Nằm trong ngõ 189 Nguyễn Ngọc Vũ, quận Cầu Giấy, Hà Nội, giếng làng Trung Kính Thượng là chiếc giếng cổ gắn với một tục lệ đặc sắc, mang đậm nét văn hoá dân gian của vùng đồng bằng Bắc Bộ xưa.

Tục lệ kỳ lạ

Niên đại của giếng Trung Kính Thượng đến nay vẫn chưa được xác định rõ ràng. Theo những lời kể và ghi chép được truyền lại qua nhiều thế hệ dân làng thì chiếc giếng này có từ thời Hùng Vương thứ 18.

Thành giếng được ghép từ các phiến đá lớn. Lòng giếng sâu khoảng 2 mét, gồm những chiếc cối đá xếp chồng lên nhau thành nhiều lớp, một cách xây giếng độc đáo của người xưa.

Không chỉ là nguồn cung cấp nước sinh hoạt cho dân làng suốt nhiều thế kỷ, giếng cổ Trung Kính Thượng còn được biết đến với “tục xin sữa linh diệu”.

Tương truyền, những phụ nữ thiếu sữa nuôi con thì sắm lễ mang ra giếng làm lễ cầu xin. Sau đó, người mẹ hái cành hoa sữa cạnh giếng treo vào hai đầu đòn gánh rồi đem về treo tại buồng nhà mình.

Nhà nào làm vậy thì các bà mẹ sẽ có nhiều sữa cho con bú. Trong quá khứ, nhiều thế hệ trẻ em ở làng Trung Kính Thượng và vùng phụ cận đã lớn lên cùng phong tục này.

Trước kia bên giếng có một gốc hoa sữa cổ thụ rất lớn, được cho là gắn liền với sự nhiệm màu của tục xin sữa. Cây già cỗi và chết đi, người làng đã trồng một cây hoa sữa mới để thay thế.

Nét văn hóa cổ xưa

Thành giếng xưa cao hơn nhiều, nay đã bị chôn vùi một phần do nền được đổ cao trong quá trình đô thị hóa. Giếng đã cạn và tục xin sữa cũng thất truyền. Để bảo đảm an toàn cho trẻ em và vật nuôi, miệng giếng được làm cửa kim loại và thường xuyên khóa chặt.

Dù vật đổi sao dời, giếng Trung Kính Thượng vẫn còn giữ một vai trò quan trọng trong đời sống tâm linh cộng đồng.

Bàn thờ thần giếng có ba chữ Thiên Quang Tỉnh (giếng đón ánh sáng mặt trời) vẫn được người dân hương khói và gìn giữ tôn nghiêm. Xung quanh giếng được xây tường bảo vệ, có mái bát giác che nắng mưa.

Miệng giếng có vô số những vết mòn do dây gàu để lại sau hàng vạn lần kéo nước, như những ký ức được khắc ghi từ bao đời, không bao giờ tàn phai.

Giữa guồng quay của cuộc sống hiện đại, nhiều người cao tuổi của làng Trung Kính Thượng vẫn tìm lại được những kỷ niệm trong lành khi về bên chiếc giếng cổ đã gắn bó với mình từ thuở ấu thơ.