Ngày nào cũng uống rượu
Anh Nguyễn Văn Yên (Hòa Bình) là nông dân, thỉnh thoảng ai thuê việc gì thì làm. Sống ở quê, không có việc làm ổn định, anh hay tụ tập với vài người trong xóm uống rượu. Cứ như vậy hơn 30 năm, dần dần anh trở nên hay cáu gắt, đánh chửi vợ con, đập phá đồ đạc...
Lúc đầu vợ con không nghĩ anh bị bệnh mà cho rằng già rồi nên khó tính, khó nết. Lâu dần anh mất ngủ, tối chỉ ngủ được 2 - 3 giờ, và hoảng loạn, đập phá uống rượu nhiều hơn. Thấy vậy, gia đình đưa anh tới Bệnh viện Quân y 103 thăm khám, được bác sĩ kết luận loạn thần do rượu. Khi chúng tôi gặp là lần thứ 2 anh nhập viện. Trước đó anh Yên từng cai rượu không thành.
7 triệu chứng chính của hội chứng nghiện rượu
GS.TS.BSCC Cao Tiến Đức, Chủ nhiệm Bộ môn Tâm thần và Tâm lý Y học, Khoa Tâm thần, Bệnh viện Quân y 103, Hà Nội chia sẻ: Có 7 triệu chứng chính của hội chứng nghiện rượu sau đây.
Cảm giác thôi thúc phải uống rượu: Khi đã bắt đầu uống thì không thể ngừng lại được. Nếu bỏ rượu, họ cảm thấy thèm mãnh liệt.
Thói quen uống rượu hằng ngày: Uống sau các khoảng thời gian nhất định để tránh hoặc làm nhẹ hội chứng cai rượu.
Uống rượu được ưu tiên hơn các hành vi khác: Với người nghiện rượu, uống rượu là ưu tiên hàng đầu, hơn cả sức khoẻ, gia đình, xã hội và nghề nghiệp.
Có hiện tượng dung nạp rượu: Với một nồng độ rượu trong máu bình thường, người nghiện rượu không bị ảnh hưởng. Lượng rượu uống ngày càng tăng dần. Đến giai đoạn cuối của nghiện rượu, sự dung nạp rượu tụt xuống, người nghiện rượu mất năng lực chỉ sau khi uống một lượng rượu nhỏ.
Lặp đi, lặp lại hội chứng cai rượu: Các triệu chứng của hội chứng cai rượu xuất hiện khi nồng độ rượu trong máu tụt xuống. Vì vậy, hội chứng cai rượu thường xuất hiện vào buổi sáng sớm, sau một đêm không uống rượu.
Uống rượu vào buổi sáng: Người nghiện phải uống rượu vào buổi sáng sớm, ngay sau khi thức giấc để chặn hội chứng cai rượu.
Tái nghiện rượu: Sau một thời gian cai rượu, người nghiện dễ dàng tái nghiện chỉ sau vài ngày uống rượu.
Ngày nay, người ta sử dụng tiêu chuẩn sau để xác định nghiện rượu: Uống rượu hằng ngày trong thời gian từ 10 năm trở lên. Mỗi ngày uống tối thiểu 300ml rượu 40 độ cồn.
Sinh nhiều bệnh
Phần lớn rượu chuyển hóa trong gan thành hai giai đoạn:
Ancol chuyển hóa thành acetaldehyd dưới xúc tác của enzym ancol degydrogenase (ADH).
Acetaldehyd chuyển hóa thành acetat.
Chất acetaldehyd liên kết với các monoamin trong não để chuyển thành tetraisoquinolin. Chất này có tác dụng như một morphin nội sinh, gắn với các thụ cảm thể morphin ở não, gây ra sảng khoái khi uống rượu.
Mặt khác, rượu tác động lên phospholipid ở màng tế bào. Khi nghiện rượu mạn tính dẫn đến màng tế bào kém linh hoạt. Nghiện rượu mạn tính gây giảm lượng GABA trong não và tăng số lượng thụ cảm thể GABA. Người sảng rượu có số lượng GABA thấp hơn hẳn so với người bình thường. Khi cai rượu, sự kích thích lên các thụ cảm thể GABA bị đình chỉ đột ngột gây ra suy giảm đột ngột chức năng hệ GABAnergic, kết quả là mất ức chế trung ương và là nguồn gốc của nhiều triệu chứng cai rượu như tăng tiết mồ hôi, tăng huyết áp, mạch nhanh, run tay, cơn co giật kiểu động kinh...
Ngoài ra, khi cai rượu, trục dưới đồi - tiền yên - thượng thận cũng bị tác động làm tăng tiết corticoid, gây ra các triệu chứng mệt mỏi, cảm giác kiệt sức, cơn co giật kiểu động kinh, lú lẫn.
Nghiện rượu dẫn đến rất nhiều rối loạn về cơ thể và tâm thần: Rối loạn thích ứng, trầm cảm, lo âu và mất ngủ thường xuyên. Uống rượu nhiều dẫn đến các bệnh lý về đường tiêu hóa, bệnh tim mạch và tổn thương hệ thần kinh; loét dạ dày - hành tá tràng gặp ở 15% số người nghiện rượu; xơ gan và viêm tụy cũng có tỷ lệ tương tự ở các bệnh nhân này. Người nghiện rượu có tỷ lệ cao bị ung thư thực quản, dạ dày hoặc các phần khác của ống tiêu hóa.