Viêm não và viêm màng não: Tỷ vong cao, nhiều di chứng

Viêm não Nhật Bản là tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng của não gây ra do virus viêm não Nhật Bản, lây truyền qua đường trung gian muỗi đốt. Tỷ lệ tử vong khá cao, có thể lên tới 30%. Nếu may mắn còn sống, khoảng 50% bệnh nhân còn sống có thể bị di chứng vĩnh viễn với các mức độ từ nhẹ đến nặng.

Trẻ nhỏ dễ mắc bệnh viêm não Nhật Bản hay viêm màng não do não mô cầu nếu không được tiêm ngừa đầy đủ. Ảnh tư liệu minh họa

Hiện tại, viêm não Nhật Bản không có điều trị đặc hiệu. Điều trị chỉ tập trung vào việc làm giảm các triệu chứng, hỗ trợ bệnh nhân vượt qua tình trạng nhiễm trùng và vật lý trị liệu khi có di chứng với chi phí rất tốn kém.

Còn bệnh viêm màng não là tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng của màng não, màng bao bọc não và tủy sống. Viêm màng não do não mô cầu do vi khuẩn N. meningitidis gây nên.

Theo một thống kê của Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), trung bình Việt Nam mỗi năm xác nhận và báo cáo khoảng 50 - 100 ca viêm màng não do não mô cầu. Đây là bệnh lây truyền qua đường hô hấp, có thể xảy ra ở bất kỳ ai, ở mọi lứa tuổi nhưng đối tượng dễ mắc là ở trẻ sơ sinh, trẻ em mẫu giáo và thanh thiếu niên.

“Đây là là bệnh truyền nhiễm cấp tính, tiến triển rất nhanh, có thể gây tử vong trong vòng 24 giờ. Bệnh thường để lại di chứng nặng nề như chậm phát triển tinh thần, điếc, liệt với tỷ lệ từ 10 - 20%. Tỷ lệ tử vong có thể từ 8 - 15%, thậm chí có thể lên đến 50% khi không được điều trị kịp thời”, PGS.TS.BS Cao Hữu Nghĩa, Giảng viên Trung tâm Đào tạo, Viện Pasteur TPHCM cho biết.

Phòng bệnh viêm não - màng não bằng chủng ngừa

Đối với bệnh do não mô cầu, phương pháp phòng bệnh hiệu quả nhất đến thời điểm hiện tại vẫn là chủng ngừa. Điều này đã được Tổ chức CoMO - Liên đoàn các Tổ chức Viêm màng não - nhấn mạnh nhân ngày Viêm màng não thế giới - 24/04 hằng năm với thông điệp: “Chủng ngừa để bảo vệ bản thân và những người xung quanh khỏi căn bệnh chết người này”.

Đối với viêm não Nhật Bản và viêm màng não do não mô cầu, phòng bệnh hiệu quả nhất đến thời điểm hiện tại vẫn là chủng ngừa.

Tiêm văcxin cũng là biện pháp đơn giản và hiệu quả nhất để ngăn ngừa căn bệnh viêm não Nhật Bản. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các quốc gia dịch tễ của viêm não Nhật Bản như Việt Nam cần đảm bảo tỷ lệ chủng ngừa cao để bảo vệ cộng đồng khỏi căn bệnh nguy hiểm này. Văcxin phòng ngừa viêm não Nhật Bản là 1 trong 10 loại văcxin bắt buộc tiêm cho trẻ em theo khuyến cáo từ Bộ Y tế.

Viêm màng não mô cầu và Viêm não Nhật bản đều là những căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, với những triệu chứng ban đầu thường gây nhầm lẫn với các bệnh cúm thông thường nên khó được phát hiện sớm. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ và gây ra tỷ lệ tử vong cao hoặc để lại di chứng nặng nề.

Theo thống kê, những ca mắc viêm não Nhật Bản và viêm màng não mô cầu tại nước ta chủ yếu là do không tiêm văcxin hoặc tiêm không đủ mũi, dễ thấy nhất là các trường hợp bỏ quên các mũi tiêm nhắc.

TS.BS Đỗ Thiện Hải, Trưởng khoa Nội truyền nhiễm, Trung tâm Y học Lâm sàng các Bệnh Nhiệt đới trẻ em, Bệnh viện Nhi T.Ư chia sẻ, viêm màng não do não mô cầu và viêm não Nhật Bản là nỗi ám ảnh của cả người dân và nhân viên y tế. Cả hai căn bệnh này đều có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào, tuy nhiên, trẻ nhỏ vẫn là đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao nhất. Do bệnh viêm não Nhật Bản chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, trong khi đó viêm màng não do não mô cầu có diễn tiến nhanh, có thể gây tử vong trong vòng 24 giờ.

Nhằm hưởng ứng Tuần Lễ Tiêm Chủng Thế Giới (24 - 30/4/2021) và Ngày Viêm màng Não Thế giới (24/4/2021), Hội Y học Dự phòng Việt Nam đã tổ chức buổi tọa đàm "Thông tin về viêm não Nhật Bản và viêm màng não do não mô cầu” tại TPHCM.

Buổi tọa đàm có sự tham gia trình bày và chia sẻ của các chuyên gia đầu ngành về bệnh viêm não - viêm màng não tại Việt Nam: PGS.TS.BS Cao Hữu Nghĩa, Giảng viên Trung tâm Đào tạo, Viện Pasteur TPHCM và TS.BS Đỗ Thiện Hải, Trưởng khoa Nội (Truyền nhiễm), Trung tâm Y học Lâm sàng các Bệnh Nhiệt đới Trẻ em, Bệnh viện Nhi T.Ư.