Các hormone sinh trưởng trong cơ thể được tiết ra nhiều hơn khi ngủ. Thiếu ngủ sẽ khiến cơ thể chậm phát triển cả về chiều cao, thể lực và trí lực, nhất là ở trẻ em. Khi thiếu ngủ sẽ dẫn đến nhiều hệ quả nghiêm trọng như suy giảm trí nhớ, tăng cân, tăng stress, tăng nguy cơ tiểu đường…Theo các nghiên cứu, thiếu ngủ ảnh hưởng rất lớn đến các hoạt động trí óc, đặc biệt là học tập và ghi nhớ. Thiếu ngủ ảnh hưởng đến khả năng trao đổi chất cũng như nội tiết của cơ thể, nguy cơ bị tiểu đường rất cao. Để có giấc ngủ tốt, ngoài các điều kiện phòng ngủ thoáng, sạch, tập thể dục thường xuyên thì dinh dưỡng cũng đóng vai trò quan trọng.
Sen-nguyên liệu giúp an thần. Sen giúp dưỡng tâm, cố tinh, thư giãn đầu óc. Tất cả các bộ phận như củ, hạt, tim sen… đều có tác dụng giúp chữa mất ngủ rất tốt. Hạt sen (liên nhục) có vị ngọt, tính bình, tác dụng dưỡng tâm, an thần, an thai, lợi thủy, bổ tỳ và ích thận. Dùng món ăn và bài thuốc từ hạt sen có thể giảm lo âu, giúp ngủ ngon, cải thiện chức năng thận và bồi bổ sức khỏe. Bên cạnh đó, hạt sen có chứa thành phần dinh dưỡng dồi dào, bao gồm tinh bột (60%), leucin 3.23%, phenylalanine 12.64%, threonin 2.42%, methionine 0.82%, acid amin, isoleucine 1.11%,… Nghiên cứu dược lý hiện đại cho thấy, liên nhục có tác dụng ổn định nhịp tim, duy trì chức năng sinh lý nam, chống lão hóa và phục hồi các cơ quan tổn thương.
Để trị mất ngủ bằng hạt sen, lấy đảng sâm, phục thần, hạt sen, hoàng kỳ, viễn chí và toan táo nhân mỗi thứ 12g, trần bì 6g, cam thảo 4g đem sắc uống hàng ngày. Món cháo hạt sen cũng rất tốt cho giấc ngủ. Lấy gạo nếp, hạt sen, đậu xanh, đường để nấu cháo. Cháo hàu, hạt sen, cà rốt, nấm rơm, hành lá, rau răm, hành khô là món ăn ngon, giàu dinh dưỡng, trị mất ngủ rất tốt. Hạt sen có thể dùng để nấu chè, hầm thịt chim bồ câu ăn trị mất ngủ.
Ngoài ra, củ sen (phần cây nằm dưới bùn) cũng có tác dụng dưỡng tâm, an thần, bổ tì, cố tinh, nấu canh ăn chữa được bệnh mất ngủ, suy nhược.
Đậu xanh giúp ngủ sâu hơn. Đậu xanh có nhiều chất chống oxy hoá và dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể. Đậu xanh giàu chất xơ, protein, axit béo omega-3, các vitamin E, vitamin nhóm B, C, tiền vitamin K, axit folic và các khoáng chất Ca, Mg, K, Na, Zn, sắt, flavonoid và carotenoid. Trong đậu xanh nguyên vỏ người ta tìm thấy một lượng lớn các vitamin B6 giúp sản sinh melatonin, hoạt chất giúp ngủ sâu hơn. Lấy 50g đậu xanh nấu kèm với đường phèn, ăn khi còn nóng để chữa mất ngủ kinh niên hoặc thường xuyên căng thẳng. Ngoài ra có thể sử dụng đậu nành, đậu đen vì các loại đậu này chứa nhiều magie có tác dụng giảm căng thẳng các cơ bắp và làm dịu thần kinh nên được xem là loại thực phẩm tốt cho giấc ngủ. Một bữa ăn tối được bổ sung các loại đậu hoặc ăn vặt với món đậu sẽ giúp giấc ngủ sâu hơn.
Sữa chua trị mất ngủ. Hàm lượng canxi có trong sữa chua giúp giảm căng thẳng, ổn định tinh thần và não bộ. Ăn sữa chua trước khi đi ngủ sẽ giúp có giấc ngủ ngon, xua tan những lo âu, căng thẳng. Ngoài sữa chua có thể dùng sữa tươi vì sữa tươi chứa nhiều canxi, giúp làm năng nồng độ hormon serotonin dẫn truyền thần kinh tốt hơn, có ích cho giấc ngủ, cải thiện được tình trạng mất ngủ. Nếu dị ứng với đường lactose có trong sữa động vật nên sử dụng sữa đậu nành thay thế.
Người mất ngủ, sau bữa ăn tối nên sử dụng thêm một quả chuối vì chuối rất giàu magie, kali giúp cơ bắp được thư giãn. Trong chuối còn chứa một số chất giúp điều chỉnh lượng hormon gây ngủ cho cơ thể.
BS Nguyễn Nam (Phòng khám Hồng Sơn Đường)