Nhắc đến tỉnh Kon Tum, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến một số địa điểm du lịch quen thuộc trong thành phố, cột mốc giáp biên 3 nước Việt Nam - Lào - Campuchia ở huyện Ngọc Hồi (ngã ba Đông Dương) hay thị trấn Măng Đen ở huyện Kon Plông. Rất ít người biết đến và tìm đến Tu Mơ Rông, địa danh chưa có tên trên bản đồ du lịch Việt Nam.

Vùng đất xanh yên bình

Tu Mơ Rông là huyện miền núi, nằm phía Bắc tỉnh Kon Tum. Nơi đây được thiên nhiên ưu đãi khí hậu mát mẻ, trong lành. Cảnh quan đặc trưng là những cánh rừng nguyên sinh, thác, suối... tự nhiên, giữ được vẻ nguyên sơ vốn có. Địa bàn huyện vẫn còn lưu giữ những di tích lịch sử, chứng tích còn lại trong các cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm. Cùng đó, bà con nơi đây vẫn lưu giữ được những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào dân tộc Xơ Đăng.

Thác Siu Puông. Ảnh: Võ Duy Tuyên.

Ngay ở điểm đầu vào huyện là dãy núi Mang Rơi án ngữ. Đứng trên đỉnh đèo, bạn sẽ thấy mây lãng đãng bay ngay dưới chân. Phóng tầm mắt nhìn sang phía tây, du khách sẽ bao quát được gần như toàn bộ vùng đất với những bản làng của đồng bào Xê Đăng và những dãy ruộng bậc thang nối nhau san sát cho đến tận chân dốc Văn Loan.

Nhìn về hướng bắc, từ Mang Rơi vào tới dãy Ngọc Linh hùng vĩ, sẽ thấy cảnh tượng chẳng khác gì bức tranh thủy mặc. Mây và núi ấp ôm nhau kéo dài cả hàng chục cây số. Thấp thoáng trong mây phủ trên thung lũng Tu Mơ Rông là những ngọn núi thấp và bản làng người Xê Đăng như sợi chỉ mờ mờ đeo ở lưng chừng núi, quang cảnh rất ngoạn mục.

Tu Mơ Rông yên bình. Ảnh: Đô Đô.

Trải nghiệm khám phá Tu Mơ Rông, du khách không thấy khu du lịch hoành tráng, không có nhiều những hoạt động vui chơi giải trí thu hút nhưng lại thấy bình yên. Bình yên trong màu xanh cây lá, bình yên với những dòng suối trong lành, những thác nước đầy mộng mơ và lãng mạn.

Hành trình khám phá Tu Mơ Rông

Thực tế chưa có tuyến du lịch riêng đến Tu Mơ Rông được khai thác trọn vẹn, nên du khách sẽ khó tìm được những đơn vị lữ hành cung cấp dịch vụ. Tuy nhiên, vẫn có những tour ghép khám phá vài điểm ở Tu Mơ Rông cùng những địa danh lân cận như Nam Trà My, Măng Đen… Do đó, muốn trải nghiệm nơi đây chủ yếu là theo kiểu đi phượt hoặc du lịch tự túc.

Kon Tum không có sân bay dân sự, nên muốn đến đây bằng máy bay, du khách có thể chọn sân bay gần nhất là Pleiku (tỉnh Gia Lai), rồi di chuyển tiếp. Ngoài ra, các tỉnh đều có nhiều tuyến xe đến Kon Tum; từ thành phố Kon Tum đi Tu Mơ Rông khoảng 80 km.

Ruộng bậc thang tại Tu Mơ Rông. Ảnh: Võ Duy Tuyên.

Đến với Tu Mơ Rông, ở bất cứ khoảnh khắc nào, du khách cũng có thể nhìn ngắm, cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên, dễ dàng lưu lại những bức ảnh đẹp mơ màng như tranh vẽ. Khách cũng có thể tham khảo thêm một số gợi ý là những điểm đến, hoặc trải nghiệm không nên bỏ qua khi đến với nơi này.

Thác đa tầng: Thác nước giấu mình sâu trong khu vườn nguyên sinh rộng lớn. Chính vì vậy, để ngắm nhìn con thác hùng vĩ và xinh đẹp, du khách phải đi bộ qua khu rừng. Bù lại, trong hành trình băng qua rừng, bạn sẽ có cơ hội ngắm nhìn thảm thực vật phong phú, đa dạng nơi đây. Thác Đa Tầng cũng là nơi lý tưởng để thực hiện những hoạt động như trekking, đi bộ đường dài và trải nghiệm đời sống bản địa.

Thác Siu Puông: Cao khoảng 50 m, dòng nước mênh mông trào ra từ trên cao tạo nên cảnh tượng đẹp như tranh vẽ. Tiếng nước chảy êm đềm, những hạt nước phun lên tạo thành cánh mây sương mờ ảo, không khí mát mẻ và thư thái. Khi đến Thác Siu Puông, du khách sẽ có cơ hội khám phá các con đường mòn leo lên đỉnh thác, từ đó ngắm nhìn toàn cảnh của khu vực xung quanh với vùng rừng rậm phủ kín.

Ruộng bậc thang: Tu Mơ Rông có địa hình phức tạp, bị chia cắt nhiều bởi sông, suối, hợp thủy và núi cao. Địa hình thấp dần từ bắc xuống nam và từ đông sang tây nên nơi đây có nhiều ruộng lúa bậc thang. Ruộng bậc thang của đồng bào Xê Đăng ở Tu Mơ Rông phần nào giống ruộng bậc thang ở miền núi phía Bắc.

Ngoài ra, vẫn còn một số thác nước khác như Y Hai, Đăk Tơ Kan hùng vĩ và thơ mộng. Bên cạnh đó, những vườn sâm Ngọc Linh, phiên chợ sâm Ngọc Linh, đặc sản của khu vực này, cũng là nơi du khách có thể trải nghiệm.

Cuối cùng, không thể không nhắc đến những trải nghiệm văn hóa nếu một khi đến Tu Mơ Rông. Đồng bào Xơ Đăng (hiện chiếm 95% dân số khu vực) đã sống trên mảnh đất này từ bao đời nay và có nhiều nét văn hóa đặc sắc, đa dạng, phong phú…

Văn hóa của người Xơ Đăng nổi bật là nghệ thuật tạo hình dân gian với lối kiến trúc nhà rông tiêu biểu, các loại nhạc cụ truyền thống như cồng chiêng, tơ rưng, ting ning, klông Put…, các làn điệu dân ca, dân vũ.

Người Xơ Đăng ở Tu Mơ Rông vẫn gìn giữ được hệ thống lễ hội diễn ra quanh năm, từ nghi lễ vòng đời người, nghi lễ nông nghiệp cho đến những lễ hội liên quan sự tồn tại và phát triển của cộng đồng…

Hiện nay, Tu Mơ Rông chưa có dịch vụ hỗ trợ du lịch đầy đủ nên du khách cần có sự chuẩn bị kỹ trước chuyến đi, từ phương thức di chuyển, đến vật dụng cá nhân cần thiết. Trên thực tế, nơi đây cũng có một số điểm lưu trú theo dạng nhà nghỉ, homestay… nhưng còn khá manh mún.