Đau lưng là căn bệnh gặp ở nhiều người. Lưng là một cấu trúc phức tạp, cấu thành bởi xương, cơ, khớp và dây thần kinh. Do cột sống thắt lưng là bộ phận nâng đỡ sức nặng của phần trên cơ thể nên rất dễ bị đau bởi các chấn thương mô mềm hay xương sống. Đau lưng có thể là triệu chứng của nhiều bệnh khác nhau, vì vậy, nếu không chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể gây ra tổn thương cho hệ thống xương khớp, cột sống, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Tuy nhiên, có nhiều trường hợp – đau lưng chức năng không tìm ra các biến chứng mang tính khí chất nên việc điều trị khó khăn. Theo Đông y, đó là do cơ thể hư nhược lao lực quá độ và sinh hoạt tình dục không điều độ gây nên. Để phòng tránh đau lưng, cần năng vận động, tập thể dục thể thao phù hợp. Với người làm văn phòng phải ngồi nhiều thì sau 1 giờ nên đứng dậy vận động khoảng 5 - 7 phút. Chế độ ăn phải phong phú, đủ chất và các nhóm thực phẩm giàu canxi và vitamin D cung cấp dưỡng chất cho bộ xương. Đặc biệt, nên thường xuyên bồi bổ các món ăn bài thuốc để phòng và trị bệnh.

Bầu dục + đỗ trọng: Đỗ trọng sống 30g, bầu dục dê (hay lợn) 1 cặp. Đỗ trọng sao hơi vàng, cho vào trong nồi đất, sắc 2 lần lấy 300ml nước cho thêm hành, bột gừng, tiếp tục đun sôi, rồi cho bầu dục đã rửa sạch thái lát vào chần chín, cho dấm, bột ớt, muối gia vị... Cho sôi bùng tiếp là được.

Cháo khiếm thực, hạnh đào: Bột khiếm thực 30g, hạch đào nhân (đập vỡ) 15g, hồng táo 5 – 7 quả. Trước tiên dùng nước nguội hòa bột khiếm thực rồi đổ vào trong nước sôi khuấy đều, sau đó cho hạnh đào nhân, hồng táo vào nấu thành cháo, khi ăn cho đường, nên ăn thường xuyên.

Cháo nhãn, hạt dẻ: Hạt dẻ 10 hạt (bóc vỏ đập vỡ vụn), gạo tẻ 50g, cùi nhãn 15g. Cho cùng vào nồi nấu thành cháo, khi ăn cho đường, nên ăn thường xuyên.

Hạnh đào nhân, bầu dục: Hạnh đào nhân 30g, bầu dục lợn 2 cặp. Bầu dục rửa sạch, bổ đôi cho vào trong nồi, tiếp tục cho hạnh đào nhân, hành, gừng muối tinh, rượu vào nồi, cho nước đun sôi, hạ nhỏ lửa nấu chín, lấy bầu dục ra, thái thành lát mỏng, thả vào trong nước là được.

Canh xương dê (cừu): Xương dê 800g, trần bì, cao lương, gừng mỗi loại 6g, thảo quả 2 quả, gừng tươi 30g. Trước tiên chặt xương nhỏ, cho nước nấu lên, thêm các gia vị, hạ lửa nhỏ hầm, lọc lấy nước trong, dùng nước này làm canh hoặc cho gạo vào nấu cháo đều được.

Khi chế biến món ăn cho người bị đau lưng cần chú ý:

Hạn chế sử dụng nhiều dầu mỡ: Dầu mỡ có thể khiến bạn bị tăng cân. Sự gia tăng cân nặng quá mức sẽ làm tăng gánh nặng cho cột sống và các khớp khiến cơn đau lưng trở nên trầm trọng hơn. Ngoài ra, nên tránh sử dụng mỡ động vật, thay thế chúng bằng các loại dầu thực vật như dầu oliu, dầu đậu nành, dầu mè sẽ tốt hơn cho sức khỏe.

Dùng các loại gia vị có lợi: Một số loại gia vị như tỏi, nghệ, gừng hay lá lốt … chứa chất kháng viêm, giảm đau tự nhiên. Khi bị đau lưng, bạn nên dùng chúng thường xuyên trong các món ăn để tăng hiệu quả trị bệnh.

Sử dụng nhiều rau, củ, quả, các thực phẩm nhiều canxi, vitamin D khi chế biến món ăn để kiểm soát tốt cân nặng, giúp xương khớp chắc khỏe hơn.

Lương y Vũ Quốc Trung (Hội Đông y Việt Nam)