Băn khoăn nộp thuế

Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư số 40/2021/TT-BTC  về thuế GTGT, thuế TNCN với hộ kinh doanh. Theo hướng dẫn tại Thông tư này, từ 1/8 các sàn thương mại điện tử căn cứ doanh thu, các khoản thu khác mà cá nhân kinh doanh thông qua sàn nhận được bao gồm các khoản nhận được qua đơn vị vận chuyển (COD), hình thức trung gian thanh toán và một số hình thức thanh toán khác... để xác định doanh thu kê khai thuế thay, nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh. Các khoản thuế khấu trừ trực tiếp trên doanh thu là thuế Giá trị gia tăng và thuế Thu nhập cá nhân.

Tổng cục Thuế dự kiến lộ trình triển khai việc kết nối cung cấp thông tin gồm 4 bước. Gồm từ nay đến trước 1/8/2021 sẽ xây dựng chuẩn dữ liệu; dự thảo chuẩn dữ liệu lấy ý kiến các sàn TMĐT. Từ 1/8/2021 đến trước 1/10/2021 sẽ ban hành chuẩn dữ liệu kết nối thông tin.

Từ tháng 10 đến hết năm 2021 sẽ triển khai việc nâng cấp ứng dụng để đảm việc kết nối thông tin theo chuẩn định dạng bằng phương thức điện tử. Cuối cùng là từ năm 2022 sẽ kết nối thông tin với cơ quan thuế theo chuẩn dữ liệu bằng phương thức điện tử.

Bà Nguyễn Thị Lan Anh, Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh và cá nhân (Tổng cục Thuế) cho biết, việc khai thuế thay, nộp thuế thay của chủ sở hữu các sàn giao dịch thương mại điện tử sẽ giúp cho các cá nhân kinh doanh giảm thiểu được đầu mối kê khai, tạo điều kiện thuận lợi cho các cá nhân kinh doanh, cũng như cơ quan thuế trong công tác quản lý thuế.

Thông tư ngay khi được ban hành đã vấp phải nhiều ý kiến trái chiều, khiến các sàn thương mại điện tử "bất an".

Nguyên do là sàn giao dịch thương mại điện tử chỉ cung cấp hạ tầng công nghệ kết nối người bán và người mua. Do đó, các doanh nghiệp sàn thương mại điện tử cho rằng mình không thuộc đối tượng có nghĩa vụ kê khai, khấu trừ thuế thu nhập của người bán theo quy định.

Hơn nữa, Nghị định 52 ngày 16/05/2013 của Chính phủ về thương mại điện tử, không đề cập đến trách nhiệm các sàn phải kê khai thay, nộp thuế thay cho người bán. Khoản 7, Điều 27 Nghị định 52 cũng nêu rõ người bán trên sàn giao dịch thương mại điện tử có trách nhiệm thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật.

Luật Quản lý thuế cũng quy định cá nhân kinh doanh phải tự kê khai và nộp thuế tại nơi họ đặt địa điểm kinh doanh.

Nếu ép sàn nộp thuế thay thì sẽ khiến sàn phát sinh thêm chi phí và phải bổ sung nguồn lực lớn.

Chưa phù hợp thời điểm

Thương mại điện tử đang là xu thế không thể chối cãi trên thế giới khi cho phép giao dịch mua/bán hàng hóa xuyên biên giới và ở nhiều khu vực pháp lý khác nhau. Nhưng việc thu thuế với hoạt động diễn ra trên các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới luôn là vấn đề đau đầu với nhiều chính phủ.

Các giao dịch phải chịu các khoản thuế, trong đó có thuế Giá trị gia tăng (VAT) hoặc thuế Hàng hóa và dịch vụ (GST) tại nơi ở người mua hàng. Song người bán không phải lúc nào cũng xác định được số thuế phải nộp cho mỗi quốc gia mà họ bán hàng tới hoặc có thể cố tình né tránh.

Do đó, một số quốc gia, khu vực đã hoặc đang xem xét ban hành đạo luật yêu cầu các sàn giao dịch điện tử phải thực thi nghĩa vụ thuế tại vùng, quốc gia sở tại. Từ năm 2018, cơ quan thuế các nước phát triển như Anh, Mỹ, Úc, Đức đã triển khai các biện pháp để thu thuế doanh thu thông qua các sàn điện tử.

Các sàn thương mại điện tử lớn nhất trên thế giới như eBay, Amazon, Bestbuy... hiện nay đều đang thực hiện nghĩa vụ tính thuế doanh thu (hoặc thuế giá trị gia tăng) đối với từng đơn hàng, sau đó, nộp vào ngân sách thay cho người bán trên sàn của mình. Từ 1/1/2021 tới nay đã có tổng số 44 cơ quan thuế các nước yêu cầu eBay thực hiện nghĩa vụ này.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng Viện Chính sách và và Phát triển Truyền thông (IPS), việc áp dụng các mô hình thu thuế của các nước trên thế giới vào Việt Nam thời điểm này là chưa phù hợp.

Nguyên nhân lớn nhất là các nước áp dụng mô hình thu thuế qua sàn đều có hệ thống công nghệ theo dõi thu thuế phát triển hơn của Việt Nam. Hơn nữa, các yếu tố liên quan khác như ý thức người dân, hệ thống thương mại điện tử hoàn thiện hơn…

Còn tại Việt Nam, thương mại điện tử đang ở vai trò đang trong quá trình phát triển, cần khuyến khích hơn. Trong khi đó, chính sách thu thuế này giúp cơ quan quản lý dễ dàng quản lý thuế, nhưng lại tạo áp lực lên các sàn, ảnh hưởng đến hàng loạt doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng logistics phía sau của các sàn.

Do đó, theo ông Đồng, cơ quan quản lý nên thay đổi cách tiếp cận vấn đề, lấy doanh nghiệp làm trung tâm phát triển để tìm một hướng đi mới, hơn là lựa chọn “phần dễ” để làm và đẩy “phần khó” cho các sàn.