002 bởi bác sĩ tim mạch can thiệp Alain Cribier. Kỹ thuật này đã được áp dụng chính thức và thường quy trong khoảng 15 năm nay. Viện Tim mạch Quốc gia đã triển khai khoảng 10 ca TAVI nhưng được thực hiện dưới sự hỗ trợ của gây mê. TAVI thay thế cho phẫu thuật giúp người bệnh không phải đối diện với cuộc mổ mở xương ức và sử dụng máy tuần hoàn ngoài cơ thể.
Với bệnh nhân Anh Đức, đây là lần đầu tiên, Viện Tim mạch Quốc gia Việt Nam triển khai TAVI qua gây tê tại chỗ. Điều này đem lại rất nhiều lợi ích cho người bệnh. Ngay sau thủ thuật bệnh nhân đã tỉnh táo, tiếp xúc được. Chỉ 1 tuần sau thay van qua đường ống thông, bệnh nhân có thể tiến hành phẫu thuật amidal theo chỉ định của chuyên khoa Tai Mũi Họng.
PGS.TS Phạm Mạnh Hùng cho biết, ca TAVI này được tiến hành hoàn toàn với ekip của các bác sĩ Viện Tim mạch Quốc gia, không có sự tham gia của chuyên gia nước ngoài. Trước đây, thủ thuật phức tạp này cần sự tham gia hỗ trợ của các chuyên gia nước ngoài. Việc tiến hành TAVI thành công ở bệnh nhân hẹp van ĐMC phức tạp (van ĐMC hai lá van, vôi hoá nhiều) cho thấy ekip can thiệp của Viện Tim mạch Quốc gia đã thực sự làm chủ kỹ thuật này, đem lại giải pháp điều trị an toàn và hiệu quả cho các bệnh nhân hẹp van ĐMC ở Việt Nam. Viện Tim mạch Quốc gia Việt Nam, Bệnh viện Bạch Mai, là 1 trong 3 trung tâm tim mạch trong cả nước đã được cấp chứng nhận có thể tiến hành kỹ thuật này một cách độc lập.
Hẹp van ĐMC do thoái hoá van là bệnh lý phổ biến ở người cao tuổi. Biểu hiện lâm sàng chủ yếu là mệt, giảm khả năng gắng sức, đau ngực, khó thở. Hẹp van ĐMC khi đã biểu hiện triệu chứng thì thường có tiên lượng nặng nề, với tỷ lệ tử vong trong 2 năm lên tới 50%.
Thay van ĐMC qua đường ống thông đã thực sự mở ra hướng đi mới cho các bệnh nhân hẹp khít van ĐMC, đặc biệt là những bệnh nhân có nhiều bệnh lý nội khoa nặng nề, những bệnh nhân không thể tiến hành phẫu thuật tim hở, hoặc nguy cơ phẫu thuật quá cao.
TAVI là kỹ thuật mở đường vào động mạch đùi, sau đó đẩy van ĐMC sinh học đến vị trí van ĐMC của bệnh nhân. Van sinh học sẽ hoạt động như một van tim giúp lưu thông máu giữa buồng thất trái và ĐMC. Trước đây, TAVI chỉ được chỉ định cho các bệnh nhân nguy cơ phẫu thuật rất cao, khi người bệnh không còn lựa chọn điều trị nào khác. Sau 15 năm phát triển, ngày nay TAVI được mở rộng chỉ định cho cả các đối tượng nguy cơ phẫu thuật trung bình (sắp tới là nguy cơ thấp) và trở thành một thủ thuật đơn giản hơn, an toàn hơn, có tính ứng dụng cao hơn trong thực hành lâm sàng.