Xơ vữa động mạch là từng mảng xơ vữa tích tụ bên trong thành động mạch. Mảng xơ vữa được tạo thành từ chất béo, cholesterol, canxi và các chất khác được tìm thấy trong máu. Theo thời gian, mảng xơ vữa cứng lại và làm hẹp động mạch, hạn chế dòng chảy của máu chứa oxy đến các cơ quan và các bộ phận khác trong cơ thể.
Những nguy cơ gây xơ vữa động mạch
Xơ vữa động mạch là tổn thương trong đó một khối vật chất bất thường tạo thành bên trong động mạch, bám lên thành động mạch làm cho lòng động mạch bị hẹp lại, hậu quả là sự vận chuyển máu trong cơ thể bị cản trở, thiếu máu nuôi các bộ phận cơ thể do động mạch chi phối.
Khi lòng mạch hẹp, bất cứ một áp lực nào làm căng thành mạch đều có thể gây nên những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, nhồi máu não, tai biến mạch máu não.
Hút thuốc lá làm tăng sinh gốc tự do: Xơ vữa động mạch có thể bắt đầu xảy ra khi các lớp bên trong của động mạch bị tổn thương bởi các yếu tố như hút thuốc lá, thậm chí người hít phải khói thuốc lá nhiều cũng có thể đẩy nhanh sự phát triển của xơ vữa trong động mạch vành, động mạch chủ và động mạch ở chân.
Theo nhiều nghiên cứu, nếu mỗi ngày hút từ 10 điếu thuốc trở lên sẽ gây tăng hoạt tính thần kinh giao cảm, gây co động mạch, giảm tính đàn hồi, tạo điều kiện thuận lợi cho vữa xơ động mạch. Hút thuốc lá làm tăng sinh các gốc tự do, gây thay đổi cấu trúc nội mạc mạch máu, làm tiền đề cho mỡ máu bám vào thành mạch.
Huyết áp cao gây xơ vữa động mạch: Huyết áp chịu ảnh hưởng của lực co bóp của tim và sức cản của động mạch. Huyết áp tăng đồng nghĩa với việc với mỗi nhịp tim, động mạch khắp cơ thể sẽ căng lên và kéo dài hơn bình thường.
Tình trạng này có thể làm tổn thương các tế bào nội mạc. Khi nội mạc bị tổn thương, nó sẽ thu hút nhiều cholesterol xấu, LDL và các tế bào bạch cầu. Cholesterol và các tế bào tích tụ lại trong thành động mạch, cuối cùng hình thành các mảng bám xơ vữa động mạch.
Đái tháo đường có thể gây tắc mạch: Bệnh nhân đái tháo đường thường bị tăng đường huyết, rối loạn mỡ máu, đây là nguyên nhân dẫn đến xơ vữa động mạch, tắc mạch. Đường huyết tăng cao mà không được kiểm soát sẽ gây tổn thương và viêm thành mạch, góp phần hình thành các mảng xơ vữa, xơ cứng thành mạch.
ThS.BS Đỗ Đình Tùng, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho biết, bệnh nhân đái tháo đường hầu hết có rối loạn mỡ máu làm tăng sự lắng đọng vào thành mạch. Khi lượng mỡ xấu tăng cao sẽ tạo điều kiện cho lắng đọng mỡ trong các thành mạch, nội mạc mạch máu bị tổn thương, dần hình thành mảng xơ vữa, mạch máu bị xơ cứng, lòng mạch hẹp dần lại.
Thực phẩm góp phần điều trị xơ vữa động mạch
Để điều trị xơ vữa động mạch, theo các chuyên gia cần sử dụng thực phẩm và thuốc có tác dụng hoạt huyết, bổ huyết để làm tăng cường lưu thông tuần hoàn, bổ sung huyết dịch nuôi dưỡng cơ thể và nuôi dưỡng não.
Về thực phẩm, nên ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi để làm mềm thành mạch máu, đánh tan các mảng xơ vữa. Tại Mỹ, các nhà khoa học đã chứng minh, mạch máu dù bị xơ vữa vẫn có thể phục hồi với các loại rau cải, rau mầm chứa nhiều sinh tố E. Họ cho rằng, giá sống và rau mầm còn có tác dụng tốt hơn thuốc trong điều trị xơ vữa động mạch lâu dài.
Tại Việt Nam, các chuyên gia khuyên người xơ vữa thành mạch nên ăn canh nấm hương, mộc nhĩ tuần 3 lần, có tác dụng giảm mỡ máu và tăng cường lưu thông máu lên não. Có thể dùng hành tây thêm gia vị xào không hoặc luộc, kiêng dùng mỡ động vật. Ở nông thôn có thể dùng lá sen 50g, mỗi ngày sắc uống, dùng cho người mỡ máu cao.
Ngoài chế độ dinh dưỡng, người có tuổi nên giữ tâm trạng vui vẻ, thoải mái, tránh căng thẳng và stress. Mỗi ngày nên tập thể thao 30 phút, bỏ hút thuốc lá, rượu, bia để giữ cho lòng mạch luôn trơn nhẵn.
Thu Hương