Lao đao tìm đường sống cho con

Những ngày qua, nhiều cha mẹ có con đang điều trị xơ gan giai đoạn cuối tại TPHCM cho biết, họ đã nhận "hung tin" từ Bệnh viện Nhi đồng 2, rằng nơi này không thể tiến hành phẫu thuật ghép gan.

Hơn 2 tuần liền, vợ chồng chị K.P. (23 tuổi, ngụ tỉnh Bình Dương) phải tìm mọi cách, lo thủ tục lẫn chuẩn bị khoản chi phí khổng lồ để đưa con gái hơn 1 tuổi ra Bệnh viện Nhi trung ương, Hà Nội.

Từ khi sinh ra bé đã bị teo đường mật và tim bẩm sinh. Để giữ mạng sống, bé phải trải qua cuộc mổ phức tạp khi mới 3 tháng tuổi, tại Bệnh viện Nhi đồng 2. Kể từ đó, nhà có bao nhiêu tiền, vợ chồng anh chị cũng dồn hết vào việc chữa bệnh cho con.

Đến tháng 3 năm nay, con gái chị P. bị phù khắp người, bụng trướng to, xơ gan giai đoạn cuối cần phải ghép gan gấp. Họ khuyên chị P. đưa con ra Bệnh viện Nhi trung ương Hà Nội, vì Bệnh viện Nhi đồng 2 đang tạm hoãn phẫu thuật này.

Lúc này, người mẹ phải về bệnh viện tuyến tỉnh ở Bình Dương để xin giấy chuyển tuyến cho con ra… Hà Nội.

"Họ chỉ nói ở Bệnh viện Nhi đồng 2 tạm hoãn ghép gan mà chưa biết đến khi nào, cũng không nói lý do vì sao. Vợ chồng tôi mất nhiều ngày để xin giấy chuyển tuyến, nếu không có thì chi phí xét nghiệm trước mổ sẽ rất cao. Dự kiến, toàn bộ ca ghép gan của bé khoảng 600 triệu đồng, quá lớn so với thu nhập của vợ chồng tôi..." - chị P. nói.

Nhận thông báo hoãn ghép gan từ Bệnh viện Nhi đồng 2, không riêng gì vợ chồng chị K.P mà hàng chục trẻ đang chờ ghép gan tại đây cũng đang lao đao tìm đường sống cho con.

Theo đại diện bệnh viện, từ năm 2019 đến năm 2021, đại dịch COVID-19 làm gián đoạn công tác hỗ trợ của các giáo sư quốc tế, công tác ghép gan bị đình trệ.

Từ tháng 10 năm trước đến nay, Bệnh viện Nhi đồng 2 TP Hồ Chí Minh đã không còn ghép gan thường quy 1 ca/1 tháng nữa. Điều này đã dẫn đến số lượng bệnh nhân chờ ghép lên đến hàng chục ca.

Ca ghép gan tại bệnh viện Nhi đồng 2 - ảnh BVCC

Chậm ghép gan vì chờ... đề án?

Sau nhiều ngày chờ đợi thông tin phản hồi từ bệnh viện, chiều ngày 22/5, các bác sĩ tại Bệnh viện Nhi đồng 2 đã có những chia sẻ cụ thể.

TS.BS Trần Thanh Trí, Trưởng khoa Gan Mật Tụy và Ghép gan, Bệnh viện Nhi đồng 2 cho biết, từ tháng 10/2022, việc ghép gan tại cơ sở này đã chậm lại. Một số bệnh nhi được gia đình đưa ra Hà Nội để phẫu thuật ghép gan.

Theo TS.BS Trí, mỗi năm, bệnh viện có khoảng 30 trẻ nhỏ bị suy gan giai đoạn cuối chờ ghép gan, con số tích lũy đến nay là hơn 70 bệnh nhi. Nếu không được phẫu thuật kịp thời, trung bình mỗi tháng sẽ có 2 trẻ tử vong.

Trước đây, Bệnh viện Nhi đồng 2 có ký kết hợp tác về ghép gan với Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM và kết thúc từ tháng 10/2022. Mặc dù ngưng hợp đồng, trong trường hợp khẩn cấp, Bệnh viện Nhi đồng 2 sẽ có công văn gửi Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM hỗ trợ.

