Mồng tơi thường trồng hai loại cây xanh lá dầy và cây tím lá mỏng. Nói đến rau mồng tơi là nghĩ ngay đến tác dụng bổ mát, nhuận tràng. Mồng tơi thường được dùng nấu canh cua, luộc chấm mắm, nấu lẩu với nhiều loại rau khác. Mùa hè, ở nông thôn thường nấu canh cua với rau thập tàng như mồng tơi, rau đay, mướp hương ăn với cà pháo muối giòn rất ngon, mát bổ. Giá trị dinh dưỡng nổi bật của rau mồng tơi là có hàm lượng vitamin A cao, giàu vitamin C hơn cả rau bó xôi và giàu chất sắt giúp cơ thể sản sinh các tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Với hàm lượng canxi cao, ăn rau mồng tơi giúp xương và răng chắc khỏe, cải thiện cơ bắp, hệ thần kinh và các hormon trong cơ thể. Điều này giúp ngăn ngừa nguy cơ loãng xương.
Theo y học cổ truyền, mồng tơi có vị chua, tính hàn, tác dụng nhuận tràng, sinh tân, mát huyết, thường chữa trĩ, táo bón, nội nhiệt, khô khát. Thân và lá mồng tơi có chứa nhiều polysaccharide phi tinh bột, chất nhầy, chất xơ. Chất nhầy trong rau mồng tơi góp phần hỗ trợ tiêu hóa hoạt động tốt, trơn tru hơn. Chất xơ góp phần làm giảm hấp thu cholesterol cũng như ngăn ngừa táo bón. Trẻ hay táo bón vào mùa hè tăng cường ăn rau đay, mồng tơi sẽ điều trị dứt điểm táo bón. Trẻ táo kèm da khô sần lấy mồng tơi phối hợp vừng đen sắc nước uống hoặc nấu canh ăn thường xuyên.
Hạt mồng tơi phơi sấy khô tán nhỏ xoa rôm sảy hoặc da khô rất tốt.
Những người béo phì, thừa cân được khuyên tăng cường ăn rau mồng tơi vì chất nhầy trong rau có tác dụng ngăn ngừa cơ thể hấp thu chất béo. Rau mồng tơi còn chứa rất ít chất béo và calo nhưng lại giàu chất xơ, trong 100g lá mồng tơi chỉ có 19 calo nên đây là loại rau phù hợp cho người muốn giảm cân.
Ngoài ra, rau giàu vitamin A, có khoảng 8.000IU trong 100g lá mồng tơi, đáp ứng đến 267% nhu cầu vitamin A hằng ngày của cơ thể. Vitamin A là một loại vitamin rất cần cho đôi mắt, những người học tập, làm việc nhiều với máy tính nên đưa loại rau này vào trong bữa ăn hằng ngày.
Vì mồng tơi có tính hàn nên không dùng đối với người hay đau bụng, đi ngoài phân lỏng.
Lương y Nguyễn Nghĩa (Vĩnh Phúc)