Hỏi: Vì sao nước ngầm ở một số nơi lại có asen? Nước ngầm khu vực sông Hồng có asen không?

Nguyễn Hồng Minh (Hà Nội)

GS.TS Phạm Hùng Việt, Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐH Quốc gia HN: Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hàm lượng asen trong nước ngầm ở một số khu vực cao. Hiện tượng ô nhiễm asen trong nước ngầm chủ yếu là do hiện tượng giải phóng asen có trong khoáng vật dưới lòng đất. Các nhà khoa học cho rằng asen giải phóng ra nước ngầm theo ba cơ chế sau: Asen được giải phóng ra bởi sự oxy hoá arsenical pyrite là một khoáng vật phổ biến trong trầm tích, khi mà mực nước ngầm cho phép oxy khí quyển lan toả trong tầng ngập nước. Hai là  anion asen hấp phụ trên khoáng vật ngập nước được giải phóng ra nước bởi sự trao đổi cạnh tranh của anion photphat có mặt do sử dụng của phân bón hoá học. Ba là dưới điều kiện yếm khí cho phép quá trình khử của sắt oxy hydroxit (FeOOH) và giải phóng asen đã hấp phu trên đó ra nước

Tuy nhiên, trong công bố mới  có tên “Định lượng những tác động tái nhiễm đất ven sông về các điều kiện oxy hóa và phát thải asen vào các tầng ngậm nước dọc sông Hồng, Việt Nam”, nhóm nhà khoa học đã đã phát hiện: Trong các khu vực bổ cập ven sông, asen được vận chuyển từ ngoài môi trường, thông qua các tầng ngậm nước để tái nhiễm vào nước ngầm. Phát hiện này khác với quan điểm trước đây, khi cho rằng asen trong đất là kết quả của sự hòa tan vi sinh vật của các khoáng chất oxit sắt chứa oxy kết hợp với quá trình oxy hóa carbon hữu cơ.

Dựa trên dữ liệu thu thập trong 8 năm ở làng Vạn Phúc (Hà Nội), các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra sự chuyển động của arsenic từ những trầm tích ở ven sông và phân hủy trong những điều kiện sinh khí methan từ các vi sinh vật. Các nhà khoa học lo ngại đến khả năng ô nhiễm arsenic thêm trầm trọng ở khu vực đồng bằng sông Hồng trong tương lai, thậm chí có thể là ở nhiều vùng đồng bằng ven sông khác ở Việt Nam.