"Tuy nhiên, từ nhiều lý do khách quan, tại thời điểm này, ở phía Nam tạm thời không còn trung tâm nào ghép tạng cho trẻ nhỏ. Do đó, có tình trạng phụ huynh đưa con ra các bệnh viện phía Bắc để ghép gan", BS Trí nói.

Theo TS.BS Phạm Ngọc Thạch, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng 2, dù không có chủ trương chuyển trẻ sang cơ sở khác, nhưng bệnh viện này nhận trách nhiệm về tình trạng trẻ phải ra Hà Nội để tìm kiếm cơ hội ghép gan, giữ mạng sống.

TS.BS Thạch giãi bày một số nguyên nhân khiến bệnh viện Nhi đồng 2 tạm hoãn việc ghép gan như sau:

Thứ nhất, theo quy định việc lấy tạng ở người lớn để ghép cho trẻ nhỏ phải do bác sĩ của các bệnh viện người lớn, có chứng chỉ hành nghề phù hợp thực hiện. Lúc trước, các ca ghép tạng có sự phối hợp với các bác sĩ ở Chợ Rẫy, Y dược hoặc chuyên gia đến từ Bỉ đảm nhận.

Bệnh viện nhận thấy các bác sĩ nhi cũng có thể thực hiện việc lấy tạng người lớn bằng cách cử bác sĩ đi học những chứng chỉ cần thiết. Tuy nhiên, bác sĩ nhi sẽ gặp khó khăn vì chưa được cấp các chứng chỉ hành nghề liên quan chuyên môn ghép tạng người lớn.

Hiện, bệnh viện đã chủ động về vấn đề nhân sự có chứng chỉ hành nghề lấy tạng trẻ em và người lớn sau khi cử 3 bác sĩ đi học nước ngoài.

Thứ hai, phòng mổ 18 năm qua của bệnh viện cũng là phòng mổ tim và não. Vì vậy, hiện giờ triển khai 1 ca ghép tạng thì mổ tim và mổ sọ não phải hoãn, trừ khi trường hợp khẩn cấp. Nếu để trẻ chờ mổ sọ não và tim gặp biến chứng và tử vong sẽ rất khủng khiếp.

Hiện, viện đang xin đề án xây dựng thêm 2 phòng mổ đạt chuẩn dành riêng cho phẫu thuật ghép tạng. Tuy nhiên, chỉ khi đề án được thông qua, phòng mổ mới được sử dụng, việc mổ u não và mổ tim không bị ảnh hưởng.

Vấn đề ở đây là “Đề án thẩm định ghép tạng” đã được trình lên Sở Y tế TP.HCM. Bước cuối đang chờ xong sẽ trình lên Bộ Y tế. Dự kiến vào cuối tháng 5 hoặc đầu tháng 6, đề án thông qua viện có thể tiến hành mổ ghép cho 3 cặp ghép gan/tháng với tiêu chuẩn hiện đại, trước đó chỉ ghép được một ca/tháng.

Đặc biệt, công tác ghép tạng bị trì hoãn liên quan đến việc thiếu nguồn tạng để cấy ghép. Theo đó, nguồn tạng ghép cho trẻ em rất hạn chế, đa số từ người cho trong gia đình nhưng không phải ai cũng tìm được nguồn tạng phù hợp.

“Để đảm bảo chuyên môn, bệnh viện cũng gặp nhiều khó khăn và mất nhiều thời gian khi tiến hành ghép tạng gồm chọn bệnh nhân phù hợp theo thứ tự trong danh sách, tiến hành hàng loạt xét nghiệm của cặp ghép, thành lập hội đồng chuyên môn nhiều lần bàn bạc các vấn đề phát sinh, thay đổi cặp ghép liên tục tùy tình trạng bệnh nhân và gia đình, hội chẩn với chuyên gia nhằm thực hiện an toàn người bệnh…” – TS.BS Thạch nhấn mạnh

Bệnh viện Nhi đồng 2 cho biết thêm, trong thời gian này, các bệnh nhân ghép tạng vẫn đang được theo dõi sát, điều trị nội khoa phối hợp, chuyển tuyến đến cơ sở y tế phù hợp khi cần. Bệnh viện khẳng định vẫn tiếp tục cố gắng để quy trình ghép tạng tự chủ được thực hiện sớm nhất và an toàn nhất nhằm đem lại cuộc sống mới cho những bệnh nhân suy tạng.