Đưa máy và can thiệp trong đêm để cấp cứu bệnh nhân

Em T.T.Đ.Q. (16 tuổi ở TP Cần Thơ) khởi phát bệnh khoảng 5 ngày chỉ với triệu chứng mệt và cảm giác khó thở, sốt cao. Bệnh nhân đi khám và điều trị 2 ngày tại địa phương, tình trạng bệnh nặng nên được chuyển cấp cứu đến Bệnh viện Đa khoa T.Ư Cần Thơ lúc 15h15 phút ngày 9/2/2022 trong tình trạng khó thở, lừ đừ, sốt, ho, mạch nhanh, tụt huyết áp.

Hội chẩn các bác sĩ thống nhất chẩn đoán bệnh nhân sốc nhiễm khuẩn nghi từ đường hô hấp biến chứng suy đa cơ quan, viêm phổi biến chứng ARDS (hội chứng suy hô hấp cấp tiến triển), viêm cơ tim có suy tim cấp.

Ngay lập tức bác sĩ tiếp nhận đã tiến hành các phương pháp hồi sức cho bệnh nhân như thở oxy liều cao, sử dụng thuốc vận mạch liều cao, thuốc kháng sinh phổ rộng, đặt ống thông động mạch theo dõi huyết áp liên tục… Tuy nhiên, sau 6 giờ nhập viện, bệnh nhân diễn tiến suy hô hấp đột ngột, phải đặt ống nội khí quản và gắn máy trợ thở thông số cao. Đồng thời, bệnh nhân phải sử dụng đến 3 thuốc vận mạch liều cao để nâng huyết áp.

Trước tình hình bệnh lý diễn tiến nguy kịch, với sự tư vấn chuyên môn từ các chuyên gia hồi sức tích cực của Bệnh viện Chợ Rẫy TPHCM, sử dụng kỹ thuật ECMO (oxy hóa máu bằng màng ngoài cơ thể) được xem như phương pháp điều trị tối ưu cho bệnh nhân.

Nhưng trong tình hình dịch Covid-19, cả 3 máy ECMO của bệnh viện đều thực hiện can thiệp cho các bệnh nhân nguy kịch đang điều trị tại Trung tâm Hồi sức Quốc gia điều trị Covid-19 của bệnh viện nên việc tìm máy ECMO để can thiệp cấp cứu cho bệnh nhân trở nên vô cùng khó khăn. Trong khi đó, tình trạng bệnh nhân rất nguy kịch, nguy cơ tử vong rất cao.

Với diễn biến bệnh nguy hiểm đến tính mạng người bệnh, Bệnh viện Đa khoa T.Ư Cần Thơ đã kích hoạt hệ thống toàn bệnh viện trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long. Được biết, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Kiên Giang sẵn sàng chi viện hệ thống ECMO nên đã đề nghị hỗ trợ đưa máy ECMO lên Cần Thơ ngay trong đêm để can thiệp cho bệnh nhân.

Do bệnh nhân vừa sốc tim, kết hợp suy hô hấp nặng, phim chụp X-quang phổi thâm nhiễm lan tỏa hai phế trường, êkip hội chẩn đã dùng phương pháp can thiệp song song vừa hỗ trợ tim, vừa hỗ trợ phổi nhân tạo cùng lúc (VAV ECMO).

Trong quá trình thực hiện ECMO kết hợp lọc máu liên tục sử dụng quả lọc hấp thụ cytokines cho bệnh nhân, các y bác sĩ phải túc trực 24/24h và lên kế hoạch theo dõi chặt chẽ từng giờ các dấu hiệu sinh tồn, các kết quả xét nghiệm để thực hiện các điều chỉnh thích hợp nhằm đảm bảo kỹ thuật được tiến hành thuận lợi và chính xác nhất có thể.

Đồng thời, bệnh nhân cũng được điều trị nội khoa tích cực với nhiều loại thuốc kháng sinh phổ rộng và dinh dưỡng hỗ trợ nhằm tăng cường khả năng phục hồi của bệnh nhân.

