Suy thận, suy hô hấp vì thuốc tiểu đường trôi nổi

Ngày 21/10, BS Hoàng Ngọc Ánh, Phó trưởng khoa Hồi sức tích cực và Chống độc, Bệnh viện Thống Nhất TPHCM cho biết, thời gian gần đây đơn vị này liên tục tiếp nhận nhiều trường hợp người dân nhiễm toan lactic nặng do uống thuốc điều trị bệnh tiểu đường có chứa chất cấm phenformin. Cá biệt, có trường hợp nhiễm độc quá nặng, gia đình phải xin về nhà để lo hậu sự như trường hợp bà Đ.T.S. (67 tuổi, ngụ TPHCM).

Ngày 16/10, bà Đ.T.S. được đưa vào Bệnh viện Thống Nhất trong tình trạng lơ mơ, đau bụng, huyết áp tụt, lượng đường huyết rất cao, vượt cả ngưỡng đo của máy, suy hô hấp rất nặng. Bệnh nhân được xác định nhiễm toan lactic (nồng độ axit lactic vượt mức bình thường) do chất cấm phenformin và được lọc máu liên tục. Tuy nhiên do diễn tiến bệnh ngày càng nặng nên gia đình xin đưa về nhà vào chiều 20/10.

Theo thông tin từ gia đình bệnh nhân, bà Đ.T.S. có tiền sử bệnh tiểu đường 10 năm nay. Thời gian gần đây, nghe lời người quen giới thiệu, bà chuyển sang uống 2 loại thuốc có nhãn mác in chữ Trung Quốc  để trị bệnh và xảy ra tình trạng trên.

Bác sĩ Ánh đang khám sức khỏe cho bà L.

Một trường hợp khác là bệnh nhân V.T.B.L. (60 tuổi, ngụ quận Tân Bình, TPHCM) nhập viện ngày 17/10 trong tình trạng đau lưng, mỏi cơ xương khớp, nôn nao, khó chịu. Qua xét nghiệm, các bác sĩ nhận thấy bệnh nhân bị nhiễm toan lactic rất nặng, nguy cơ tử vong cao bởi có những thời điểm sắp rơi vào hôn mê. Tại Khoa hồi sức tích cực, các bác sĩ đã điều trị hoàn toàn bằng nội khoa, ổn định đường huyết. Sau 4 ngày điều trị, bệnh nhân đã dần ổn định.

Theo lời kể của bệnh nhân, bà bị tiểu đường từ năm 2011, đã từng uống thuốc do bác sĩ chỉ định nhưng sau đó bị suy thận nên bác sĩ chuyển hướng cho bà tiêm thuốc. Tuy nhiên, bà thấy việc tiêm thuốc khá phiền phức nên tự lên mạng tìm thuốc trị tiểu đường. Bà thấy loại thuốc tiểu đường hoàn do Công ty Difoco sản xuất được nhiều phản hồi tích cực nên đã tự mua về uống. Sau khi uống liên tục 3 tháng thì bà phải đi cấp cứu. Bà không hề biết rằng Tiểu đường hoàn là loại thuốc đã bị Bộ Y tế yêu cầu ngưng sản xuất, lưu hành trên thị trường từ đầu năm 2019.

Loại thuốc có chữ Trung Quốc bà S. đã sử dụng.

Thuốc cấm vẫn bán tràn lan

Theo BS Hoàng Ngọc Ánh, từ đầu năm 2019 đến nay, đơn vị này đã tiếp nhận 4-5 trường hợp bị toan chuyển hóa rất nặng, nguy kịch sau khi uống các loại thuốc không rõ nguồn gốc chứa chất cấm phenformin. Phenformin được phát hiện vào năm 1950 và bước đầu ghi nhận sử dụng hiệu quả cho bệnh nhân tiểu đường. Tuy nhiên, đến năm 1963, các nhà nghiên cứu phát hiện ra những ca bị biến chứng do chuyển hóa toan lactic nặng sau khi uống hoạt chất này. Đến thập niên 1980, chất phenformin bị cấm sử dụng trên toàn thế giới nhưng tại Việt Nam thuốc trôi nổi chứa chất cấm này vẫn xuất hiện.

“Các loại thuốc Đông y trị tiểu đường dạng nén, thuốc tễ có xuất xứ Trung Quốc đã bị cấm lưu hành và từng bị xử phạt, không hiểu sao người dân vẫn có thể mua sử dụng. Rõ ràng, cơ quan quản lý còn kiểm soát quá lỏng lẻo. Ở bệnh nhân tiểu đường có bệnh lý nền, các loại thuốc này có thể gây nguy cơ tử vong gấp 100 lần bình thường”, BS Ánh nói.

Khi sử dụng thuốc chứa chất cấm phenformin, người bệnh có biểu hiện mệt mỏi, ăn kém, yếu cơ. Sau đó mức độ nặng tăng dần với những triệu chứng thở nhanh, tim đập nhanh, tụt huyết áp, rối loạn tri giác và suy hô hấp, có thể dẫn đến tử vong. Do đó, người bệnh tiểu đường tuyệt đối không nên nghe theo lời khuyên của những người không có chuyên môn, cũng không nên tin những lời quảng cáo trên mạng, sử dụng các loại thuốc không rõ nguồn gốc... Khi mắc bệnh cần đến bệnh viện để được bác sĩ tư vấn và sử dụng thuốc theo chỉ định.