Đây là vấn đề mà Hiệp hội Bất động sản TPHCM (HoREA) đã nêu và kiến nghị sửa đổi nhiều lần để tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, đặc biệt giai đoạn ảnh hưởng dịch bệnh Covid-19. Nhưng đến nay đề nghị này vẫn chưa được giải quyết.

Chỉ được bù trừ một chiều

HoREA cho biết, trong giai đoạn năm 2004 - 2010, quy định về việc kê khai và nộp thuế riêng đối với thu nhập từ hoạt động bất động sản là phù hợp do thị trường bất động sản đang trong giai đoạn phát triển mạnh, lợi nhuận thu được từ hoạt động bất động sản là lớn, siêu ngạch.

Vì vậy, việc thu thuế từ hoạt động bất động sản được hạch toán riêng, và có tác dụng động viên số thuế nộp vào ngân sách nhà nước, hạn chế tình trạng đầu cơ bất động sản.

Từ năm 2011 đến nay, thị trường bất động sản trải qua nhiều khó khăn, trầm lắng, có giai đoạn đóng băng, một số doanh nghiệp kinh doanh bất động sản bị thua lỗ. Nhưng Luật Thuế Thu nhập Doanh nghiệp số 32/2013/QH13 vẫn chỉ cho phép bù trừ một chiều. Cụ thể là lỗ từ hoạt động bất động sản được bù trừ với lãi từ hoạt động sản xuất kinh doanh khác.

Thực tế là, hiện mô hình hoạt động của doanh nghiệp đã có sự thay đổi rất lớn, các doanh nghiệp có xu hướng phát triển đa ngành. Trong đó, bất động sản chỉ là một trong số các ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp. Tỷ trọng doanh thu từ kinh doanh bất động sản không còn chiếm ưu thế. Trong một số trường hợp, mảng bất động sản có lãi, nhưng không đủ bù lỗ cho các mảng kinh doanh khác.

Hành lang pháp lý đối với hoạt động của doanh nghiệp hiện đã đầy đủ, chặt chẽ. Đồng thời yêu cầu về cải cách hành chính đặt ra mạnh mẽ để hỗ trợ doanh nghiệp tốt hơn. Nhưng, Luật Thuế Thu nhập Doanh nghiệp liên quan đến hoạt động kinh doanh bất động sản vẫn giữ nguyên quy định về việc chỉ cho phép bù trừ một chiều.

Mà theo đó, nếu kinh doanh bất động sản bị lỗ, doanh nghiệp được cân đối bằng lãi từ hoạt động sản xuất kinh doanh khác, tức là được giảm nộp thuế. Nhưng ngược lại, nếu kinh doanh bất động sản mà lãi, thì lãi ấy không được bù trừ cho lỗ từ hoạt động sản xuất kinh doanh khác. 

Đây là quy định hoàn toàn không còn phù hợp, dẫn đến làm giảm nguồn lực cho việc đầu tư phát triển của doanh nghiệp, đồng thời tăng thêm thủ tục hành chính không cần thiết. Khiến doanh nghiệp phải theo dõi hạch toán riêng, kê khai thuế riêng đối với hoạt động kinh doanh bất động sản.

HoREA kiến nghị lãi kinh doanh bất động sản được bù lỗ cho lĩnh vực khác.

HoREA cho rằng, bất động sản là lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế quốc dân, có ảnh hưởng lớn tới các ngành kinh tế khác như tài chính ngân hàng, vật liệu xây dựng, du lịch, dịch vụ... ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống nhân dân cũng như sự ổn định của xã hội.

Mặc dù còn gặp nhiều khó khăn và biến động, song nhìn chung thị trường bất động sản Việt Nam về cơ bản vẫn có sự ổn định, lành mạnh, chuyên nghiệp. Bất động sản ngày càng thể hiện vai trò đặc biệt quan trọng của mình trong nền kinh tế. Là động lực phát triển nhiều ngành kinh tế khác, đóng góp không nhỏ vào GDP của Việt Nam (khoảng 7 - 8% GDP).

Kiến nghị được bù trừ hai chiều

HoREA cho biết, qua tìm hiểu, nghiên cứu kinh nghiệm quản lý thuế của một số nước trên thế giới và trong khu vực, ví dụ như Thái Lan, Singapore, Trung Quốc… cho thấy đa số các nước đều không có quy định yêu cầu doanh nghiệp phải hạch toán riêng, kê khai và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp riêng đối với hoạt động bất động sản. 

Vì vậy, HoREA tiếp tục kiến nghị Chính phủ xem xét sửa đổi quy định tại Luật Thuế Thu nhập Doanh nghiệp. Theo đó, cho phép doanh nghiệp được bù trừ lỗ, lãi của hoạt động kinh doanh bất động sản với lãi, lỗ của các hoạt động sản xuất kinh doanh khác (bù trừ hai chiều) thay vì chỉ được bù trừ một chiều như quy định hiện tại. Đây là đề nghị hết sức cần thiết và phù hợp với thông lệ quốc tế.

Theo HoREA, đại dịch Covid-19 đã làm trầm trọng thêm các khó khăn của thị trường bất động sản, làm cho hầu hết các doanh nghiệp bất động sản, nhà đầu tư, khách hàng đều gặp khó khăn ở các mức độ khác nhau.

Để tăng sức chống chịu và vượt qua khó khăn do tác động của đại dịch, các doanh nghiệp bất động sản không xin Nhà nước hỗ trợ bằng tiền, mà chỉ xin Nhà nước hỗ trợ tháo gỡ các vướng mắc, bất cập về cơ chế chính sách và về quy trình thủ tục hành chính.

Được biết, trước đây HoREA cũng đã từng nhiều lần có kiến nghị về việc cho phép bù trừ lỗ, lãi của hoạt động kinh doanh bất động sản với lãi, lỗ của hoạt động sản xuất kinh doanh khác, nhưng đến nay vẫn chưa được xem xét giải quyết.

Trong những năm gần đây, thị trường bất động sản đã chứng kiến những khó khăn chưa từng gặp phải, dẫn tới sự giảm sút mạnh, ảnh hưởng đến nhiều ngành nghề khác, khiến nhiều doanh nghiệp lớn, có thương hiệu đứng trước nguy cơ phá sản, nhất là khi mất thanh khoản tại nhiều dự án kéo dài, việc triển khai dự án gặp nhiều khó khăn.

Đặc biệt, tại Việt Nam nói riêng và trên thế giới nói chung đang chịu ảnh hưởng nặng nề và kéo dài của đại dịch Covid-19, nhiều doanh nghiệp để đảm bảo nguồn tiền lưu động đã phải thực hiện bán bớt tài sản mà phần lớn là bất động sản để trang trải chi phí hoạt động.

Vì vậy, việc quy định hiện tại không cho phép doanh nghiệp được bù trừ lãi từ hoạt động bất động sản với lỗ từ hoạt động sản xuất kinh doanh khác, vô hình trung gây thêm khó khăn chồng chất cho doanh nghiệp, đi ngược lại với chủ trương đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua giai đoạn dịch bệnh Covid-19 mà Đảng, Quốc hội và Chính phủ đã đề ra.