Áp dụng trước với đơn vị sản xuất gang thép

Bộ Tài chính cho rằng cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, chất lượng môi trường không khí tại các thành phố lớn, một số khu công nghiệp, làng nghề đang ngày càng suy giảm, tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng, thiệt hại cho nền kinh tế, đe dọa tới môi trường.

Ô nhiễm môi trường không khí, nhất là tại các đô thị lớn đang có xu hướng ngày càng gia tăng, có thời điểm chất lượng ô nhiễm môi trường không khí ở mức báo động. Một trong những nguyên nhân của tình trạng này là do hoạt động xả khí thải của các cơ sở xả thải và phương tiện giao thông vận tải.

Ô nhiễm môi trường không khí, nhất là tại các đô thị lớn đang có xu hướng ngày càng gia tăng.

Hiện cả nước có khoảng 5,1 triệu ô tô cùng một lượng lớn xe máy lưu hành; hàng chục khu tổ hợp, liên hợp trong đó tập trung nhiều dự án, loại hình sản xuất bauxite, gang thép, lọc hóa dầu, trung tâm điện lực đang hoạt động. Ngoài ra, Việt Nam có gần 120.000 cơ sở sản xuất công nghiệp, trong đó 138 đơn vị gây ô nhiễm nghiêm trọng; khoảng 110.000 doanh nghiệp xây dựng. Các cơ sở này phát sinh khối lượng lớn khí thải công nghiệp, bụi thải, tác động xấu đến môi trường.

Theo Bộ Tài chính, phần lớn các tổ chức, cá nhân xả thải gây ô nhiễm không khí chưa ý thức đầy đủ trách nhiệm của mình. Vì vậy, việc nghiên cứu, xây dựng Nghị định phí bảo vệ môi trường với khí thải là cần thiết và từng bước nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của tổ chức, cá nhân xả thải và toàn xã hội.

Xác định việc thu phí đối với khí thải là chính sách mới, để có cơ sở tính toán số phí, nguồn thải nộp phí đòi hỏi phải xác định được khối lượng chất gây ô nhiễm, chính vì vậy, Bộ Tài chính đề nghị trước mắt chỉ áp dụng với các đơn vị như sản xuất gang thép, luyện kim, than cốc, hóa chất vô cơ cơ bản, phân bón vô cơ và hợp chất nitơ, lọc hóa dầu, nhiệt điện, xi măng phải nộp phí này.

Đề xuất mức phí 2 thành phần

Về mức thu, Bộ Tài chính cho rằng để tạo thuận lợi, tránh phát sinh các chi phí khác, mức phí và đơn vị thu nên tương tự như với việc thu phí nước thải công nghiệp.

Theo đó, Bộ Tài chính xây dựng mức phí đối với khí thải gồm 2 phần, gồm phí cố định áp dụngs với mọi cơ sở xả khí thải, nhằm bảo đảm chi phí xử lý các chất nằm ngoài 4 chất (bụi tổng, NOx, SOx, CO) và phí biến đổi áp dụng bổ sung với các cơ sở phải quan trắc khí thải (thu đối với 4 chất: bụi tổng, NOx, SOx, CO).

Hiện Bộ Tài chính đang đề xuất 3 triệu đồng với mức phí cố định và 500-800 đồng/tấn với phí biến đổi. Trong đó, phí cố định có thể được nộp theo năm. Ngành tài nguyên môi trường chịu trách nhiệm thực hiện việc thu phí này.

Theo tính toán của cơ quan dự thảo, trường hợp quy định này có hiệu lực, ngân sách Nhà nước mỗi năm sẽ có thêm 1.200 tỷ đồng. Số tiền này góp phần khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường không khí tại địa phương nơi có nguồn thải gây ô nhiễm môi trường không khí làm ảnh hưởng môi trường xung quanh.

Ngoài ra, việc quy định thu phí bảo vệ môi trường đối với khí thải sẽ khuyến khích các cơ sơ xả thải đầu tư công nghệ giảm thiểu xả thải gây ô nhiễm môi trường, phù hợp với chủ trương của Đảng và Chính phủ về bảo vệ môi trường không khí.