Ngộ độc thuốc lá điện tử ở trẻ em ngày một gia tăng

Ba tháng gần đây, Khoa cấp cứu -Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An tiếp nhận nhiều trường hợp ngộ độc thuốc lá điện tử, nhiều trường hợp chỉ mới học cấp 2. Điển hình gần đây nhất, Khoa tiếp nhận cấp cứu, điều trị cho một bệnh nhân nam bị ngộ độc và phơi nhiễm hóa chất có hại – Nicotine trong thuốc lá điện tử.

Cháu X, 14 tuổi, địa chỉ ở Thành phố Vinh, vào viện trong tình trạng nôn mửa, đau đầu, mất ý thức, choáng váng. Khai thác bệnh sử cho thấy, trước đó, bệnh nhân có sử dụng thuốc lá điện tử, khi được gia đình phát hiện, trẻ đã lơ mơ, gọi hỏi kém đáp ứng. Trẻ nhanh chóng được đưa đến Bệnh viện để cấp cứu. Sau khi được cấp cứu và xử trí truyền dịch, tình trạng sức khỏe của bệnh nhân đã dần ổn định, tiếp tục được theo dõi và điều trị.

TS. BSNT Trần Văn Cương – Trưởng Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Sản Nhi Nghệ An cho biết: Thời gian gần đây, Khoa đã tiếp nhận nhiều trường hợp ngộ độc do sử dụng thuốc lá điện tử ở lứa tuổi học sinh. Nguyên nhân là do các em đã thử hoặc hít phải thuốc lá điện tử.

TS.BS.Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho biết: Ngày nào Trung tâm Chống độc cũng có bệnh nhân ngộ độc thuốc lá điện tử được điều trị tại đơn vị, trong đó rất nhiều trường hợp là học sinh, thanh thiếu niên phải cấp cứu do ngộ độc chất ma túy trộn thuốc lá điện tử. Các ca ngộ độc thuốc lá điện tử đều vào viện với biểu hiện co giật, kích thích, vật vã, ảo giác, loạn thần, hôn mê, tổn thương não và nhiều cơ quan khác, để lại di chứng nặng nề với sức khỏe.

BS Nguyên thăm khám cho bệnh nhân đang điều trị tại Trung tâm Chống độc

Hiện Trung tâm Chống độc đang điều trị cho 2 bệnh nhân trẻ (một bệnh nhân 23 tuổi và một bệnh nhân 29 tuổi) đều bị ngộ độc nặng sau khi sử dụng thuốc lá điện tử. Bệnh nhân T.Q.T (23 tuổi, ở Thường Tín, Hà Nội) có tiền sử hút thuốc lá điện tử 2 năm nay.

Theo lời kể của người nhà, tối ngày 1/12 bệnh nhân có dùng thuốc lá điện tử được cho thêm “thử” hương liệu mới (do shipper giới thiệu), đến 05 giờ sáng ngày hôm sau bệnh nhân lên cơn co giật, sùi bọt mép, co giật toàn thân.

Bệnh nhân được đưa đi cấp cứu ở Bệnh viện tuyến trước nhưng không đỡ, sau đó được chuyển đến Trung tâm Chống độc vào ngày 9/12. Xét nghiệm mẫu thuốc lá điện tử bệnh nhân mang đến phát hiện chất ma túy cần sa tổng hợp là ADB-Butinaca.

Trường hợp thứ 2 là bệnh nhân L.H.H (29 tuổi, ở Đông Anh, Hà Nội) vào viện vì co cứng chân tay, rối loạn vận động. Bệnh nhân cũng sử dụng thuốc lá và thuốc lá điện tử nhiều năm nay. Thời gian gần đây, bệnh nhân có biểu hiện rối loạn vận động, run, vã mồ hôi, không điều khiển được động tác.

Không chỉ chứa chất nicotine, hóa chất độc hại mà cả ma túy

Theo TS. BSNT Trần Văn Cương, thuốc lá điện tử có chứa nicotine - chất gây nghiện cao, là nguyên nhân gây các bệnh tim mạch, hô hấp, tiêu hóa và ung thư, nếu sử dụng quá liều sẽ gây ngộ độc.

Nicotine trong thuốc lá điện tử gây hại cho sự phát triển não bộ ở trẻ em vì não bộ của trẻ đang trong giai đoạn phát triển. Nguy hiểm hơn, ở lứa tuổi này, các em thường có tâm lý thích tò mò nên càng dễ bị dụ dỗ, lôi kéo và nếu hút trong thời gian dài, thuốc lá điện tử sẽ gây rối loạn nhận thức, rối loạn cảm xúc, tâm thần, đặc biệt ảnh hưởng nặng nề nhất là suy giảm khả năng tư duy, sáng tạo trong học tập.