Theo dõi 4 bệnh nhân ECMO ở 2 nơi khác nhau

Sau can thiệp ECMO tình trạng bệnh nhân cải thiện rõ, huyếp áp ổn định, nhịp tim giảm, liều thuốc vận mạch giảm dần.

Sau 6 ngày nỗ lực điều trị, đến sáng ngày 14/2/2022, bệnh nhân đã tỉnh táo, gọi biết, hiểu được lời nói của y bác sĩ, ngưng được tất cả các thuốc vận mạch, các thông số máy thở cũng giảm dần và ngưng hệ thống ECMO thành công.

1 ngày sau, bệnh nhân đã được cai máy thở, rút ống nội khí quản, phổi thông khí tốt, các dấu hiệu lâm sàng và cận lâm sàng tiến triển rất khả quan. Đến chiều 16/2/2022, bệnh nhân tỉnh, sinh tồn ổn, tiếp tục được theo dõi và điều trị tại khoa nội tim mạch.

Sự phục hồi ngoạn mục của bệnh nhân đã mang niềm vui cho tập thể thầy thuốc Bệnh viện Đa khoa T.Ư Cần Thơ và cũng là phần thưởng cho sự nỗ lực không ngừng quyết tâm cứu sống bệnh nhân, nhất là khi êkip cùng lúc phải theo dõi 4 bệnh nhân đang thực hiện ECMO ở 2 nơi khác nhau là Khoa Hồi sức tích cực - chống độc và Trung tâm Hồi sức tích cực Quốc gia Covid-19 tại bệnh viện.

Theo BSCKII Dương Thiện Phước, Trưởng khoa Hồi sức tích cực - chống độc: Phương pháp trao đổi oxy qua màng ngoài cơ thể (ECMO) được xem là phương tiện hữu ích để hỗ trợ tạm thời cho chức năng của tim và phổi khi các cơ quan này bị suy, để tạo điều kiện cho cơ thể được phục hồi hoặc chuẩn bị ghép thay thế.

Những bệnh nhân suy hô hấp nặng không đáp ứng với thông khí cơ học thường quy, chế độ ECMO qua tĩnh mạch - tĩnh mạch (VAV- ECMO) được khuyến cáo. Đặc biệt, trong các trường hợp nguy kịch vừa có suy hô hấp nặng vừa có choáng tim nặng, chế độ ECMO kết hợp giữa VV ECMO và VA ECMO là tĩnh mạch - tĩnh mạch - động mạch ECMO (VVA ECMO) đã được báo cáo mang lại tỷ lệ thành công cao.

Bằng cách kết hợp cả 2 chế độ VV ECMO và VA ECMO, bệnh nhân được đảm bảo có sự trao đổi oxy tối ưu của VV ECMO, vừa được đảm bảo tuần hoàn cơ thể đầy đủ của VA ECMO. Từ đó dẫn đến tăng hiệu quả điều trị, cải thiện tiên lượng sống còn của người bệnh.

Tuy nhiên, ECMO là một kỹ thuật phức tạp, chi phí cao và rất dễ gặp sự cố với các ống thông, tán huyết. Ngoài ra, việc phải cân bằng lượng máu lưu thông giữa vòng tuần hoàn tĩnh mạch và động mạch trong quá trình chạy ECMO cũng đặt ra bài toán khó cho bác sĩ điều trị.

 "Thành công của ca ECMO này là nhờ sự phối hợp đồng bộ giữa các bệnh viện. Đặc biệt là việc hội chẩn từ xa của các chuyên gia hồi sức cấp cứu Bệnh viện Chợ Rẫy TPHCM, sự hỗ trợ kịp thời hệ thống ECMO của Bệnh viện Đa khoa tỉnh Kiên Giang và việc triển khai kịp thời kỹ thuật chuyên sâu hồi sức cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa T.Ư Cần Thơ", BSCKII Dương Thiện Phước.