Trong y học cổ truyền, bệnh phì đại tiền liệt tuyến hay còn gọi là tiền liệt tuyến tăng sinh thuộc phạm vi chứng “long bế” với các biểu hiện điển hình như tiểu tiện khó khăn, đi tiểu nhiều lần nhất là về đêm, tia nước tiểu yếu, thậm chí có thể dẫn đến bí đái.

Chim cút hầm thuốc: Chim cút 1 con (nặng chừng 120g), toả dương 18g, sơn thù nhục 30g, phụ tử chế 9g, bạch linh 30g. Chim cút làm thịt, bỏ nội tạng, chặt miếng; các vị thuốc rửa sạch. Tất cả đem hầm nhừ trong 3 giờ, chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.

Công dụng: Ôn bổ thận dương, thông điều tiểu tiện, dùng cho người bị phì đại tiền liệt tuyến thể thận dương bất túc biểu hiện bằng các triệu chứng mệt mỏi nhiều, sợ lạnh, tay chân lạnh, lưng đau gối mỏi, đầu choáng mắt hoa, sắc mặt nhợt nhạt, tiểu tiện khó khăn, nước tiểu nhỏ giọt có lúc rỉ ra không tự chủ. Những trường hợp phì đại tiền liệt tuyến thuộc thể âm hư hoả vượng biểu hiện bằng các triệu chứng thể trạng gầy khô, nước tiểu đỏ hoặc vàng đậm, đại tiện táo, hay có cảm giác hâm hấp sốt về chiều, lòng bàn tay và bàn chân nóng… không nên dùng bài này.

Theo dinh dưỡng học cổ truyền, thịt chim cút vị mặn, tính bình, có công dụng bổ ích ngũ tạng, ích khí dưỡng huyết. Toả dương, sơn thù nhục và phụ tử chế có tác dụng ôn bổ thận dương, cố tinh sáp niệu. Các vị phối hợp với nhau giúp cho chức năng điều hoà tiểu tiện của tạng thận được phục hồi. Nếu không có toả dương có thể thay thế bằng nhục thung dung.   

Gà hầm: Gà 1 con (nếu được gà sống lông trắng thì tốt nhất), thục địa 30g, tri mẫu 20g, ngưu tất 20g, hoàng bá 15g. Gà làm thịt bỏ lông và nội tạng, các vị thuốc thái vụn cho vào túi vải, buộc kín miệng rồi nhét vào bụng gà. Tất cả đem hầm nhừ, chế thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.

Công dụng: Bổ thận âm, lợi tiểu tiện. Dùng cho những người bị phì đại tiền liệt tuyến thể thận âm hư biểu hiện bằng các triệu chứng tiểu tiện khó khăn, nước tiểu vàng đỏ, đại tiện táo, môi khô miệng khát, hay vã mồ hôi về đêm…

Theo dinh dưỡng học cổ truyền, thịt gà có công dụng bổ ngũ tạng, kiện tỳ vị, làm mạnh gân xương; thục địa bổ âm; tri mẫu và hoàng bá thanh hư nhiệt; ngưu tất trừ thấp, lợi tiểu tiện. Các vị thuốc phối hợp với nhau tạo nên công dụng bổ thận âm, làm thông thoáng đường tiểu tiện, giúp cho người bị phì đại tiền liệt tuyến cải thiện tình trạng bệnh lý khá tốt.

Vịt hầm: Vịt đầu xanh 1 con, đẳng sâm 30g, hoàng kỳ 30g, thăng ma 10g, sài hồ 10g. Vịt làm thịt, bỏ phủ tạng; các vị thuốc thái vụn, đựng trong túi vải buộc kín miệng rồi cho vào bụng vịt. Tất cả đem hầm nhừ, chế thêm gia vị, chia ăn vài lần.

Công dụng: Bổ trung ích khí, dùng cho người bị phì đại tiền liệt tuyến thể trung khí bất túc biểu hiện bằng các triệu chứng mệt mỏi nhiều, có cảm giác khó thở, ngại nói, chán ăn, hay rối loạn tiêu hoá, đại tiện lỏng nát, tiểu tiện khó khăn, tia nước tiểu yếu, có thể kèm theo tình trạng trĩ sa không tự co lên được…

Theo dinh dưỡng học cổ truyền, thịt vịt có công dụng bổ hư, dưỡng vị, lợi thuỷ, khi phối hợp với các vị thuốc bổ khí mạnh như đẳng sâm, hoàng kỳ có khả năng nâng cao năng lực hoạt động của tỳ vị, qua đó gián tiếp cải thiện tình trạng rối loạn tiểu tiện ở người bị phì đại tiền liệt tuyến.

BS Khánh Hiển (Bệnh viện T.Ư Quân đội 108)