Trước kia người ta hay nhầm viêm họng hoại thư với bệnh bạch hầu ác tính. Thực ra đây là một bệnh hoại thư lan tỏa do virus yếm khí gây ra. Bệnh lúc đầu còn khu trú ở các lớp nông như niêm mạc, dưới niêm mạc. Về sau bệnh lan tràn vào các lớp sâu như cân, cơ, mạch máu…
Bệnh thường xuất phát ở vùng amydan rồi lan ra trụ màn hầu, thành sau họng, khoảng liên hàm… Bệnh thường gặp ở những người có sức đề kháng giảm sút bởi các bệnh về máu như bạch cầu cấp, mất bạch cầu hạt, bệnh nhân bị suy mòn, đái tháo đường, urê máu cao… Bệnh bắt đầu một cách rầm rộ. Triệu chứng toàn thân rất nặng, có tính chất vừa nhiễm độc vừa nhiễm trùng: Sốt cao 40 – 41 độ C, lả người, mạch nhanh và yếu, huyết áp hạ, nôn, mửa, tiêu chảy.
Triệu chứng cơ năng khá đặc biệt: Bệnh nhân rất đau họng, không ăn uống được, khi nuốt nước trào ra mũi, nước bọt đặc, có mủ, máu, rất hôi. Khám thấy ở họng có từng mảng hoại thư che phủ bởi một lớp vàng màu lá úa, lấm chấm nâu, có những hạt hoại thư đã bong, bộc lộ những vết loét không đều, màu xám, dễ chảy máu. Niêm mạc chung quang có thể đỏ tươi hoặc tái nhợt với những chấm xuất huyết hay những phỏng nước nâu.
Những mảng hoại thư có xu hướng lan rộng ra, các bờ dịch lại gần và cuối cùng kết hợp thành một vùng loét rộng từ amydan đến các trụ màn hầu, thành sau họng, lợi răng… Cổ bị phù nề to (cổ bạch như cổ rắn hổ mang), hạch bị sưng và đau (trừ trường hợp bệnh mất bạch cầu hạt).
Khi bị bệnh viêm họng hoại thư cần phải xét nghiệm máu đếm hồng cầu và làm công thức bạch cầu để phát hiện bệnh máu như bạch cầu cấp, bệnh mất bạch cầu hạt, bệnh tăng bạch cầu đơn nhân to…
Bệnh dễ bị chẩn đoán nhầm với bạch hầu ác tính. Nếu được điều trị kịp thời và nguyên nhân không phải do bệnh máu thì bệnh có hy vọng khỏi. Trong trường hợp không được điều trị đúng mức, bệnh diễn biến rất nhanh: Hoại thư ăn sâu vào các lớp trong, virus xâm nhập vào máu (nhiễm trùng máu). Bệnh nhân sẽ lâm vào tình trạng trụy tim mạch hoặc máu chảy liên tục không cầm và chết. Điều trị bằng nội khoa: Kháng sinh liều cao, tiêm huyết thanh chống hoại thư, thuốc trợ tim mạch và điều trị nguyên nhân gây bệnh và tiếp tục điều trị đái tháo đường, urê máu cao…
BS Tuấn Anh (Bệnh viện K)