Tai biến mạch máu não là căn bệnh hiểm nghèo, phát tác đột ngột, nguy cơ tử vong cao và thường để lại di chứng nặng nề cho người bệnh, gia đình và xã hội. Y học cổ truyền có nhiều bài thuốc phòng và điều trị trúng phong (tai biến mạch máu não) có hiệu quả cao gồm: An cung ngưu hoàng hoàn, Thiên sứ hộ tâm đan, Hoa Đà tái tạo hoàn, Thanh tâm hoàn…
Giun đất là một vị thuốc có tên y học cổ truyền là địa long - một trong các vị thuốc chữa trúng phong (tai biến mạch máu não) mang lại hiệu quả.
Giun đất, tên khoa học Pheretima asiatica, có tác dụng điều trị tai biến mạch máu não gây bán thân bất toại, mồm miệng méo lệch, miệng sủi bọt, đại tiện bí, tiểu tiện ít.
Ngoài ra, giun đất còn có tác dụng trị sốt cao, nóng sốt phát cuồng, thương hàn phục nhiệt; Tác dụng cả với sốt xuất huyết, viêm màng não; Tác dụng hạ huyết áp và ức chế co bóp ruột non...
Dưới đây là những bài thuốc có địa long chủ trị chứng tai biến mạch máu não (tức là chứng trúng phong).
Bài 1: Địa long 20g, đan sâm 30g, xích thược 15g, hồng hoa 15g, một dược 10g. Sắc uống ngày 1 thang, có tác dụng hoạt huyết, tức phong, thông lạc và có gia giảm tuỳ theo trường hợp.
Bài 2: Địa long 4g, hoàng kỳ 16g, xuyên khung 4g, đương quy 8g, đào nhân 4g, xích thược 6g, hồng hoa 4g. Sắc với 600ml nước còn 200ml uống 3 lần trong ngày. Chữa bán thân bất toại, đại tiểu tiện bí.
Bài 3: Địa long 50g, rau bồ ngót 300g, đậu đen 100g, đậu xanh 100g. Sắc uống với 1.200ml nước còn 1/3 uống hằng ngày. Chữa xuất huyết não, hôn mê bất tỉnh, bí đại tiểu tiện.
Bài 4: Địa long 10g, hoàng cầm 10g, bán hạ 10g, chế nam tinh 10g, trúc nhự 10g, hoàng liên 12g, xuyên bối 12g, quất bì 9g, phục linh 12g, chi mẫu 2g, ngưu tất 12g. Sắc uống, trị trúng phong. Gia thêm sinh địa, huyền sâm nếu âm hư rõ.
Bài 5: Địa long 10g, đào nhân 10g, hồng hoa 10g, xuyên khung 10g, xuyên sơn cấp 10g, quế chi 10g, bạch dược 10g, sinh hoàng kỳ 15g, đan sâm 15g. Tán thành bột uống ngày 12g, chia 3 lần. Hoạt huyết thông mạch, chủ trị nhũn não giai đoạn hồi phục và di chứng.
Lương y Vũ Quốc Trung (Hội Đông y Việt Nam)