Lành tính nhưng phá hủy nhiều xương
Anh Đỗ Văn Q., 23 tuổi (Hà Nội), không có tiền sử chấn thương tự nhiên đau mặt trước gối kéo dài 1 năm và tự sờ thấy khối phồng mặt ngoài đùi trái. Anh đi khám tại bệnh viện huyện được chẩn đoán u mỡ. Sau phẫu thuật lấy u, anh vẫn tiếp tục đau kéo dài, đi khám tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức được chẩn đoán u xương.
Anh được phẫu thuật lấy sạch u và ghép xương tự thân. Kết quả giải phẫu bệnh khối u là nang xương phình mạch xương bánh chè. Anh xuất viện 3 ngày sau mổ, bó bột 4 tuần, tập phục hồi chức năng sau 4 tháng và 18 tháng sau xương ghép liền tốt, u không tái phát, biên độ vận động gối bình thường, không đau.
ThS Hoàng Minh Thắng, Viện Chấn thương chỉnh hình, bệnh viện Hữu Nghị Việt Đức cho biết, nang xương phình mạch là tổn thương u lành tính nhưng có tính chất phá hủy xương nhiều, thường xuất hiện tại đầu các xương dài và cột sống… ở người trẻ trong độ tuổi 10 - 20.
Đặc trưng bởi xu hướng phát triển “phình” ra của các hồ máu chứa trong các nang xương với thành xương rất mỏng. Khoảng 22% u xuất hiện tại cột sống, 21% tại xương cùng, còn lại ở đầu các xương dài và bánh chè. Triệu chứng bệnh lý của bệnh rất nghèo nàn, chủ yếu là đau kéo dài.
Hiện cơ chế bệnh sinh của u chưa được biết rõ, có nhiều giả thiết: Xuất huyết dưới màng xương rồi hóa mô, rối loạn mạch máu trong xương (huyết khối tĩnh mạch, thông động tĩnh mạch), tạo một vỏ bọc ở một bệnh xương, u xương có sẵn…
Liệt nhanh nếu không điều trị kịp
Các chuyên gia cho biết, u xương thường lành tính nhưng cũng rất nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Chẳng hạn, nếu ở cột sống u thường xuất phát từ các thành phần phía sau của cột sống (cung sau, mỏm gai) rồi phát triển lan qua cuống ra trước xâm lấn vào thân đốt sống gây gãy xương bệnh lý, xẹp thân đốt sống, biến dạng gập góc trục cột sống và chèn ép thần kinh dẫn đến liệt hoàn toàn sẽ diễn ra rất nhanh nếu không có sự can thiệp của điều trị, đây chính là thách thức về thời gian trong chẩn đoán và điều trị.
Tại bánh chè nếu không được điều trị, chăm sóc đúng có thể có các biến chứng: Viêm mủ khớp gối, teo cơ tứ đầu đùi, tràn dịch, khớp gối mất vững, tổn thương dây chằng bao khớp gây hạn chế vận động gấp duỗi gối, khó phục hồi chức năng của chi và liệt do hoại tử bánh chè…
ThS Hoàng Minh Thắng cho biết, u xương bánh chè có thể chẩn đoán trên phim chụp X-quang. Nhưng chẩn đoán được bản chất khối u là một việc khó khăn. U xương bánh chè thường lành tính, ác tính ít gặp chủ yếu là osteosarcoma. Mặc dù các phương tiện chẩn đoán hình ảnh giúp khu trú về mặt chấn đoán nhưng ngay cả hình ảnh mức dịch - dịch hay vách trong cũng không phải là triệu chứng đặc biệt giúp chẩn đoán phân biệt.
Điều trị u xương bánh chè bằng cách lấy sạch u hoặc ghép xương tự thân hoặc đồng loại.
Tuy nhiên, một số trường hợp khó chẩn đoán xác định trong mổ thì việc ghép xương được tiến hành sau khi có kết quả giải phẫu bệnh. Điều trị nút mạch chọn lọc được sử dụng, đặc biệt trong trường hợp gãy xương bệnh lý. Áp lạnh được chỉ định như một hỗ trợ điều trị nhằm hạn chế tái phát hay xâm lấn phần mềm nhưng có khả năng hoại tử bánh chè do tắc mạch nuôi.