Nghiên cứu mới của khoa học Việt Nam đã tìm ra hợp chất quý từ cây rau dền có thể gây độc cho tế bào ung thư.
Cây rau dền cơm vốn được biết đến với nhiều tác dụng như thanh nhiệt, lợi tiểu, điều trị ong đốt, mụn nhọt. Ở các nước Ấn Độ, Philippines, rau dền cơm được dùng điều trị tiểu đường, thiếu máu. Các nghiên cứu về sinh học, dược lý hiện đại đã chỉ ra dền cơm có tác dụng chống ung thư, chống oxy hóa và kháng khuẩn. Nhóm nghiên cứu thuộc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Thuốc, Viện Hóa sinh biển, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã thực hiện phân lập, tách chiết các hợp chất tự nhiên trong cây rau dền cơm ở Việt Nam.
Trong hai năm nghiên cứu, từ mẫu rau dền cơm thu được ngoài tự nhiên, các nhà khoa học đã phát hiện hợp chất hiếm gặp có thể gây độc lên tế bào ung thư. TS Lê Nguyễn Thành, thành viên nhóm nghiên cứu cho biết, hiện nhóm mới dùng hoạt chất tách chiết từ rau dền gây độc lên tế bào. Để kiểm nghiệm thực tế cũng như xác định được cơ chế gây độc sẽ cần thêm nhiều nghiên cứu. Đặc biệt, để tách chiết các hoạt chất sạch có tính năng gây độc lên tế bào ung thư với lượng lớn là khó khăn do lá rau dền nhiều diệp lục và các chất khác. Mặc dù vậy giới chuyên môn đánh giá, kết quả nghiên cứu này góp phần bổ sung dữ liệu về thành phần hóa học cũng như hoạt tính sinh học của cây dền cơm ở Việt Nam.
Cây rau dền cơm có tên khoa học là A. lividus L. Hiện các nhà khoa học đã tiến hành xác định thành phần axit béo gồm axit béo no 50,92% (myristic axit, pentadecanoic axit, pamitic axit, stearic axit) và axit béo không no 49,08% (linoleic axit, linolenic axit). Có 7 hợp chất được phân lập và xác định cấu trúc, gồm palmitic axit (AVH3), triacontanol (AVH5), spinasterol (AVH2), cycloeucalenol (AVH8), cholesterol (AVH9), oleanolic acid (AVH4) và 3,4-seco-olean-12-en-4-ol-3,28-dioic axit (AVE7). Ngoại trừ hợp chất AVH2, các chất còn lại được báo cáo phân lập lần đầu tiên từ cây dền cơm A. lividus (A. viridis).
Đặc biệt, hợp chất 3,4-seco-olean-12-en-4-ol-3,28-dioic axit (AVE7) là hợp chất ít gặp, là sản phẩm chuyển hóa của oleanolic axit bởi nấm hay mới chỉ được phân lập từ cây Ligularia intermedia. Hợp chất AVE7 thể hiện hoạt tính gây độc tế bào trung bình trên 4 dòng tế bào ung thư.
Bảo Châu