“Ngốn”cả nghìn tỷ đồng

Tòa tháp trơ khung của Tổng công ty Xi măng Việt Nam (Vicem) tại lô 10E6, khu đô thị mới Cầu Giấy, Hà Nội có tên pháp lý là dự án Trung tâm Điều hành và Giao dịch Vicem.

Dự án này được HĐTV Vicem phê duyệt từ năm 2010, khu đất rộng gần 8.500 m2, diện tích xây dựng là 2.800 m2; quy mô 31 tầng nổi, 4 tầng hầm. Tổng mức đầu tư ban đầu là 1.951 tỷ đồng, sau đó, trong quyết định năm 2011 được điều chỉnh lên 2.743 tỷ đồng. Mục tiêu xây dựng trụ sở làm việc của Vicem và các đơn vị thành viên, hội trường và dịch vụ thương mại.

Dự án được khởi công năm 2011, tuy nhiên sau khi hoàn thành thi công xây lắp toàn bộ kết cấu phần ngầm, phần thân công trình thì bị đắp chiếu từ 8/2015 đến nay, mặc dù trước đó cũng đã được gia hạn tiến độ hoàn thành và đưa vào sử dụng trong quý IV/2020.

Theo Báo cáo tài chính hợp nhất soát xét 6 tháng đầu năm 2022 của VICEM, doanh nghiệp ghi nhận gần 2.588 tỷ đồng chi phí xây dựng dở dang tại các dự án, công trình. Trong đó, dự án chiếm chi phí lớn nhất là tháp Vicem với gần 774 tỷ đồng.

Tuy nhiên, trả lời báo chí đại diện Vicem cho biết, thực tế đến nay, Tổng công ty đã đổ khoảng 1.200 tỷ đồng vào dự án này bằng nguồn vốn tự có.

Về hoạt động kinh doanh của Vicem, năm 2022 tổng doanh thu của Vicem ước đạt 39.453 tỷ đồng, đạt 95,5% kế hoạch năm 2022 và tăng hơn 16% so với năm 2021.

Nhu cầu tiêu thụ yếu, trong khi giá nguyên liệu đầu vào tăng đột biến... khiến lợi nhuận của Vicem giảm hơn 30% so với cùng kỳ và là mức thấp nhất kể từ năm 2015.

Vicem báo lãi trước thuế (chưa tính chênh lệch tỷ giá cuối kỳ) 1.532,3 tỷ đồng, bằng 89,8% kế hoạch năm 2022 và giảm 30,5%, tương đương giảm 672 tỷ đồng so với năm 2021. Tổng công ty nộp ngân sách Nhà nước 1.863 tỷ đồng, đạt 98,4% kế hoạch năm và giảm 14% so với năm ngoái.

Tòa tháp trơ khung đến nay đã “ngốn” hàng nghìn tỷ của Vicem.

Không thể chuyển nhượng

Sau khi dự án này bị chậm tiến độ và đội vốn, VICEM đã đề nghị Bộ Xây dựng trình Thủ tướng cho phép lập phương án, tìm kiếm đối tác để chuyển nhượng, mong muốn hoàn vốn đầu tư.

Tháng 8/2016, Bộ Xây dựng đã báo cáo Thủ tướng và được chấp thuận chủ trương cho phép VICEM chuyển nhượng dự án tháp Vicem vào tháng 3/2017.

Ngày 10/3/2017, Văn phòng Chính phủ ban hành Văn bản đề nghị Bộ Xây dựng tiếp thu ý kiến của các Bộ, ngành có liên quan để chỉ đạo việc chuyển nhượng dự án.

Ngày 09/10/2019, Bộ Xây dựng có Văn bản hướng dẫn chuyển nhượng dự án, với ý kiến chỉ đạo. HĐTV Vicem thực hiện việc sắp xếp lại, xử lý nhà, đất đối với Lô 10E6, KĐT mới Cầu Giấy trong đó rà soát, cập nhật phương án xử lý nhà, đất theo hình thức “bán tài sản trên đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất; HĐTV Vicem triển khai xây dựng và trình Bộ Xây dựng phương án chi tiết việc chuyển nhượng dự án này.

Tuy nhiên, theo Vicem việc chuyển nhượng dự án diễn ra trong giai đoạn thị trường bất động sản, đặc biệt phân khúc trung tâm thương mại và văn phòng cho thuê gặp nhiều khó khăn. Cùng với đó, năm 2015, dự án tạm dừng thi công, đã phát sinh một số vướng mắc trong quá trình thực hiện đầu tư. Do vậy, đến nay dự án vẫn không chuyển nhượng được theo chỉ đạo của Thủ tướng.

Cụ thể, phương án sắp xếp, xử lý nhà đất theo hình thức “bán tài sản trên đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất” chưa được cấp thẩm quyền phê duyệt. Chưa xác định được giá trị tài sản trên đất do vướng mắc, tranh chấp kéo dài liên quan đến một số gói thầu của dự án.

Đồng thời, giá trị quyền sử dụng đất của Lô đất 10E6 chưa được UBND TP Hà Nội phê duyệt giá đất cụ thể.

Ngoài ra, vướng mắc do không thống nhất nội dung giữa các tài liệu về mục tiêu đầu tư của dự án như quyết định phê duyệt dự án, giấy chứng nhận đầu tư, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Theo đó, tại quyết định số 1510/QĐ-XMVN ngày 23/9/2010, mục tiêu đầu tư dự án là: “Trung tâm điều hành hoạt động của VICEM, kết hợp với việc kinh doanh cho thuê văn phòng, thương mại.

Tại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, mục tiêu là “Xây dựng Trung tâm điều hành và giao dịch VICEM. Trong khi đó, tại giấy chứng nhận đầu tư của UBND TP Hà Nội cấp ngày 20/9/2010, mục tiêu là: “Xây dựng trụ sở làm việc của Tổng công ty Xi măng Việt Nam và các đơn vị thành viên, hội trường và dịch vụ thương mại".

Do mục tiêu thể hiện không thống nhất như trên, dẫn đến hạn chế các nhà đầu tư quan tâm đến việc chuyển nhượng dự án.

Ngoài ra, do dự án dở dang kéo dài hơn 10 năm và còn một số tồn tại của các gói thầu nên việc tìm kiếm đối tác để chuyển nhượng dự án cũng gặp khó khăn.