Bên cạnh đó, thuốc lá điện tử sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất, có thể bị lợi dụng để sử dụng ma túy thông qua việc phối trộn. Khi hút thường xuyên sẽ có nguy cơ mắc ung thư rất cao do chất fomaldehyde có trong thuốc lá điện tử.

TS.BS.Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai khuyến cáo: Việt Nam cần khẩn cấp cấm việc sản xuất, lưu hành thuốc lá điện tử, có như vậy mới phòng tránh được một loạt vấn đề khổng lồ và nghiêm trọng về sức khỏe với người dân.

TS.BS phân tích, Nicotine là hóa chất rất độc, trước đây được sử dụng trong thuốc trừ sâu và thuốc bảo vệ thực vật nhưng do độc tính cao nên đã bị cấm tại nhiều quốc gia và Việt Nam cũng đã cấm sử dụng. “Vậy rõ ràng nicotine độc đến mức chúng ta không thể sử dụng làm thuốc trừ sâu mà lại đưa chất này vào thuốc lá điện tử để sử dụng để hút và hấp thụ vào cơ thể? Điều đó hoàn toàn vô lý! Nếu chúng ta để thuốc lá điện tử tồn tại thì chúng ta không biết coi con người là đối tượng gì?”, bác sĩ Nguyên nhấn mạnh.

Độc tính của nicotine trên con người cũng tương tự hóa chất trừ sâu phospho hữu cơ. Khi dùng thuốc lá nhiều lần nicotine gây độc nhiều với tim mạch (xơ vữa mạch máu, hẹp lòng mạch, co thắt mạch máu, gây nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp,.…), hô hấp (gây giãn phế nang, co thắt phế quản,…), giảm miễn dịch, trên não làm giảm trí nhớ, giảm tập trung, giảm khả năng học, tăng sớm thoái hóa thần kinh thị giác, tổn thương cầu thận, hẹp mạch thận, suy thận, nam giới bị giảm hoặc mất hoặc rối loạn cương dương, giảm tiết testosteron, giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, nữ giới rối loạn kỳ kinh, giảm tiết estrogen, progesteron, ảnh hưởng buồng trứng, ảnh hưởng trưởng thành của noãn, giảm dòng máu đến buồng trứng, với thai nhi gây chậm phát triển, thai lưu, chửa ngoài tử cung, chậm phát triển trí tuệ ở thai, tăng nguy cơ hen ở con sinh ra.

TS.BS Nguyên cũng cho biết: Hàm lượng nicotine trong thuốc lá điện tử thậm chí cao gấp rất nhiều lần so với thuốc lá truyền thống, đây là nicotine dạng hóa chất tổng hợp, ở dạng bột nicotine hàm lượng gần như nguyên chất, được bào chế dưới dạng làm cho êm dịu khi hít, nên người dùng sẽ dễ dàng hít với lượng lớn, nhanh chóng bị ngộ độc và sớm nghiện.

Theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế thế giới nicotine là một loại ma túy theo đầy đủ ý nghĩa của nó. Đã có nhiều nghìn nghiên cứu trên thế giới chứng minh thuốc lá điện làm trầm trọng thêm vấn đề sử dụng thuốc lá thông thường.

Hình ảnh não bệnh nhân bị tổn thương nặng do thuốc lá điện tử

Vấn đề thứ 2 là trong thuốc lá điện tử có hàng nghìn hương liệu, cho tới nay có ít nhất khoảng 20 nghìn hóa chất hương liệu, rồi các chất phụ gia khác, đây là các chất nguyên bản, đồng thời khi được nung nóng ở các nhiệt độ khác nhau mỗi chất sẽ tạo ra các sản phẩm cháy là các hóa chất khác nhau mà chúng ta không thể biết trước được.

Rất nhiều hóa chất trong hơi thuốc lá điện tử được chứng minh gây hại cho sức khỏe, gây ra các bệnh ung thư, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, ho, hen, nhồi máu cơ tim, tổn thương mạch máu, giảm miễn dịch, gây tổn thương AND là các phân tử di truyền, tăng nguy cơ đái đường, bệnh tim mạch…Các hóa chất này gây nên các bệnh còn phức tạp hơn nhiều so với thuốc lá thông thường và hầu hết là các căn bệnh mới.

