Các doanh nghiệp này được xác định sẽ có vai trò "sếu đầu đàn" mở đường, dẫn dắt doanh nghiệp nhà nước trong việc hình thành và mở rộng chuỗi sản xuất, cung ứng, chuỗi giá trị trong nước cũng như quốc tế.

Về việc lựa chọn Mobifone, EVN, Viettel, Bộ Kế hoạch & Đầu tư lý giải, ngoài đáp ứng 5 tiêu chí "doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn" còn xuất phát từ yêu cầu, định hướng của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội trong 10 năm tới, để từ đó đưa ra chính sách để hỗ trợ sự phát triển của doanh nghiệp. "Đây là các ngành, lĩnh vực quan trọng đối với sự phát triển và an ninh của một quốc gia khi cung cấp nguyên liệu đầu vào không thể thiếu cho các hoạt động sản xuất kinh doanh, kết cấu hạ tầng kỹ thuật trong thời kỳ chuyển đổi số, cách mạng 4.0 và đảm bảo quốc phòng", cơ quan soạn thảo đề án cho hay.

5 tiêu chí xác định một "doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn", theo Bộ Kế hoạch & Đầu tư, gồm: 1/ Vốn điều lệ trên 1.800 tỷ đồng; 2/ Có khả năng mở rộng thị trường hoặc tăng được thị phần, đạt thị phần đủ lớn để có khả năng chi phối thị trường (từ 30% trở lên); 3/ Có hệ thống quản trị tốt như đạt yêu cầu tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn, áp dụng khoa học - công nghệ...; 4/ Hoạt động trong những ngành có tính chất lan tỏa, dẫn dắt như kết cấu hạ tầng kinh tế, công nghiệp, năng lượng, viễn thông, tài chính ngân hàng...; 5/ Là công ty 100% vốn nhà nước hoặc có vốn góp, cổ phần chi phối của nhà nước (nhà nước sẽ nắm giữ từ 50% vốn điều lệ trở lên).

Bộ Kế hoạch & Đầu tư còn báo cáo Thủ tướng bổ sung Mobifone vào danh mục doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông có hạ tầng mạng do nhà nước nắm cổ phần, vốn góp chi phối và không thực hiện lựa chọn cổ đông chiến lược nước ngoài cho nhà mạng này.

Với EVN, Bộ này đề xuất thành lập tổ hợp, trong đó có vai trò của EVN trong việc nghiên cứu dự án năng lượng điện gió ngoài khơi, cũng như khuyến khích SCIC phối hợp với EVN để đầu tư các dự án năng lượng tái tạo, có sự tham gia của PVN...

Còn với Viettel, đề án đề xuất giải pháp nghiên cứu hình thành Quỹ phát triển công nghiệp quốc phòng. Trong đó, quỹ được hình thành từ nguồn lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp. Viettel sử dụng quỹ để phục vụ các hoạt động liên quan đến phát triển công nghiệp quốc phòng, đầu tư mạo hiểm, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao...