Chưa có chế tài cho loại hình thuốc lá thế hệ mới

Đây là vấn đề được đưa ra tại Tọa đàm về Khung pháp lý cho thuốc lá thế hệ mới đã diễn ra ngày 11/11/2020 tại Khách sạn La Thành, Hà Nội.

Tọa đàm được tổ chức trong bối cảnh hàng lậu, hàng kém chất lượng đang hoành hành trên thị trường với số vụ bắt giữ ngày càng tăng trên cả nước. Mới đây nhất, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có chỉ đạo Bộ Công Thương và các đơn vị liên quan khẩn trương đề xuất chính sách quản lý riêng đối với đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng, cùng với việc tăng cường công tác chống buôn lậu thuốc lá.

Ông Nguyễn Kỳ Minh, Phó Chánh Văn phòng Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) nhận định, thực tế quy định pháp luật hiện nay chưa có chế tài xử lý thuốc lá thế hệ mới nên các cơ quan chức năng chỉ có thể xử lý đây là loại hàng hóa do nước ngoài sản xuất và không có hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc. Pháp luật cần điều chỉnh theo kịp các hiện tượng nên cần có một khung pháp lý phù hợp cho mặt hàng này để có những mức hình phạt cụ thể và xác đáng cho các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến nó. Ngoài ra, khi xây dựng chính sách thuế cần cân nhắc đến thực trạng thuốc lá thế hệ mới nhập lậu để có thể hỗ trợ tốt nhất cho cuộc chiến với các sản phẩm nhập lậu cũng như các mục tiêu quản lý nhà nước.

Cho dù ghi nhận 2 dòng sản phẩm rất khác biệt, Bộ Y tế vẫn giữ quan điểm nên thận trọng với dòng sản phẩm thế hệ mới. Bà Hoàng Lan Hương, Vụ Pháp chế, Bộ Y tế kiến nghị rằng, tạm thời nên chưa cho phép nhập khẩu và lưu thông cho đến khi những tác động của thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng được đánh giá đầy đủ hơn.

Trong khi đó, bà Trần Tuyết Trang, Vụ Chính sách thuế, Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) lại cho rằng: “Thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng là sản phẩm mới chưa được quy định cụ thể tại các văn bản quy phạm pháp luật cũng như chính sách quản lý của các Bộ, ngành. Do đó, cần thiết thực hiện nghiên cứu xây dựng ban hành khung chính sách quản lý các loại thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng tại Việt Nam”.

Tuy nhiên, cho dù là “mở”, các ý kiến tại buổi tọa đàm cho rằng không nên vội vàng luật hóa ngay lập tức tại thời điểm này mà dòng sản phẩm thế hệ mới cần phải trải qua giai đoạn thí điểm ít nhất 12 tháng bằng một quyết định của Thủ tướng trước khi xây dựng khung pháp lý chính thức.

Những tác động kinh tế, xã hội của việc luật hóa dòng sản phẩm này cần được đánh giá đầy đủ. Giai đoạn thí điểm sẽ giúp Chính phủ và các cơ quan có thẩm quyền có thêm thời gian để đánh giá mức độ rủi ro của sản phẩm nhằm xây dựng chính sách phù hợp với chiến lược quốc gia về giảm thiểu tác hại thuốc lá và đảm bảo dung hòa quyền lợi của Nhà nước, người tiêu dùng, nhà sản xuất và nông dân trồng thuốc lá.