Thực phẩm bổ dưỡng phòng bệnh
Nếu tiểu rắt, tiểu đục, tiểu đỏ, tiểu ra sạn do “thấp nhiệt uất kết bàng quang”: Nên dùng vị có tác dụng thanh nhiệt, lợi thủy, thông lâm như: chuối hạt, mã đề, sương sâm, rau dừa nước, rau om, quả dứa, khế, đu đủ, rau má, đậu bắp, khèo nèo, rau đắng, rau sam, dấp cá, hành, hẹ, kinh giới, mướp hương, rau ngót, bí đao, bưởi, cam, chanh, cỏ bợ, chua me đất, râu ngô, rễ tranh, mã đề, mía lau, râu ngô, râu mèo, lá sa kê, lười ươi… Nên uống 2-3 lít nước mỗi ngày.
Món ăn bài thuốc như: Rau ngổ, giá đậu, dứa, nấu canh chua ăn. Đu đủ xanh hầm nhừ ăn. Quả dứa ép nước uống, vỏ bí đao ý dỹ sắc nước uống. Rau ngổ sắc nước uống. Giá đậu xào hẹ. Đuôi cá chép nấu đậu đỏ, ý dỹ. Đâu xanh mộc nhĩ…
Sỏi thể nhẹ có thể sử dụng các bài sau đây: Rau ngổ một nắm 100g ép nước uống ngày 2-3 lần. Hoa đu đủ đực 20-30g sắc nước uống. Qủa dứa khoét cuống cho 1g phèn chua vào giữa nướng chín vắt nước uống. Cây cối xay, kim tiền thảo, mã đề mỗi vị 20-30g sắc uống. Hạt mã đề, kim tiền thảo, rễ tranh, ý dỹ mỗi vị 20g sắc uống. Cổ phương thường dùng bài Ngũ Lâm Tán gồn có vị đương quy 20g, xích linh 24g, xích thược 10g, đăng tâm 4g, chi tử 6g, cam thảo 2g… Ngừa sỏi tái phát nên dùng bài lục vị tri bá gia giảm. Nếu bí tiểu ép nước hành uống ngày 2-3 lần.
Sỏi thể nặng có thể dùng bài: Xa tiền tử 40g, kim tiền thảo 40g, thạch vỹ, hoạt thạch, tam lăng, nga truật, chỉ xác mỗi vị 20g, hậu phác, tạo giác thích, xuyên sơn giáp, bạch chỉ, hạ khô thảo 12g sắc uống quả hoặc rễ đọt non cây dứa dại 100g sắc uống.
Lưu ý: Sỏi thân tiết niệu phải uống thuốc nhiều ngày mới hiệu quả. Nếu viêm nhiễm cấp thể nặng, thận trướng nước độ 2-3 do sỏi cần can thiệp ngoại khoa…
Nếu sỏi thận “do thận âm hư” kiêng những loại thức ăn mặn, khô, cay, nóng như các loại cá khô muối mặn…
Nếu sỏi thận “do thận dương hư” hạn chế các loại thức ăn hàn (lạnh) chua đắng quá như: nước đá, nước dừa, kem, cam, măng, cà, atisô, ốc hến … Rau củ nên ăn luộc xào nấu canh cho thêm củ gừng nướng ôn thận dương khử bớt tính hàn.
Lương y Nguyễn Minh (Trung tâm Y tế Việt – Nga)