Chạy ECMO trên bệnh nhi nhỏ tuổi khó khăn hơn

Theo PGS.TS.BS Trần Văn Quang, Trưởng Khoa Hồi sức Tích cực - Chống độc, sau khoảng 18 tháng triển khai kỹ thuật ECMO tại Bệnh viện Nhi đồng 1 TPHCM, đây là bệnh nhi nhỏ tuổi, nhỏ ký nhất, diễn tiến bệnh viêm cơ tim tối cấp nặng rất nhanh.

Bệnh viện Nhi đồng 1 TPHCM đã tự chủ kỹ thuật ECMO để cứu một bệnh nhi nhỏ tuổi, nhỏ ký mắc phải viêm cơ tim tối cấp.

Trước đó 2 ngày, bé sốt nhẹ, không ho, không sổ mũi, không tiêu lỏng, gia đình tự mua thuốc cho bé uống. Qua ngày hôm sau, bé lừ đừ, nôn ói nhiều, mệt, môi tím tái nên nhập Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Tiền Giang trong tình trạng li bì, trụy tim mạch, tim đập chậm, 54 lần/phút, không đều. Bé được thở oxy, truyền thuốc vận mạch và chuyển đến Bệnh viện Nhi đồng 1 TPHCM.

Ngay lập tức, bé được các bác sĩ Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Nhi đồng 1 TPHCM đặt nội khí quản giúp thở, truyền thuốc vận mạch duy trì chức năng co bóp cơ tim và bác sĩ Khoa Tim mạch tiến hành đặt máy tạo nhịp tạm thời duy trì nhịp tim.

Sau khi được điều trị cấp cứu, tình trạng huyết động học có cải thiện, nhưng sau đó chức năng co bóp cơ tim giảm nặng do viêm cơ tim tối cấp kèm loạn nhịp liên tục không đáp ứng với thuốc chống loạn nhịp gây trụy tim mạch nặng, giảm tưới máu mô gây tổn thương các cơ quan, đe dọa tính mạng. Các bác sĩ đã quyết định tiến hành kỹ thuật hỗ trợ tuần hoàn qua màng ngoài cơ thể ECMO (kỹ thuật tim phổi nhân tạo) để cứu bệnh nhi.

“Vì bệnh nhi nhỏ tuổi và nhẹ ký (3 tuổi, 11kg) nên việc tiếp cận mạch máu và kỹ thuật ECMO sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Dưới sự hỗ trợ của các bác sĩ Ngoại khoa, chúng tôi đã lập tức tạo nên một phòng mổ lưu động ngay tại Khoa Cấp cứu để phẫu thuật, tiếp cận mạch máu vùng cổ, đồng thời các bác sĩ Khoa Hồi sức Tích cực bắt đầu vận hành hệ thống máy ECMO chuẩn bị sẵn sàng cho bệnh nhi”, PGS.TS.BS Trần Văn Quang cho biết.

Sau khi được hỗ trợ tim phổi nhân tạo với hệ thống ECMO, tình trạng huyết động học của bệnh nhi được phục hồi, đảm bảo sự sống cho các cơ quan. Tuy nhiên, do chạy ECMO trên bệnh nhi nhỏ tuổi khó khăn hơn nhiều so với trẻ lớn, nhất là trong vấn đề theo dõi và xử trí các biến chứng, bệnh nhi được siêu âm liên tục các mạch máu, các bác sĩ theo dõi tri giác thường xuyên để kịp thời xử trí các biến cố  nhằm đảm bảo an toàn, đặc biệt là các tổn thương não nếu huyết khối hình thành trong quá trình chạy ECMO.

Bệnh nhi đã phục hồi ngoạn mục sau 6 ngày được điều trị với ECMO.

Bệnh nhi được cai ECMO; sau đó được cai máy thở, máy tạo nhịp. Hiện tại bệnh nhi tỉnh táo, thở bình thường, tình trạng huyết động học ổn định, chức năng tim, gan, thận, não phục hồi tốt. Bệnh nhi vẫn được theo dõi sát tình trạng tim mạch và đông máu. Nếu diễn tiến thuận lợi, bé có thể được xuất viện. Trong 2 - 3 năm tới bé sẽ được theo dõi, tái khám để phòng ngừa bệnh cơ tim giãn nở về sau.

Nhận biết viêm cơ tim tối cấp với các loại sốc khác

TTND.BS Bạch Văn Cam, Cố vấn chuyên môn của Bệnh viện Nhi đồng 1 TPHCM cho biết, viêm cơ tim thường thường do virus, ảnh hưởng đến chức năng co bóp cơ tim, tim bóp rất yếu, dẫn đến rối loạn nhịp. Viêm cơ tim ở trẻ em, nhất là ở trẻ nhỏ, rất hiếm gặp nên thường bị bỏ sót, khó chẩn đoán. 

Sốc có nhiều nguyên nhân, như nhiễm trùng, sốt xuất huyết. Trẻ khó thở có thể do viêm phổi hoặc do các bệnh lý khác. Vì vậy, khi trẻ có những triệu chứng như sốt, ho, khó thở kèm các triệu chứng tiêu hóa như nôn ói nhiều lần, môi tái xanh nhiều, thở nhanh, nhịp tim nhanh, mệt đến không đi nổi ở trẻ lớn, diễn tiến bệnh nặng lên rất nhanh từ 1 - 3 ngày, có thể nghĩ đến do viêm cơ tim.

Trước khi triển khai và ứng dụng kỹ thuật điều trị bằng ECMO, một ghi nhận trong 10 năm tại Bệnh viện Nhi đồng 1 TPHCM, tỷ lệ tử vong do viêm cơ tim nói chung khoảng 30 - 40%, trong đó viêm cơ tim tối cấp thường có tỷ lệ tử vong lên đến 100%.