Ngày 8/11, Quốc hội thảo luận về Luật Quảng cáo (sửa đổi). Trao đổi với PV Tri thức và Cuộc sống bên hành lang Quốc hội, đại biểu Trần Quốc Tuấn (Trà Vinh) đã nhấn mạnh tới việc cần phải ngăn chặn những thông tin sai lệch, không đúng trên nền tảng số, mạng xã hội.
 |
| Đại biểu Trần Quốc Tuấn (đoàn Trà Vinh). Ảnh: Phạm Thắng. |
Đại biểu Trần Quốc Tuấn cho biết, ông hoàn toàn thống nhất sự cần thiết cần phải sửa đổi một số điều của Luật Quảng cáo, để khắc phục những bất cập, hạn chế đã và đang tồn tại sau hơn 10 năm thực hiện Luật Quảng cáo năm 2012, như Tờ trình của Chính phủ.
Trong đó, ông đặc biệt quan tâm tới hai vấn đề lớn khi sửa đổi Luật. Đó là quy định về quản lý hoạt động quảng cáo trên môi trường mạng, dịch vụ quảng cáo xuyên biên giới và quy định đối với hoạt động quảng cáo ngoài trời tồn tại quá nhiều bất cập.
“Bản thân tôi cũng là nạn nhân của những quảng cáo, chẳng hạn cho vay tiền trực tuyến… rất phiền. Tôi cho rằng, đây là trách nhiệm của Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT). Tôi cho rằng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông cần phải có cam kết mạnh mẽ trong việc ngăn chặn sim rác, những thông tin sai lệch, không đúng trên mạng xã hội có ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý của người dân và cử tri trong xã hội hiện nay”, ông Tuấn nhấn mạnh.
Không cơ sở khoa học trong nhiều quảng cáo về sức khỏe
Liên quan đến quy định tại khoản 11 Điều 1 dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Điều 23, đại biểu Trần Quốc Tuấn cho hay, quảng cáo trên các nền tảng số, đặc biệt là mạng xã hội và các ứng dụng trực tuyến ngày càng trở nên phổ biến, nhất là trong bối cảnh số hóa và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin. Tuy nhiên, lại chưa có quy định rõ ràng và hiệu quả về điều này. Từ đó, đã dẫn tới sự xuất hiện của nhiều hình thức quảng cáo xuyên biên giới, quảng cáo qua livestream, video ngắn, hay quảng cáo tự động…
 |
| Đại biểu Trần Quốc Tuấn (đoàn Trà Vinh) trả lời các phóng viên bên hành lang Quốc hội về Luật Quảng cáo (sửa đổi) sáng 8/11. Ảnh: Mai Loan. |
Cá biệt, thời gian gần đây đã có nhiều người Trung Quốc quảng cáo bán hàng trên Tiktok hay sàn giao dịch TMĐT Shein và Temu, bán các sản phẩm chuyên về "thời trang nhanh" … Các cơ quan chức năng đã gặp khó khăn trong việc thu thuế, kiểm soát chất lượng, bảo vệ người tiêu dùng và ngăn ngừa các hành vi quảng cáo sai sự thật, gây hiểu lầm cho người tiêu dùng…
Những quảng cáo này thường có những cam kết không thực tế về chất lượng sản phẩm hoặc dịch vụ, phóng đại quá mức hoặc không minh bạch về thông tin, dẫn đến mất niềm tin vào thị trường và các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh chân chính.
Đáng lo ngại nhất là các sản phẩm đã trực tiếp gây ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ người tiêu dùng như sản phẩm chăm sóc sức khỏe, thực phẩm chức năng, thuốc bổ, hoặc các sản phẩm chữa bệnh quảng cáo là "cải thiện sức khỏe toàn diện" hoặc "công dụng thần kỳ". Nhưng thực tế không có nghiên cứu khoa học nào chứng minh cho các lời khẳng định này.
Theo ông Tuấn, nhiều sản phẩm thực phẩm chế biến sẵn hoặc nước uống quảng cáo là "chứa ít calo", "giảm mỡ", "chứa chất xơ cao"… Trong khi, thực tế, các sản phẩm này có thể chứa nhiều đường, chất bảo quản hoặc thành phần không tốt cho sức khỏe…
Hay các sản phẩm giảm cân, làm đẹp, thực phẩm chức năng, kem dưỡng da hoặc thuốc giảm mỡ quảng cáo là "giảm cân nhanh chóng mà không cần tập luyện" hoặc "làm đẹp tức thì", nhưng thực tế hiệu quả của chúng không được chứng minh rõ ràng, hoặc có thể gây hại cho sức khỏe.