Không phải đợi lâu, thuốc lá điện tử đã bị phát hiện là nguyên nhân gây ra một căn bệnh cấp tính mới lần đầu tiên con người biết đến, đó là tổn thương phổi cấp do thuốc lá điện tử. Năm 2019 tại Mỹ, một loạt trường hợp tổn thương phổi nghiêm trọng ở những người sử dụng thuốc lá điện tử không có tiền sử bệnh phổi đã được ghi nhận. Số ca bệnh tiếp tục tăng, đến năm 2020 đã ghi nhận 68 ca tử vong".

Nguyên nhân xác định là do trong thuốc lá điện tử được cho vitamin E, khi nung nóng vitamin E chuyển thành một hóa chất khác gây tổn thương phổi. Vitamin E bình thường có thể uống, bôi trên da. Điều này cho thấy rõ một điều, thậm chí ngay cả các chất bình thường ăn uống được, nhưng cũng chưa chắc đã có thể nung nóng lên và hít an toàn.

Ngay từ năm 2020, tại Mỹ đã cấm tất cả các hương liệu trong thuốc lá điện tử (trừ hương vị bạc hà và hương thuốc lá) đồng thời đang nghiên cứu sẽ cấm cả hai hương liệu này. Thuốc lá điện tử chính là mở đầu cho xu hướng lạm dụng, nghiện các hóa chất nhân tạo tổng hợp và chính là cách nhanh chóng để con người tự hủy hoại sức khỏe của mình, dẫn tới thui chột và thoái hóa giống nòi. Chấp nhận hút thuốc lá điện tử với hàng loạt các hóa chất độc còn tệ hại không kém việc hít phải không khí bị ô nhiễm môi trường hay các chất thải từ nhà máy.

Vấn đề thứ 3 là hiện nay thuốc lá điện tử là môi trường thuận lợi để ma túy, cần sa thế hệ mới trà trộn vào. Có hàng trăm hóa chất cần sa, ma túy thế hệ mới trà trộn vào, rất khó phát hiện… Từ các phân tích trên cho thấy thuốc lá điện tử có độc tính và ảnh hưởng đến sức khỏe gấp nhiều lần thuốc lá truyền thống do được cộng hưởng từ 3 yếu tố là nicotine, các hóa chất phụ gia và ma túy.

Đến nay, đã có 32 quốc gia cấm thuốc lá điện tử, 79 quốc gia quy định quản lý thuốc lá điện tử rất chặt chẽ và 16 quốc gia cấm thuốc lá nung nóng. Các nước xung quanh chúng ta đã cấm lưu hành thuốc lá điện tử là Trung Quốc (cấm tất cả các loại thuốc lá điện tử có hương thơm), các nước cấm hoàn toàn là Lào, Thái Lan, Campuchia, Singapore.

Một bệnh nhân bị ngộ độc, tổn thương não, suy tạng đang được điều trị tại Trung tâm Chống độc

Chúng ta có thể thấy, thuốc lá điện tử chính là sự tổng hợp của sự tăng vọt của các hậu quả khổng lồ do thuốc lá thông thường, kết hợp với hàng loạt các căn bệnh và ngộ độc do các hóa chất phụ gia sẽ sớm gặp trong tương lai gần, đồng thời với sự gia tăng của các loại ma túy cần sa tổng hợp thế hệ mới.

Con người chúng ta đã vướng phải thuốc lá thông thường từ ít nhất 3000 năm khi chưa có luật lệ và khoa học chăm sóc sức khỏe, dẫn tới nghiện và đã quen với hậu quả khổng lồ do nó gây ra cho đến nay vẫn chưa thoát ra được. Sẽ vô cùng nguy hiểm, thảm khốc và tội rất lớn khi ai đó cho phép thuốc lá điện tử được lưu hành, thậm chí chỉ dùng thử, rồi sau đó gây nghiện cho cả xã hội!

Các hậu quả này không những trước mắt mà nó còn đeo bám lâu dài như thuốc lá thông thường, để lại hậu quả còn lớn hơn nhiều so với đại dịch COVID19 vừa qua. Ngay cả việc không hành động gì như hiện nay cũng là sự chậm trễ nguy hiểm vì thuốc lá điện tử đã và đang len lỏi rộng khắp tới học sinh, sinh viên và giới trẻ ở từng gia đình (nếu chúng ta quan tâm sẽ phát hiện thấy) và không có gia đình nào là ngoại lệ.

“Trung tâm chống độc khẩn thiết đề nghị Quốc hội cần khẩn cấp cấm sản xuất và lưu hành thuốc lá điện tử ở Việt Nam trước khi quá muộn và mọi việc trở nên không thể kiểm soát”, TS.BS Nguyên nêu ý kiến.