Trước đó, Bộ Tài chính đã có văn bản xin ý kiến dự thảo sửa đổi Nghị định 125/2017 theo hướng tăng thuế MFN đối với thép cuộn cán nóng nhóm 72.08 từ 0% lên 5%. Nguyên nhân tăng thuế, theo Bộ Tài chính, là lo ngại về việc thép giá rẻ Trung Quốc có thể tràn vào Việt Nam, kéo theo giá thép trên thị trường giảm mạnh. Điều này khiến nhà máy sản xuất thép lớn nhất Việt Nam đang cân nhắc tạm dừng kế hoạch triển khai lò cao số 3.

Việt Nam nhập khẩu hơn 8 triệu tấn cuộn cán nóng mỗi năm, 40% trong số đó là từ Trung Quốc. Bộ Tài chính cho rằng nếu không có thuế nhập khẩu đánh vào mặt hàng thép cán cuộn giá rẻ từ Trung Quốc, thì loại thép này sẽ tiếp tục tràn vào, gây bất ổn thị trường thép trong nước.

Tuy nhiên, VSA cho rằng biện pháp tăng thuế suất MFN đối với thép cuộn cán nóng nhóm 72.08 không những không hạn chế được thép Trung Quốc mà còn tạo cơ hội để lượng thép nhập từ Trung Quốc gia tăng. Việt Nam và Trung Quốc đều tham gia Hiệp định thương mại tự do ASEAN – Trung Quốc (ACFTA), nên thép cuộn cán nóng nhóm 72.08 từ Trung Quốc nhập vào Việt Nam được hưởng thuế suất ưu đãi đặc biệt 0% theo hiệp định này. Do đó, nếu tăng thuế suất MFN từ 0% lên 5% thì thép cuộn cán nóng nhóm 72.08 của Trung Quốc sẽ vẫn được nhập khẩu vào Việt Nam với thuế suất 0% theo Hiệp định ACFTA.

VSA dẫn số liệu thống kê năm 2019, Việt Nam nhập khẩu thép cuộn cán nóng từ Trung Quốc chiếm 35%, tiếp theo là Ấn Độ và Đài Loan chiếm 32%. Việc tăng thuế suất MFN vô hình trung sẽ ngăn chặn các nguồn nhập khẩu thép từ Ấn Độ, Đài Loan, Brazil, …

Đại diện các doanh nghiệp thép Việt Nam cũng cho biết, việc tăng thuế này gây thêm khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất cán nguội, tôn mạ và ống thép trong bối cảnh các ngành sản xuất này đang gặp khó khăn. Lý do là các doanh nghiệp sẽ bị hạn chế nguồn cung trong khi sản lượng sản xuất trong nước chưa đáp ứng đủ nhu cầu tiêu thụ.

Đặc biệt, nếu thuế nhập khẩu tăng lên sẽ ảnh hưởng đến chi phí giá thành sản phẩm. Từ đó làm giảm khả năng cạnh tranh của sản phẩm tôn mạ Việt Nam. Nếu tăng thuế thêm 5% thì giá nguyên liệu trung bình tại Việt Nam cao hơn giá thế giới từ 8% - 9%, giá thành phẩm cũng tăng tương ứng.