Ngoài ra, còn là các quảng cáo về các dịch vụ tài chính như vay tiền, thẻ tín dụng (tín dụng đen), bảo hiểm… quảng cáo các điều kiện rất hấp dẫn như "vay tiền không lãi suất", "hưởng lãi suất 0%"… Tuy nhiên, thực tế có thể ẩn chứa nhiều khoản phí khác hoặc các điều kiện rất phức tạp mà người tiêu dùng không dễ dàng nhận ra…
Cùng với đó, còn rất nhiều quảng cáo về sản phẩm, dịch vụ không đảm bảo thông tin chính sách với chất lượng không đúng, như dịch vụ đào tạo các khoá học trực tuyến, dịch vụ làm giấy tờ xe, giấy tờ bằng cấp giả công khai quảng cáo trên mạng xã hội, tiềm ẩn nhiều nguy cơ hệ luỵ…
“Luật Quảng cáo sửa đổi cần có các quy định chặt chẽ hơn về việc kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi quảng cáo sai sự thật, yêu cầu các đơn vị quảng cáo phải minh bạch, cung cấp thông tin rõ ràng, đáng tin cậy để không đánh tráo khái niệm về thông tin sản phẩm một cách mơ hồ, gây ảnh hưởng đến sức khoẻ người tiêu dùng”, ông Tuấn đề nghị.
“Dẹp loạn” những quảng cáo nhếch nhác ngoài trời, phản cảm
Theo đại biểu Trần Quốc Tuấn, Luật quảng cáo (sửa đổi) cũng phải thực hiện được sứ mệnh đặc biệt là “dẹp loạn những quảng cáo nhếch nhác ngoài trời, gây phản cảm, làm xấu hình ảnh mỹ quan đô thị”.
Ông Tuấn nêu thực tế, hiện nay trên nhiều tuyến đường phố, tuyến giao thông đô thị tồn tại nhiều band-roll, bảng hiệu, pano, áp phích quảng cáo nhếch nhác. Một số quảng cáo trái phép trên các cột điện, vách tường hay hay bằng miếng nhựa hifflex treo trên các dây cáp quang với chữ viết ngoằn ngoèo, nguệch ngoạc. Có có những bảng quảng cáo che khuất tầm nhìn giao thông… Những quảng cáo này gây phản cảm, làm xấu hình ảnh đô thị và ảnh hưởng trật tự giao thông.
Việc "dẹp loạn" các quảng cáo ngoài trời là một vấn đề rất quan trọng trong việc quản lý và điều chỉnh các hoạt động quảng cáo. “Những hoạt động quảng cáo trái phép này cần phải được xử lý nghiêm để trả lại hình ảnh, nét đẹp của đô thị”, đại biểu Tuấn nêu quan điểm.
Để giải quyết vấn đề này, theo đại biểu Trần Quốc Tuấn, các quy định pháp lý cần được cập nhật và áp dụng nghiêm ngặt, quy định chặt chẽ đối với việc cấp phép quảng cáo ngoài trời. Đồng thời, thường xuyên kiểm tra, xử lý thật nghiêm, thậm chí bằng hình thức phạt nguội đối với các hành vi vi phạm quảng cáo trái phép thông qua hệ thống camera giám sát.
Luật cũng cần phải có các quy định rõ ràng về việc quảng cáo không được phép chiếm dụng không gian công cộng hoặc làm giảm đi giá trị cảnh quan đô thị. Các biển quảng cáo không được phép phủ lên các di tích lịch sử, các khu vực có giá trị văn hóa hoặc tự nhiên…
Trình bày tờ trình về dự thảo Luật Quảng cáo, Bộ trưởng Bộ VH-TT-DL Nguyễn Văn Hùng cho hay, sau 10 năm thực hiện, một số quy định của pháp luật về nội dung và hình thức quảng cáo chưa phù hợp với sự phát triển đa dạng của hoạt động quảng cáo. Các quy định về quản lý hoạt động quảng cáo trên báo chí, trên môi trường mạng, dịch vụ quảng cáo xuyên biên giới cần điều chỉnh để đáp ứng sự phát triển về kinh tế - xã hội và xu thế hội nhập.
Quy định đối với hoạt động quảng cáo ngoài trời đã bộc lộ bất cập, chưa phù hợp với quy định của pháp luật chuyên ngành khác.
Đáng chú ý, Dự thảo Luật bổ sung Điều 15a quy định về quyền, nghĩa vụ của người chuyển tải sản phẩm quảng cáo và và yêu cầu trách nhiệm của người chuyển tải sản phẩm quảng cáo là người có ảnh hưởng theo quy định của pháp luật về bảo vệ người tiêu dùng.
Người chuyển tải sản phẩm quảng cáo là người có ảnh hưởng có trách nhiệm như: thông báo trước cho người tiêu dùng về việc mình đang thực hiện quảng cáo; khi đăng tải ý kiến, cảm nhận về kết quả sử dụng mỹ phẩm, thực phẩm bảo vệ sức khoẻ, thực phẩm bổ sung trên mạng xã hội phải là người đã trực tiếp sử dụng sản phẩm.
Mời quý độc giả xem video: Đại biểu Quốc hội Trần Văn Tuấn (đoàn Trà Vinh) trao đổi bên hành lang Quốc hội về Luật Quảng cáo (sửa đổi). Video do PV Tri thức và Cuộc sống thực hiện.