Xuất huyết toàn thân, suy đa phủ tạng dễ tử vong
Bệnh liên cầu khuẩn lợn là một bệnh truyền nhiễm cấp tính lây từ động vật cho người. Vi khuẩn gây bệnh có tên là liên cầu khuẩn lợn (Streptococcus suis). Bệnh chủ yếu xảy ra ở loài lợn (lợn nhà, lợn rừng). Người cũng có nguy cơ bị lây nhiễm và mắc bệnh khi tiếp xúc với lợn bị bệnh hoặc ăn các sản phẩm từ lợn bị bệnh.
Bệnh thường diễn biến nhanh và nặng với các bệnh cảnh rối loạn tiêu hóa, nhiễm khuẩn huyết, viêm màng não; trường hợp nguy kịch là sốc nhiễm khuẩn, suy đa phủ tạng, xuất huyết toàn thân nặng dẫn đến tử vong nếu không được phát hiện, cấp cứu, điều trị kịp thời.
Thời gian gần đây, mặc dù đã được cảnh báo nhiều trên các phương tiện thông tin truyền thông, nhưng tại khoa Bệnh lây đường hô hấp và Hồi sức truyền nhiễm thuộc Bệnh viện TWQĐ 108, chúng tôi vẫn gặp nhiều bệnh nhân mắc liên cầu lợn nhập viện trong tình trạng rất nặng và nguy kịch, đe dọa tính mạng..
 |
Bệnh nhân nguy kịch sau ăn tiết canh |
Gần đây nhất, Khoa đã tiếp nhận bệnh nhân M.T. 45 tuổi, vào viện ngày thứ 3 của bệnh với biểu hiện đau bụng quanh rốn, buồn nôn và nôn, đi ngoài phân lỏng nhiều lần (khoảng 10 lần/ngày) kèm theo sốt cao liên tục 39-40 độ, có gai rét, có cơn rét run, hoa mắt chóng mặt.
Bệnh nhân được người nhà đưa đến cấp cứu tại Bệnh viện trong tình trạng huyết áp tụt, sốc nhiễm khuẩn, viêm cơ tim, suy gan, suy thận và rối loạn đông máu nặng.
Các xét nghiệm khẳng định bệnh nhân bị nhiễm liên cầu khuẩn lợn. Khai thác tiền sử trước đó, bệnh nhân có ăn tiết canh và thịt lợn. Nhờ được chẩn đoán, điều trị sớm, đúng và tích cực ngay từ khi vào viện bằng kháng sinh, hỗ trợ hô hấp, hỗ trợ tuần hoàn, lọc máu liên tục, truyền huyết tương, khối tiểu cầu và các biện pháp điều trị tích cực khác, bệnh nhân đã thoát khỏi tử thần, khỏi bệnh và ra viện sau 21 ngày điều trị tại Bệnh viện.
Phát hiện điều trị sớm tránh tử vong
TS.BS.Nguyễn Trọng Thế, Phó chủ nhiệm khoa Bệnh lây đường hô hấp và Hồi sức truyền nhiễm, người trực tiếp điều trị bệnh nhân cho biết:
“Bệnh do một loại vi khuẩn có tên là liên cầu khuẩn lợn, tên khoa học là Streptococcus suis gây ra. Đây là loại bệnh truyền nhiễm của động vật lây cho người. Vi khuẩn gây bệnh chủ yếu cho lợn (lợn nhà, lợn rừng), nhưng cũng có thể lây truyền và gây bệnh cho người. Nguồn bệnh chủ yếu là lợn bị bệnh và lợn mang vi khuẩn không triệu chứng. Chưa có bằng chứng bệnh lây từ người sang người.
 |
Người bị nhiễm liên cầu khuẩn lợn và mắc bệnh chủ yếu là do tiếp xúc trực tiếp với lợn bị bệnh, lợn mang vi khuẩn gây bệnh, các chất tiết của lợn bị bệnh (phân, nước tiểu) hoặc do ăn các sản phẩm chế biến từ thịt lợn bị bệnh chưa được nấu chín như tiết canh lợn, ăn thịt sống, thịt tái, nem, thịt nấu chưa chín kỹ.
