- Do dương hư âm thịnh sinh chứng đau đầu khi hành kinh. Triệu chứng: Khi hành kinh thì đau đầu, hết kinh thì hết đau đầu. Khi đau đầu có kiêm chứng choáng váng tâm phiền, nóng nảy dễ cáu giận, họng khô, ngủ kém. Điều trị: Tư âm thanh nhiệt, bình can giảm đau. Bài thuốc: “Thanh huyễn bình can thang”. Sinh địa 12g, nữ trinh tử 12g, hoàng cầm 12g, xuyên khung 6g, tang diệp 10g, ngưu tất 10g, bạch thược 12g, hạn liên thảo 12g, hồng hoa 10g, đương qui 10g, cúc hoa 10g. Gia giảm: Nếu nhiệt thịnh gia: hoàng liên 10g, bỏ đương qui, xuyên khung. Nếu can dương vượng gia long xỉ 30g. Cách dùng: Ngày uống một thang sắc uống 3 lần trong ngày uống sau khi ăn.
- Do đờm ứ lại cảm nhiễm phong tà sinh chứng đau đầu khi hành kinh. Triệu chứng: Đau đầu, nặng đầu choáng váng, vùng ngực khó chịu, tim hồi hộp ngủ kém, kinh ra huyết đen có hòn cục. Điều trị: Trừ đờm, tiêu ứ, khu phong giảm đau. Bài thuốc: “Đầu thống lập hiệu phương” thiên ma 15g, xuyên khung 10g, bán hạ (chế) 20g, toan táo nhân 25g. Cách dùng ngày uống một thang sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn.
- Do thận âm hư sinh chứng đau đầu khi hành kinh. Triệu chứng: Đau đầu khi đang hành kinh, hoặc sau khi đã sạch kinh, tinh thần mệt mỏi, đầu choáng váng, đau mỏi lưng, huyết kinh ra loãng, thời gian kéo dài, trong thời gian hành kinh có trường hợp xuất huyết ngoài da, dẫn đến không thụ thai hoặc có thai nhưng sau đó bị sẩy thai. Điều trị: Bổ thận điều kinh hòa huyết. Bài thuốc: “Gia vị tiên thỏ ký sinh thang” Tiên linh tỳ 15g, thỏ ty tử 15g, tục đoạn 15g, đương qui 15g, bội lan 15g, tang ký sinh 15g, hoài sơn 15g, trạch tả 15g, bạch thược 15g, xuyên khung 10g. Gia giảm: Nếu thận hư không thụ thai gia phúc bồn tử 15g, xung uất tử 15g, cẩu kỷ tử 15g, bỏ bội lan, xuyên khung, đương qui, trạch tả. Nếu băng lậu gia hoàng kỳ 50g, đảng sâm 15g, xuyến thảo 15g. Nếu huyết có hòn cục, ứ huyết gia nga truật 15g, tam lăng 15g. Nếu có xuất huyết dưới da gia: phúc bồn tử 15g, xung úy tử 15g, xa tiền tử 15g, cẩu kỷ tử 15g, ngụ vị tử 15g. Cách dùng: Sau khi hết kinh 5 ngày uống liên tục 90 ngày, mỗi ngày uống một thang sắc uống 3 lần trong ngày, uống trước khi ăn.
TTND. BS cao cấp Nguyễn Xuân Hướng (Nguyên Chủ tịch Hội Đông y VN)