Xử lý hơn 10 tỷ HĐĐT mỗi năm

Lâu nay, việc mua bán, sử dụng hóa đơn giả, hóa đơn bất hợp pháp là một thực trạng nhức nhối của ngành tài chính. Nạn hóa đơn bất hợp pháp phổ biến nhiều hình thức như lập khống hóa đơn; cho hoặc bán hóa đơn chưa lập để tổ chức, cá nhân khác lập khi bán hàng hóa; cung ứng dịch vụ, cho hoặc bán hóa đơn đã lập để tổ chức, cá nhân khác hạch toán; khai thuế hoặc thanh toán vốn ngân sách; lập hóa đơn không ghi đầy đủ các nội dung bắt buộc; lập hóa đơn sai lệch nội dung giữa các liên; dùng hóa đơn của hàng hóa, dịch vụ này để chứng minh cho hàng hóa, dịch vụ khác...

Nguyên nhân của hiện tượng sử dụng hóa đơn giả, bất hợp pháp là do hiện nay các tổ chức, cá nhân đã lợi dụng việc cấp Giấy phép đăng ký kinh doanh đơn giản đã thành lập doanh nghiệp nhưng không nhằm mục đích kinh doanh mà chỉ mua, bán hóa đơn phục vụ cho các hành vi hợp thức hóa chứng từ nhằm rút tiền cho mục đích khác nhau. Những hành vi vi phạm này đã gây hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến môi trường kinh doanh chung.

Để chấn chỉnh, ngăn chặn tệ nạn này, Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) đã tiến hành triển khai hệ thống HĐĐT trên toàn quốc. Báo cáo từ Tổng cục Thuế cho biết, từ ngày 21/4, hệ thống HĐĐT đã được triển khai trên toàn quốc. Đến hết ngày 31/5 ngành tài chính phải hoàn thành 90% và đến hết ngày 30/6 phải hoàn thành 100% số lượng doanh nghiệp, tổ chức kinh tế, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh chuyển sang sử dụng HĐĐT.

Trước đó, toàn bộ các tổ chức, doanh nghiệp tại 6 tỉnh, thành Hà Nội, TPHCM, Hải Phòng, Phú Thọ, Quảng Ninh, Bình Định và các tập đoàn, tổng công ty có hoạt động kinh doanh trên phạm vi toàn quốc đã chuyển đổi sang sử dụng HĐĐT từ 11/2021.

Ông Phạm Quang Toàn, Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (Tổng cục Thuế) cho biết, hệ thống HĐĐT được xây dựng trên nền tảng công nghệ 4.0, triển khai song song tại 2 trung tâm (trung tâm chính và trung tâm dự phòng). Hệ thống này có thể cho phép tiếp nhận và xử lý trên 10 tỷ hóa đơn mỗi năm. Số lượng HĐĐT này đảm bảo đáp ứng được yêu cầu xuất hóa đơn trong những ngành, lĩnh vực quan trọng như điện, nước, viễn thông...

"Khắc tinh" trị nạn hóa đơn giả

Bà Nguyễn Thị Lan Anh, Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, cá nhân (Tổng cục Thuế), cơ sở dữ liệu HĐĐT có thể kết nối, chia sẻ, liên thông với hàng loạt các cơ quan quản lý nhà nước khác. Ngoài phục vụ cho tổ chức cá nhân có thể tra cứu thông tin, cơ sở dữ liệu có thể kết nối với cơ quan quản lý thị trường (phục vụ công tác quản lý hàng hóa); với cơ quan công an (giúp việc cải cách thủ tục hành chính đối với người dân, doanh nghiệp, trong đó tích hợp mã cá nhân của người nộp thuế cùng với mã số thuế trên HĐĐT để quản lý nhà nước với người nộp thuế); với cơ quan tài nguyên môi trường (hỗ trợ cải cách thủ tục về đất đai); đáp ứng công tác thanh tra, kiểm tra của ngành Thuế.

Đáng chú ý hệ thống HĐĐT được Tổng cục Thuế áp dụng nhiều công nghệ hiện đại như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data);... sẽ góp phần đáng kể vào việc phòng ngừa các rủi ro trong công tác nộp thuế, hoàn thuế, ngăn chặn tình trạng hóa đơn giả.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Hà, Trưởng phòng thuế VAT, Vụ Chính sách thuế, Tổng cục Thuế, HĐĐT và HĐĐT có mã xác thực của cơ quan thuế có tính bảo mật cao vì sử dụng chữ ký số của người bán nên khả năng làm giả hóa đơn là khó. Vì vậy, việc sử dụng HĐĐT thay thế hóa đơn giấy (hóa đơn đặt in, hóa đơn tự in) sẽ khắc phục được tình trạng làm giả hóa đơn.

Với hệ thống HĐĐT vừa kích hoạt có cơ sở dữ liệu kết nối, chia sẻ, liên thông trong toàn quốc, các doanh nghiệp có thể xác nhận được thông tin hóa đơn bên mua hàng thông qua phương thức tra cứu trực tiếp từ cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế. Tại đây, các thông tin liên quan đến mẫu hóa đơn, mã số thuế, các thông tin doanh nghiệp sẽ được công khai để giúp các đơn vị có thể thuận tiện trong việc tìm hiểu cũng như xác nhận các thông tin cần thiết.

Tuy nhiên, hiện tại, hệ thống HĐĐT toàn quốc mới kích hoạt, chưa đạt 100% nên việc kiểm soát, đối chiếu hóa đơn chưa thực sự tối ưu. Thêm nữa, không phải bất cứ lúc nào sau khi nhận hóa đơn, bên mua hàng cũng có thể tra cứu thông tin được ngay lập tức hay để tra cứu được cũng sẽ mất một khoảng thời gian đối chiếu nhất định. Tuy nhiên, trong tương lai, với nền tảng số hóa mọi dữ liệu liên thông, việc tra cứu hóa đơn giả, bất hợp pháp sẽ dễ dàng hơn nhiều.

Theo Tổng cục Thuế, áp dụng HĐĐT có mã xác thực của cơ quan thuế giúp giảm thời gian làm thủ tục hành chính thuế, giảm thời gian đăng ký sử dụng hóa đơn, doanh nghiệp (DN) không phải làm thủ tục đăng ký mẫu hóa đơn. HĐĐT cũng giúp giảm chi phí giấy, mực in, vận chuyển và đặc biệt là chi phí lưu trữ hóa đơn. Khi sử dụng HĐĐT có mã xác thực, DN không phải lập báo cáo sử dụng hóa đơn. Dữ liệu từ HĐĐT được kết nối tự động với phần mềm khai thuế giá trị gia tăng (VAT) nên DN không phải mất thời gian lập tờ khai thuế VAT.