Hỏi: Tôi đọc thông tin ở Đà Nẵng mới công bố 1 ca nghi mắc bệnh đậu mùa khỉ nhưng sau đó lại được kết luận là bệnh tay chân miệng. Hiện con tôi có mụn nước trên người nên rất lo lắng không biết là bệnh tay chân miệng hay đậu mùa khỉ. Xin Khoa học và Đời sống tư vấn cách phân biệt hai loại bệnh này?

Đỗ Phương Lê (Hà Nội)

Cách phân biệt bệnh đậu mùa khỉ và tay chân miệng - Ảnh minh họa

Trả lời: Đậu mùa khỉ và tay chân miệng đều đang diễn biến phức tạp. Về mặt chuyên môn y khoa, việc nhận diện được các dấu hiệu bệnh kịp thời là hết sức quan trọng.

Điểm giống nhau:

- Đều là bệnh truyền nhiễm, cấp tính do virus;

- Đều lây qua (1) tiếp xúc giọt bắn hô hấp kích thước to, (2) tiếp xúc dịch tiết sang thương và (3) lây gián tiếp qua tiếp xúc đồ vật của người nhiễm bệnh;

- Đều có các giai đoạn: ủ bệnh – khởi phát – toàn phát – hồi phục;

- Đều diễn tiến tổn thương da: dát → sẩn → mụn nước → mụn mủ → đóng mài → bong mài.

Điểm khác nhau

Bên cạnh sự khác biệt về tác nhân gây bệnh, một số điểm khác nhau về tổn thương da cần lưu ý như sau:

Đậu mùa khỉ: Phát ban mụn nước, mụn mủ cùng cùng thời điểm, diễn tiến chậm, xu hướng ly tâm, gặp nhiều trên mặt, lòng bàn tay, lòng bàn chân, cơ quan sinh dục, hậu môn, có thể gặp ở niêm mạc mắt, miệng, để lại sẹo. Đặc biệt, bệnh nhân có sốt và nổi hạch toàn thân.

Bệnh tay chân miệng: Mụn nước của bệnh tay chân miệng là nổi mụn nước đầu tiên ở niêm mạc miệng, bao gồm mặt trong má, lợi, lưỡi, các mụn nước dập vỡ rất nhanh tạo ra những vết loét đau rát, khiến trẻ khó ăn uống. Sau đó sẽ xuất hiện các nốt ban đỏ trên da, rồi tiến triển thành các mụn nước mờ đục hình bầu dục và mọc ở những vị trí đặc biệt như lòng bàn tay, lòng bàn chân, khuỷu tay, đầu gối, mông. Ở da, các vết phỏng nước không ngứa, chạm vào không đau, không để lại sẹo. Bệnh nhân sốt, mệt mỏi, đau họng, biếng ăn, tiêu chảy.

Như vậy, sự khác biệt chính giữa các triệu chứng của bệnh tay chân miệng ở người và bệnh đậu mùa khỉ là bệnh đậu mùa khỉ làm cho các hạch bạch huyết sưng lên trong khi bệnh tay chân miệng thì không có sưng hạch bạch huyết.

Hơn nữa, bệnh đậu mùa khỉ tiến triển chậm, trong khi tay chân miệng lan tỏa tiến triển nhanh. Kích thước ban của đậu mùa khỉ từ 5-10mm, trong khi ban của tay chân miệng chỉ 2-3mm.

Ban của bệnh đậu mùa khỉ cũng tồn tại lâu hơn, 2 đến 4 tuần, ban của tay chân miệng chỉ tồn tại dưới 7 ngày.

BS Vũ Thị Phương Thảo (Trưởng phòng Kế hoạch Tổng hợp Bệnh viện Da Liễu TP HCM)