Như vậy, những người dễ bị mắc bệnh là những người chăn nuôi lợn, người giết mổ lợn, người chế biến thịt lợn sống, người có thói quen ăn tiết canh lợn, thịt lợn sống, thịt lợn tái, thịt lợn chưa nấu kỹ, nem thịt lợn tái.
Thời gian ủ bệnh (từ khi phơi nhiễm đến khi phát bệnh) thông thường từ vài giờ đến 3 ngày, nhưng cũng có thể lâu hơn, kéo dài đến 7-10 ngày”.
Các biểu hiện chính của bệnh là: sốt cao, có cơn những cơn rét run; nôn và buồn nôn, rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy; đau đầu dữ dội.
Trường hợp bệnh nặng, nguy kịch sẽ xuất hiện các rối loạn tâm thần kinh (lơ mơ, lú lẫn, hôn mê, co giật, đái ỉa dầm dề, tổn thương các dây thần kinh trung ương như điếc, mắt mờ); rối loạn tuần hoàn (da niêm mạc tái, mạch nhanh, tụt huyết áp, viêm cơ tim, sốc nhiễm khuẩn); rối loạn hô hấp (khó thở, viêm phổi, suy hô hấp); suy chức năng gan; suy chức năng thận; xuất huyết dưới da toàn thân dưới dạng mảng bầm tím; xuất huyết niêm mạc (chảy máu cam, chân răng, âm đạo); xuất huyết nội tạng (nôn ra máu, ỉa phân đen, tiểu ra máu, xuất huyết não…) và nhiều rối loạn khác.
Khi phát hiện một trong những triệu chứng trên, nhất là ở những người có tiền sử tiếp xúc thường xuyên với lợn hoặc ăn tiết canh, thịt lợn thì cần khẩn trương đưa người bệnh đến khám và điều trị tại các cơ sở y tế.
Đây là bệnh hoàn toàn có thể chữa được. Người bệnh cần được điều trị sớm bằng các loại kháng sinh có hiệu quả như Ampicillin, Amoxicillin, Cefotaxim, Ceftriaxon, Meropenem, …
Trường hợp bệnh nặng và nguy kịch, ngoài điều trị kháng sinh, người bệnh cần được chăm sóc điều trị tại các khoa hồi sức tích cực, áp dụng các biện pháp điều trị đặc biệt như chống sốc, đặt ống nội khí quản, thở máy, lọc máu liên tục, truyền máu và các chế phẩm của máu, điều trị suy đa tạng (suy tim, suy gan, suy thận) và điều chỉnh các rối loạn nội môi khác trong cơ thể.
Để tránh mắc bệnh, những người chăn nuôi và giết mổ, chế biến thịt lợn cần nghiêm chỉnh chấp hành và thực hiện tốt các biện pháp vệ sinh chăn nuôi, vệ sinh chuồng trại, vệ sinh khi tiếp xúc, giết mổ chế biến thịt lợn như mặc quần áo bảo hộ, đi ủng, đeo găng tay; thường xuyên phun khử khuẩn chuồng trại, nơi giết mổ.
Tuyệt đối không giết mổ, không ăn thịt lợn bệnh, lợn chết. Lợn bệnh, lợn chết phải được tiêu hủy, chôn, phun thuốc khử trùng đúng cách theo qui định.
Nên lựa chọn mua thịt lợn đã qua kiểm định của cơ quan thú y. Tất cả mọi người cần đeo găng tay khi chế biến sản phẩm sống từ lợn, nhất là khi có vết thương ở tay; rửa sạch tay bằng xà phòng sau khi chế biến các sản phẩm từ lợn; dùng riêng các dụng cụ chế biến thịt sống và thịt chín; luôn ăn thức ăn nấu chín, hợp vệ sinh.
Tuyệt đối không ăn tiết canh lợn, thịt lợn sống, thịt lợn tái chưa nấu chín kỹ”.
BS Trương Ngọc Nam (Khoa Bệnh lây đường hô hấp và Hồi sức, Bệnh viện TƯQĐ 108)