Các loại rau quả lạ được người dân nhập hạt giống về trồng khá phổ biến
Các hạt giống rau quả lạ như dưa chuột gai Kiwano, nho lùn, cherry lùn, táo gala lùn, kiwi, dưa chuột Nam Mỹ, dưa lưới nhỏ, bắp cải tí hon, bí ngô tí hon, cà rốt tí hon, dưa hấu tí hon… đang được rao bán khá phổ biến trên các diễn đàn, các trang mạng, chủ yếu phục vụ “nông dân nhà phố” là những người thích tự trồng và thu hoạch rau quả từ mảnh vườn nhỏ trên sân thượng, ban công nhà phố.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo nhiều nguy cơ tiềm ẩn với phong trào trồng các loại rau quả lạ một cách tự phát như vậy. Thực tế ở Việt Nam đã không ít câu chuyện dở khóc dở cười về việc du nhập bừa bãi các loại cây/con lạ sau đó thành sinh vật ngoại lai gây hại…
Theo GS.TS Trần Đình Long, Chủ tịch Hội giống cây trồng Việt Nam, về nguyên tắc, theo Pháp lệnh giống cây trồng, thì bất kể loại giống cây trồng nào khi bắt đầu đưa về Việt Nam phải được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn nghiên cứu, đánh giá các đặc tính có phù hợp với điều kiện thời tiết, khí hậu, thổ nhưỡng, điều kiện phát triển cây trồng,… của Việt Nam hay không. Ngoài ra cũng phải tính đến khả năng giống cây đó có mang sâu bệnh lạ hay không.
Sau khi đánh giá an toàn sinh học mới đưa về các viện chuyên ngành để trồng thử nghiệm qua 1 – 2 vụ, từ kết quả thu được mới xem xét khả năng phát triển cụ thể như thế nào, hiệu quả đến đâu,… trước khi quyết định cho trồng đại trà. Theo đó, việc người dân tự mua hạt giống rau quả lạ từ nước ngoài về trồng chưa qua kiểm định, chưa được sự cho phép của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn là hành động tự phát.
Thực tế, chúng ta đã có không ít bài học về những cây/con lạ du nhập vào Việt Nam, trở thành mối đe dọa đối với sinh vật bản địa; vì vậy người dân cũng cần ý thức việc đưa một giống mới lạ về Việt Nam phải tuân thủ đúng qui chế, phải được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho phép, để tránh nguy cơ tiềm ẩn, cạnh tranh với các loài sinh vật bản địa. Việc du nhập giống cây tự phát như hiện nay là sai các qui định về an toàn sinh học.
Tốt nhất, nếu các loại quả này đã được các nước trồng lấy quả để ăn thì chúng ta hoàn toàn có thể xin cấp phép để nhập khẩu quả, chứ không nên ồ ạt trồng tự phát theo phong trào như hiện nay.
An Lê