Siêu âm nội soi, cắt u trên lớp cơ thành thực quản qua nội soi ống mềm

U lớp niêm mạc và dưới niêm mạc thực quản là khối u xuất phát từ lớp niêm mạc, thường không có triệu chứng, tình cờ phát hiện khi nội soi. GS.TS Đào Văn Long, nguyên Phó hiệu trưởng trường Đại học Y Hà Nội, nguyên Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Chủ tịch Hội đồng sáng lập Viện Nghiên cứu và Đạo tạo tiêu hóa gan mật cho biết, tại Việt Nam đã có một số nghiên cứu sử dụng siêu âm nội soi để chẩn đoán đặc điểm khối u thành thực quản, còn nghiên cứu về cắt u nằm trên lớp cơ thành thực quản qua nội soi với mô bệnh học chưa được hiểu biết đầy đủ.

Tại Viện Nghiên cứu và Đạo tạo tiêu hóa gan mật kết hợp với Khoa Giải phẫu bệnh của Bệnh viện K Hà Nội, từ tháng 10/2016 - 12/2018 đã tiến hành nghiên cứu 100 người bệnh nội soi dạ dày, siêu âm nội soi, cắt u trên lớp cơ thành thực quản qua nội soi ống mềm và làm mô bệnh học, người thấp nhất là 20 tuổi, cao nhất là 74 tuổi.

Quy trình nghiên cứu là sàng lọc bệnh nhân, nội soi đường tiêu hóa trên - u niêm mạc/dưới niêm mạc thực quản. Tiếp đến tiến hành siêu âm nội soi cho bệnh nhân xác định khối u xuất phát từ lớp niêm mạc/dưới niêm mạc (trên lớp cơ) và cắt u qua nội soi. Cuối cùng là cố định mảnh cắt, chuyển đến khoa giải phẫu bệnh của Bệnh viện K Hà Nội đọc kết quả.

Phương pháp an toàn, bệnh nhân hồi phục tốt

Chị Đinh Thị Mai P. (36 tuổi, tỉnh Vĩnh Phúc) là một trong những bệnh nhân nằm trong diện nghiên cứu. Bệnh sử bệnh nhân bị đau vùng dưới xương ức cách đây 2 tuần, cơn đau xuất hiện về đêm, đau tức nhiều hơn. Bệnh nhân hay bị nôn, nôn sau khi ăn no. Trong vòng một tháng bệnh nhân sút 1kg. Bệnh nhân hay bị mất ngủ và có khó thở về đêm.

Cách thời điểm khám 2 năm, bệnh nhân đã đến khám và nội soi dạ dày, nội soi đại tràng và được chẩn đoán loét hành tá tràng . Soi đại tràng  có vài túi thừa nhỏ ở manh tràng. Bệnh nhân đã được điều trị ổn định.

Về tiền sử gia đình, trong gia đình, bệnh nhân có bố đẻ bị ung thư manh tràng đã 2 năm nay, đã được phẫu thuật tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức và điều trị hóa chất, hiện còn sống. Chị gái của bố bệnh nhân cũng đã được chẩn đoán ung thư dạ dày và đã phẫu thuật và điều trị hóa chất hiện còn sống. Bệnh nhân được chỉ định nội soi dạ dày thực quản tiền mê với thế hệ máy nội soi Laser.

Kết quả cho thấy, thực quản có một khối nhô lên cao, niêm mạc phủ trên khối lồi nhẵn màu sắc giống niêm mạc khu vực xung quanh. Khối u chân rộng kích thước dài xấp xỉ 3cm. Niêm mạc hang vị xung huyết có trợt. Bệnh nhân được chẩn đoán theo dõi u dưới niêm mạc thực quản, theo dõi viêm dạ dày và HP (+).

Để xác định khối u thực quản xuất phát từ lớp nào của thành thực quản, các bác quyết định thăm khám thêm một bước tiếp theo, thực hiện siêu âm nội soi trước khi ra quyết định có cắt khối u qua nội soi hay không?

Theo GS.TS Đào Văn Long, kỹ thuật siêu âm nội soi là kỹ thuật kết hợp giữa nội soi và siêu âm, trong đó đầu dò siêu âm được áp sát với các tổn thương cần thăm dò qua đường nội soi: tổn thương thành thực quản, dạ dày, trực tràng, tụy, mật. Trong trường hợp của bệnh nhân này, đầu dò siêu âm áp sát với khối u của thành thực quản. Kết quả xác định đây là khối u thành thực quản, nghĩ nhiều đến khối u lớp niêm mạc.

Với khối u lớp niêm mạc kích thước dài ~ 3cm, dày ~ 0.8cm, các bác sĩ đã tiến hành cắt khối u 2 thì, 1/2 nhân khối u phía trong cắt trước sau đó cắt nốt ½ nhân khối u còn lại. Sau cắt kiểm tra chân cắt tốt, không chảy máu. Mẫu khối u được gửi tới Bệnh viện K, kết quả đây là khối u cơ trơn lành tính dưới niêm mạc thực quản.

Sau 5 ngày cắt hớt khối u niêm mạc thực quản, bệnh nhân hết nôn, đỡ đau nhiều, không có dấu hiệu của chảy máu, ăn uống tốt và sức khỏe ổn định.

Qua các trường hợp nghiên cứu, theo GS.TS Đào Văn Long, siêu âm nội soi là phương pháp chẩn đoán có giá trị trong việc xác định vị trí của khối u thuộc lớp nào (niêm mạc/dưới niêm mạc) để giúp các bác sĩ quyết định chỉ định điều trị. Việc cắt hớt các khối u niêm mạc và dưới niêm mạc qua nội soi ống mềm là kỹ thuật điều trị hiệu quả, an toàn cho người bệnh (chỉ có 6 ca chảy máu/100 ca nghiên cứu nhưng được cầm máu bằng quét Argon Plasma và kẹp clip).