9 tháng 10 lần phẫu thuật nhưng vẫn viêm rò khớp háng

Tháng 8/2018 Bệnh nhân Phạm B. T, (52 tuổi, Hà Nội) vào viện điều trị thay khớp háng phải, sau mổ xuất hiện viêm rò vết mổ. Từ 10/2018 đến 5/2019 bệnh nhân đã được phẫu thuật hàng chục lần để điều trị nhiễm khuẩn khớp bằng phương pháp cắt lọc, điều trị VAC, trám xi măng nhưng không thành công.

Nhiễm khuẩn sau phẫu thuật thay khớp háng thường để lại di chứng nặng nề, việc điều trị rất khó khăn và phức tạp. Nhiều bệnh nhân phải phẫu thuật nhiều lần, với nhiều phương pháp khác nhau nhưng vẫn không khỏi, để lại tình trạng viêm rò mạn tính dai dẳng tại ổ mổ, gây ảnh hưởng nặng nề đến chức năng vận động và chất lượng sống.

Nhiều bệnh viện trên thế giới (kể cả tại các nước phát triển) và Việt Nam, hoặc là bệnh nhân được phẫu thuật tháo bỏ chi thể, hoặc là bệnh nhân chấp nhập viêm rò mạn tính.

Trám vạt cơ cứu chân tàn phế

Tháng 5/2019, sau nhiều lần phẫu thuật không thành công, khoa Phẫu thuật Khớp đã hội chẩn, chỉ định sử dụng vạt cơ rộng ngoài trám vào ổ cối cho bệnh nhân. Sau 26 ngày điều trị, bệnh nhân được ra viện trong tình trạng không sốt, mạch, huyết áp ổn định, vết mổ liền sẹo, ổ mổ hết viêm rò, khớp háng không đau.

Tháng 10/2019, sau khi khám lâm sàng thấy tình trạng toàn thân của bệnh nhân tốt (tăng khoảng 8kg so với tháng 5/2019), không sốt, tại chỗ sẹo mổ mềm, liền tốt, khớp háng không đau, xét nghiệm công thức máu, máu lắng và CRP bình thường, bên cạnh đó sức cơ tứ đầu đùi, biên độ vận động khớp gối, chất lượng, hình thái xương ổ cối và xương đùi còn tốt.

Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn chưa thể hoạt động bình thường do đã tháo khớp háng, nên biên độ vận động khớp háng hạn chế, chiều dài chân phải ngắn hơn bên trái 6cm, Bệnh nhân phải dùng nạng hỗ trợ.Vì vậy, khoa Phẫu thuật khớp đã hội chẩn và quyết định phẫu thuật thay lại khớp háng phải toàn phần, không xi măng, nhằm mục đích phục hồi lại chức năng vận động.

Sau phẫu thuật 10 ngày, bệnh nhân được ra viện trong tình trạng không sốt, vết mổ khô, liền sẹo, khớp háng không đau, chiều dài chân phải ngắn hơn chân trái chỉ khoảng 1cm, bệnh nhân có thể tự đi lại, tự sinh hoạt.

Sau 3 tuần phẫu thuật, bệnh nhân đến khám lại với tinh thần rất phấn khởi, ăn ngủ bình thường, ổ mổ đã được cắt chỉ, liền sẹo tốt, không đau, đi lại gần như bình thường, xét nghiệm công thức máu, máu lắng và CRP bình thường.

Sau 3 tháng tình trạng ổ mổ liền sẹo tốt, mềm mại, khớp háng phải không đau, bệnh nhân có thể bỏ nạng đi lại, sinh hoạt và lao động gần như bình thường.

Tại Khoa Phẫu thuật Khớp, Bệnh viện T.Ư Quân đội 108, hàng năm phải điều trị hàng chục bệnh nhân viêm rò mạn tính khớp háng. Từ năm 2017,  chúng tôi đã sử dụng vạt cơ rộng ngoài trám độn vào ổ cối nhằm mục địch điều trị ổn định nhiễm khuẩn khớp háng, sau đó tạo cơ hội để phẫu thuật thay lại khớp, phục hồi chức năng vận động cho bệnh nhân.

Qua quá trình điều trị, chúng tôi thấy đây là một phương pháp mang lại hiệu quả cao, vì khối lượng cơ lớn, có thể lấp đầy ổ cối, do đó làm tăng tuần hoàn tại chỗ, loại bỏ khoang trống, giúp cho việc điều trị nhiễm khuẩn nhanh chóng và hiệu quả, kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ thành công 95 đến 100%. Bên cạnh sự thành công trong điều trị nhiễm khuẩn, việc thay lại khớp là hoàn toàn khả thi. Tuy nhiên, khi thay lại khớp cần phải đảm bảo tình trạng nhiễm khuẩn ổn định, thông qua các triệu chứng lâm sàng như liền sẹo tốt, không nóng, đỏ, đau, các xét nghiệm cận lâm sàng như công thức bạch cầu, máu lắng, CRP bình thường, chất lượng và hình thái xương ổ cối, đầu trên xương đùi đảm bảo.

Việc thực hiện kỹ thuật thay lại khớp trên bệnh nhân sau trám vạt cơ vào ổ cối nên được tiến hành ở cơ sở chuyên sâu về phẫu thuật khớp, với đội ngũ phẫu thuật viên có kinh nghiệm, cơ sở y tế có đầy đủ trang thiết bị, dụng cụ thay lại khớp. Ngoài ra, việc điều trị sau mổ và luyện tập, phục hồi chức năng cũng rất quan trọng, góp phần vào sự thành công của phẫu thuật.

BSCK II Phùng Văn Tuấn (Khoa Phẫu thuật Khớp, Bệnh viện T.Ư Quân đội 108)