DInh dưỡng hợp lý đảm bảo 4 nhóm chất
Hiện nay mô hình bệnh tật của người dân Việt nam đang chuyển tiếp từ các bệnh lây nhiễm sang các bệnh không lây nhiễm, với tỷ lệ 75% tử vong ở Việt nam do các bệnh không lây nhiễm, trong đó đứng đầu là các bệnh tim mạch, đái tháo đường, ung thư, loãng xương, gout…
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến gia tăng các bệnh mạn tính không lây trong đó không đảm bảo chế độ dinh dưỡng hợp lý và lối sống là quan trọng hơn cả. Việc ăn uống không lạnh mạnh cũng dẫn đến rất nhiều bệnh như: Thừa cân béo phì, huyết áp cao, đường huyết cao… đây là những căn bệnh gây tử vong lớn nhất trên toàn thế giới.
Mặc dù, các chuyên gia dinh dưỡng luôn khuyến cáo thực hiện ăn uống lành mạnh, lối sống năng động để giảm rủi ro bệnh tật; nhưng không thể phủ nhận, các cửa hàng đồ ăn nhanh lại đang chiếm được cảm tình của người tiêu dùng, đặc biệt là giới trẻ. Không chỉ vì sở thích theo trào lưu ẩm thực mới du nhập từ phương Tây, mà nhiều người dường như có ít thời gian, nên việc ăn nhanh, uống nhanh đã và đang phát triển mạnh mẽ. Chính vì thế các quán ăn nhanh, quán cà phê và ăn trưa văn phòng ngày càng phát triển để đáp ứng thị yếu người tiêu dùng. Nhiều người chọn bữa ăn nhanh để có thể vừa ăn, vừa làm việc, trao đổi,… chính vì vậy, người ta coi bữa ăn “đại khái, qua loa”.
Thực tế, bữa ăn nhanh thường không đáp ứng đủ nhu cầu về dinh dưỡng, không cân đối về khẩu phần, quá nhiều chất đạm, nhiều mỡ, ít tinh bột, ít vitamin và khoáng chất; nếu kéo dài và thường xuyên sẽ ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe, có thể dẫn tới các bệnh rối loạn chuyển hóa như tăng mỡ máu, cao huyết áp,..
Mỗi bữa ăn nên gồm 4 nhóm thực phẩm: nhóm gluxit, lipid, protein, vitamin và khoáng chất, phù hợp với nhu cầu của lứa tuổi. Muốn vậy chúng ta cần nắm được các nguyên tắc vàng sau:
– Xác định được nhu cầu về năng lượng cho cơ thể với những đặc điểm riêng (cân nặng, chiều cao, độ tuổi) mà lại không bị thừa hoặc thiếu dẫn đến lên hoặc sút cân.
– Phân bố năng lượng giữa các bữa ăn hợp lý theo nhu cầu: 3-4 bữa ăn/ngày.
– Lựa chọn và chế biến thực phẩm hợp lý phù hợp với lứa tuổi: chế độ ăn cân đối đảm bảo đủ năng lượng và các vitamin và khoáng chất.
Một khẩu phần ăn có giá trị dinh dưỡng cao và giúp tăng cường sức khỏe chỉ khi trong thành phần có đủ mặt các nhóm ở tỷ lệ thích hợp. Đó là nguyên tắc cơ bản của dinh dưỡng hợp lý.
Th.S BS. Nguyễn Văn Tiến
Trung tâm Giáo dục Truyền thông dinh dưỡng – Viện Dinh dưỡng