Phyllodes tuyến vú là một dạng u xơ biểu mô phát triển nhanh chóng ở phụ nữ trẻ, thể tích có thể tăng lên từ 17 – 105% trong vòng 1 tháng. Trên thế giới, các phẫu thuật viên thường áp dụng kỹ thuật cắt bỏ vú và ghép tự do quầng núm vú làm ảnh hưởng đến thẩm mỹ và mất chức năng vú. Tại Việt Nam, GS.TS Trần Thiết Sơn đã phẫu thuật theo cách riêng, bảo tồn một phần tuyến vú và đảm bảo sự toàn vẹn của ống tuyến.

Vừa dậy thì vú phát triển khổng lồ và sa trễ

Đến tuổi dậy thì đôi “bông đào” vừa chớm nở chưa được bao nhiên, bé gái 14 tuổi đã rơi vào khủng hoảng vì vú phát triển quá nhanh. Theo đó, trong vòng 1 năm khi dậy thì tuyến vú của em đã phì đại, chảy dài hơn 30cm, mỗi bên nặng hơn 5 – 5,6kg, trong khi toàn bộ cơ thể em chỉ nặng 44kg. Quả “núi đôi” khủng này đã kéo gập lưng em, khiến em bị gù. Kết quả thăm khám em bị bị mắc phì đại tuyến vú Phyllode. Các bác sĩ đã phẫu thuật thu gọn, cắt bỏ khối u 9,6kg, để lại hai bầu vú nặng khoảng 0,8kg cho em. Đặc biệt là đã đảm bảo được phần bảo tồn một phần tuyến vú và đảm bảo sự toàn vẹn của ống tuyến cho em sau này nuôi con.

Bệnh nhân nữ 30 tuổi tự nhiên thấy vú cương đau tăng dần và to lên nhanh chóng sau 6 tháng. Lúc nhập viện bệnh nhân có hai bầu vú khổng lồ với thể tích mỗi bên vú 4.000cc, khoảng cách giữa xương đòn và núm vú khoảng 55cm. Bác sĩ chẩn đoán chị bị u vú dạng phyllode, vú sa trễ.

Báo cáo tại Hội Nghị của GS.TS Trần Thiết Sơn và BS Vũ Hồng Chiến, trường Đại học Y Hà Nội và Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn đã trình bày những kỹ thuật thu gọn tuyến vú được sử dụng cho nhóm bệnh nhân phyllode tuyến vú lành tính. Trong nhóm 11 bệnh nhân được chẩn đoán phyllode tuyến vú lành tính thì 2 bệnh nhân chỉ cần bóc u đơn thuần qua đường quầng vú, 2 bệnh nhân (BN) sau khi bóc u được đặt túi ngực hoặc túi huyết thanh, 7 BN có sử dụng các kỹ thuật thu gọn vú phì đại (06 BN thu gọn vú sử dụng cuống nuôi mang động mạch ngực ngoài, 1 bệnh nhân  thu gọn  vú với cuống trên). Kết quả điều trị cho thấy rất khả quan về hình thể và vị trí quầng núm vú, duy nhất một trường hợp u bị tái phát.

GS.TS Trần Thiết Sơn cho biết, Phyllodes vú thường được tìm thấy ở lứa tuổi từ 35 - 55, nhưng hiện gặp ở cả lứa tuổi vị thành niên. Phyllodes được phân chia làm 3 loại: Lành tính, trung gian và ác tính. Người ta đã chứng minh được rằng ở tuổi càng cao thì nguy cơ ác tính càng tăng, tuổi trung bình của thể lành tính là 34, của thể trung gian là 46 và của thể ác tính là 52. Bệnh hầu hết gặp ở nữ giới, tuy nhiên cũng có một số báo cáo tìm thấy một số trường hợp bệnh lý Phyllodes ở nam giới và ở thể ác tính. Phyllodes có thể xuất hiện ở một bên vú hoặc cả 2 bên. Số lượng và kích thước khối u cũng rất đa dạng, có khi chỉ là khối nhỏ vài cm hoặc lan toả toàn bộ tuyến vú. Tốc độ phát triển về thể tích của khối u rất nhanh. Thông thường, thể ác tính có tốc độ phát triển khoảng 105% mỗi tháng, các khối u lành tính Phyllodes có tốc độ phát triển trung bình là 17% mỗi tháng.

Kỹ thuật giúp bảo tồn vú đẹp để nuôi con

Theo GS.TS Trần Thiết Sơn, có khoảng hơn 200 kỹ thuật thu gọn vú. Tùy mức độ phì đại nhẹ, vừa, nhiều hay khổng lồ và tùy theo sự hiểu biết, kinh nghiệm của phẫu thuật viên mà bệnh nhân được phẫu thuật bằng các kỹ thuật khác nhau với kết quả rất khác nhau. Với vú phì đại mức độ nhiều và khổng lồ, hầu hết các phẫu thuật viên trên thế giới áp dụng phương pháp cổ điển là cắt rời quầng núm vú rồi ghép lại làm cho vú sau mổ mất cảm giác, không có khả năng tiết sữa, quầng núm vú không sống tốt hoặc hoại tử hoàn toàn.

Hiện kỹ thuật thu gọn vú phì đại khổng lồ được áp dụng tại Việt Nam cho đến giờ là tiên tiến nhất vì nó bảo tồn được chức năng và thẩm mỹ của vú sau phẫu thuật. Hơn nữa, khi phẫu thuật ở giai đoạn sớm tuyến vú và da bầu vú còn sức đàn hồi tốt, phẫu thuật thu gọn sẽ giúp bảo tồn được toàn bộ sự toàn vẹn của ống tuyến, khắc phục hoàn toàn những nhược điểm của phương pháp trước đây. Người bệnh vừa có bộ ngực đẹp vừa có thể sinh đẻ và nuôi con như bình thường. Tuy nhiên, 10 – 20% bệnh có nguy cơ tái phát nên người bệnh cần phải được theo dõi kỳ.

Theo BS Vũ Hồng Chiến, Phyllodes tuyến vú đa phần lành tính nhưng có khoảng 3% sẽ biến chuyển ác tính. Với những khối u Phyllodes lành tính nhỏ được phát hiện sớm việc phẫu thuật cắt bỏ khối u không gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, với những bệnh nhân phát hiện muộn, u lành tính thường rất lớn gây biến dạng phì đại và sa trễ tuyến vú, phẫu thuật vừa phải lấy bỏ tổ chức u, vừa phải đảm bảo hình thể và sự cân đối cho tuyến vú 2 bên.

Đặc biệt nguy hiểm nếu điều trị muộn không chỉ làm ảnh hưởng tới tâm lý, sinh hoạt… mà gây nguy hiểm cho tính mạng. Bởi ngực to, sa trễ chèn ép và làm biến dạng cột sống sẽ làm lồng ngực sẽ bị lép do xương sườn xẹp, chèn ép như tim, phổi gây suy hô hấp, dẫn đến suy tim, phù, khó thở. Do vậy, cần điều trị bệnh càng sớm càng tốt.