Khi nuôi con nhỏ, bất cứ ông bố bà mẹ nào cũng đều mong muốn con mình khỏe mạnh, thông minh, cao lớn và phát triển toàn diện. Trong hành trình ấy, sữa bột thường được xem là một người bạn đồng hành quan trọng. Trên thị trường hiện nay có vô số loại sữa bột với những lời quảng cáo hấp dẫn: “Giúp trẻ tăng cân vượt trội”, “Phát triển chiều cao tối ưu”, “Hỗ trợ phát triển trí não”… Điều này khiến nhiều phụ huynh đặt ra câu hỏi: Liệu sữa bột có thực sự mang lại hiệu quả như vậy không? Trẻ có thể tăng cân và cao lớn hơn nhờ uống sữa bột hay không?
 |
| Hình minh hoạ - Nguồn: Internet |
Để trả lời câu hỏi đó, chúng ta cần hiểu rõ hơn về thành phần dinh dưỡng của sữa bột, cơ chế tăng trưởng của trẻ và những yếu tố nào thực sự ảnh hưởng đến cân nặng, chiều cao của trẻ.
Sữa bột chứa những gì?
Sữa bột là sản phẩm được làm từ sữa tươi (chủ yếu là sữa bò), được xử lý qua nhiều công đoạn như tiệt trùng, sấy khô, rồi bổ sung thêm các chất dinh dưỡng thiết yếu để phù hợp với nhu cầu phát triển của từng độ tuổi. Trong sữa bột thường có:
Chất đạm (protein): Giúp xây dựng cơ bắp, hỗ trợ phát triển tế bào.
Chất béo: Cung cấp năng lượng và giúp hấp thu các vitamin tan trong dầu như A, D, E, K.
Canxi và vitamin D: Hỗ trợ phát triển hệ xương, răng và chiều cao.
Các vitamin và khoáng chất khác: Như sắt, kẽm, magie, DHA, ARA, lysine… hỗ trợ trí não, tiêu hóa và tăng cường miễn dịch.
Mỗi hãng sữa lại có công thức riêng, với tỷ lệ chất dinh dưỡng khác nhau tùy theo đối tượng sử dụng (trẻ sơ sinh, trẻ suy dinh dưỡng, trẻ cần tăng chiều cao…).
Sữa bột có giúp trẻ tăng cân không?
Câu trả lời là: Có thể giúp, nhưng không phải với tất cả trẻ và không phải là yếu tố quyết định duy nhất.
Sữa bột là nguồn bổ sung năng lượng khá dồi dào. Với những trẻ biếng ăn, khó hấp thu, hay nhẹ cân do thiếu dưỡng chất, sữa bột có thể giúp cải thiện tình trạng dinh dưỡng, từ đó giúp trẻ tăng cân. Một số loại sữa đặc chế cho trẻ chậm lớn, nhẹ cân thường có hàm lượng năng lượng cao hơn bình thường, dễ hấp thu và dễ tiêu hóa.
Tuy nhiên, không phải trẻ nào uống sữa bột cũng tăng cân. Có những trẻ uống rất nhiều sữa nhưng cân nặng vẫn chững lại, thậm chí sụt giảm. Vì sao?
Do cơ địa và khả năng hấp thu của từng trẻ khác nhau. Có trẻ hấp thu tốt, chuyển hóa nhanh, nhưng cũng có trẻ bị rối loạn tiêu hóa hoặc dị ứng với một thành phần nào đó trong sữa.
Do khẩu phần ăn không hợp lý. Nếu trẻ chỉ uống sữa mà bỏ bữa chính, thiếu rau củ, chất đạm từ thực phẩm tự nhiên thì dinh dưỡng vẫn không đủ.
Do cách pha sữa không đúng. Nếu pha loãng hoặc đặc hơn hướng dẫn, trẻ có thể bị đầy bụng, tiêu chảy hoặc táo bón, làm giảm hiệu quả dinh dưỡng.
Vì vậy, sữa bột chỉ phát huy tác dụng khi được sử dụng đúng cách, đúng loại, kết hợp với một chế độ dinh dưỡng tổng thể hợp lý.
Sữa bột có giúp trẻ phát triển chiều cao?
Chiều cao của một người bị chi phối bởi nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là:
Di truyền (khoảng 20-25%)
Chế độ dinh dưỡng (30-40%)
Thể dục thể thao, vận động (20%)
Giấc ngủ và môi trường sống (10-15%)
Sữa bột có thể đóng góp vào yếu tố dinh dưỡng – vốn là một trong những yếu tố then chốt giúp phát triển chiều cao. Trong sữa bột có nhiều canxi, vitamin D và các khoáng chất thiết yếu giúp xương chắc khỏe, hỗ trợ chiều cao phát triển tốt hơn. Một số loại sữa còn bổ sung thêm collagen type II, MK7 – những chất mới được nghiên cứu có ảnh hưởng tích cực đến phát triển xương khớp.
Tuy nhiên, nếu trẻ uống sữa đều mà không vận động, không ngủ đủ giấc hoặc thường xuyên ăn uống thiếu chất, thì chiều cao vẫn có thể bị hạn chế. Sữa bột không thể thay thế vai trò của thể dục, ánh nắng mặt trời và chế độ sinh hoạt lành mạnh.
Sử dụng sữa bột như thế nào để hiệu quả nhất?
Để giúp trẻ tăng cân và phát triển chiều cao tốt, cha mẹ nên lưu ý:
Chọn loại sữa phù hợp với độ tuổi, thể trạng và nhu cầu của con. Không phải cứ sữa ngoại hay sữa đắt tiền là tốt nhất.
Pha sữa đúng hướng dẫn: Không nên pha đặc hơn để “ép” con uống nhiều chất, vì điều đó có thể gây rối loạn tiêu hóa.
Không lạm dụng sữa bột: Sữa chỉ là một phần bổ sung. Trẻ vẫn cần ăn đủ bữa, đủ nhóm chất từ thực phẩm tự nhiên.
Khuyến khích trẻ vận động thường xuyên, tắm nắng mỗi sáng để tổng hợp vitamin D tự nhiên.
Đảm bảo giấc ngủ đủ và chất lượng, vì hormone tăng trưởng tiết nhiều nhất khi trẻ ngủ sâu vào ban đêm.
Sữa bột có thể giúp trẻ cải thiện cân nặng và chiều cao, nhất là trong giai đoạn trẻ cần tăng tốc phát triển. Tuy nhiên, cha mẹ không nên quá phụ thuộc vào sữa mà quên mất rằng dinh dưỡng toàn diện, lối sống khoa học, môi trường tích cực và tình yêu thương của gia đình mới là yếu tố quan trọng nhất giúp trẻ phát triển khỏe mạnh và hạnh phúc.