“Tuy nhiên, bao nhiêu người trong số đó có thể thay đổi thế giới, điều hành hay gây ấn tượng với thế giới? Câu trả lời rất rõ ràng: Không ai cả”, tác giả Eric Barker kết luận trong cuốn sách Barking Up the Wrong Tree.

Quan điểm của Barker là dù học sinh xuất sắc thường thành đạt, rất ít người trong số họ có được loại thành công mà tất cả chúng ta mơ ước. Thay vào đó, chính những người chật vật với việc học, hoặc không thích học, lại làm được điều này. Trên thực tế, một nghiên cứu với 700 triệu phú Mỹ cho thấy điểm trung bình của họ tại trường chỉ là 2,9.

Theo Barker, có 2 lý do có thể giải thích cho việc này:

1. Trường học và trường đời khác nhau

Karen Arnold – nhà nghiên cứu tại Đại học Boston cho biết: “Chúng ta được trao thưởng vì sự tuân thủ và sẵn sàng đi theo cả hệ thống”. Nói cách khác, những học sinh xuất sắc biết chính xác giáo viên muốn gì và thực hiện điều đó.

Trái lại, những người có ảnh hưởng bậc nhất thế giới hầu hết đưa ra giải pháp chẳng giống ai về các vấn đề khoa học và chính trị. Làm theo những gì đã có sẽ không bao giờ khiến bạn nổi tiếng được.

Barker từng giải thích: “Tại trường học, các quy định rất rõ ràng. Trong cuộc sống thì không. Vì thế, không chơi theo luật sẽ là lợi thế khi bạn ra khỏi môi trường đóng – như giáo dục”.

2. Trường học thích phổ quát, cuộc sống thích chuyên môn

Kể cả nếu bạn thích môn lịch sử ở trường, bạn cũng không thể dành toàn bộ thời gian để nghiên cứu về thời kỳ Phục hưng được. Sẽ có lúc bạn phải dừng lại và chuyển qua làm bài tập toán.

Nhưng một khi đi làm, bạn sẽ phải xuất sắc trong một lĩnh vực nào đó. Và các kiến thức hay kỹ năng khác sẽ trở nên không quá quan trọng như đi học.

Arnold nhận thấy những người thích học hỏi lại có xu hướng gặp khó khăn ở trường. Vì họ nhận thấy hệ thống giáo dục “quá ngột ngạt”, không cho phép họ theo đuổi đam mê thực sự.

Barker kết luận: “Những học sinh xuất sắc thường là những người ủng hộ hệ thống. Họ là một phần của hệ thống, nhưng không bao giờ thay đổi hay lật đổ hệ thống”.

Dĩ nhiên, điều này không có nghĩa, nếu học giỏi ở trường, bạn sẽ không bao giờ đạt thành công vĩ đại. Nhưng bạn phải luôn nhớ rằng chơi theo luật sẽ không bao giờ khiến mình đi xa được. Hãy mạo hiểm và làm những điều chưa ai làm.

Đan Như (tổng hợp)