Xí nghiệp Giấy An Lạc có lĩnh vực hoạt động sản xuất chính là sản xuất giấy đế, giấy vàng mã. Trung bình, mỗi năm cơ sở này sản xuất khoảng 1.800 tấn giấy. Quá trình sản xuất, xí nghiệp này phải sử dụng nhiều loại hóa chất độc hại, nhưng quy trình xử lý nước thải chưa được bảo đảm, tạo nguy cơ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.
Kiểm tra tại hiện trường, đầu ra của hai đường ống xả thải của Xí nghiệp Giấy An Lạc có đường kính gần 20 cm, dài khoảng 200m được đặt sát lòng suối Làng Mường.
Mỗi khi vận hành sản xuất, nhiều khối nước thải màu vàng chảy ra từ hai ống ngầm, bốc mùi hôi nồng nặc. Theo phản ánh của người dân, những hôm thời tiết oi nồng hay gió mùa thì các gia đình phải đóng cửa mới ăn cơm được.
Ngoài ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống, suối Làng Mường bị ô nhiễm còn gây ra nguy cơ thiệt hại lớn cho nông nghiệp bởi suối là nguồn nước chính cho cả cánh đồng Mường Hạ rộng gần 10 ha thuộc xã Tô Mậu.
Ngoài ra, mỗi khi xí nghiệp đốt rác thải, mùi cháy rất gắt mũi, gây ngột thở. Hiện nay, nhiều người dân quanh xí nghiệp thường xuyên mắc các bệnh viêm phế quản, viêm họng. Có gười đã bị ung thư phổi, ung thư vòm họng…
Điều đáng nói, tình hình ô nhiễm của xí nghiệp này đã được người dân phản ánh lên chính quyền nhiều lần. Nhưng đến nay, ngoài những lời hứa hẹn khắc phục của doanh nghiệp thì tình trạng xả thải trái phép, đốt rác vẫn tiếp diễn.
Lãnh đạo xã Tô Mậu, ông Hoàng Văn Hóa cho biết, vào cuối năm 2019, lãnh đạo xã đã có buổi làm việc với xí nghiệp. Tại đây, lãnh đạo xí nghiệp thừa nhận, hệ thống xử lý nước thải của đơn vị chưa bảo đảm. Tuy nhiên, thay vì cam kết xây dựng hệ thống xử thải, xí nghiệp này đề xuất chỉ xả thải mỗi tuần hai lần và đề nghị người dân không lấy nước vào ruộng lúa trong thời gian đơn vị xả thải…
Tuy nhiên, không hiểu sao chính quyền vẫn chấp nhận phương án trên mà không có yêu cầu khắc phục triệt để.
Trước đó, đầu năm 2020, Phòng Cảnh sát môi trường Công an tỉnh Yên Bái đã kiểm tra Xí nghiệp Giấy An Lạc và lập biên bản xử phạt về hành vi xả thải trái phép gây ô nhiễm môi trường. Thanh tra Tổng cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường) cũng đã xử phạt hành chính Công ty TNHH Hapaco Yên Sơn số tiền 315 triệu đồng, trong đó có cả việc Xí nghiệp Giấy An Lạc gây ô nhiễm môi trường.