Chiều 16/3, đại biểu Nguyễn Đại Thắng hỏi, cử tri nêu việc đấu giá đất ở nhiều nơi, nhà đầu tư đấu giá trên trời rồi bỏ cọc, như tại khu đô thị Thủ Thiêm, TPHCM.
Việc này làm nhiễu loạn thị trường, sốt đất ảo, tạo mặt bằng giá đất mới, gây khó khăn cho xây dựng, phát triển vậy Bộ có giải pháp nào cho tình trạng này?
Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, việc đấu giá đất thời gian vừa qua không chỉ là thổi giá mà còn có dìm giá; quân xanh quân đỏ rất bức xúc. Đẩy giá làm biến động thị trường, tạo giá ảo và rút ruột tiền ngân hàng nếu tiền đó là đặt cọc. Giá đất bị đẩy lên cao, xa giá trị thật sẽ khiến dẫn tới nhiều hệ lụy.
"Trong nền kinh tế, đất đai là đầu vào mọi dự án đầu tư mà bị đẩy giá lên cao thì sẽ không hiệu quả. Đây là điều không mong muốn. Chúng ta mong muốn giá tốt, mang hiệu quả xã hội trên đất đai, chứ không phải có đủ đất để bán, để tiêu dùng", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Ông Hà cũng cho biết, việc thổi giá là hiện tượng rõ ràng, có thực. Người dân "gửi" tài sản bằng đất, mà giá đất lên như "ngựa phi" thì họ nghĩ có hiệu quả.
Đây là điều không tốt với nền kinh tế nếu tài sản của toàn xã hội đổ vào đất. Vì thế, Nhà nước phải điều tiết giá, chính sách phải kiểm soát được tính khả thi của các dự án.
Tình trạng này ảnh hưởng nghiêm trọng, làm biến động thị trường, thất thoát tài sản nhà nước. Tạo mặt bằng giá đất mới, gây ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống kinh tế.
Đằng sau việc thổi giá đất còn có nhiều hệ lụy là giá đất đấu giá cao có thể là ảo, nhưng lại dùng để thế chấp vay tiền ngân hàng, ảnh hưởng đến an ninh tiền tệ quốc gia và nhiều vấn đề khác.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường, nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do: Việc đấu giá đất đang được điều chỉnh bởi Luật Đấu giá, Luật Đất đai, các quy định về thuế, tài chính. Vì có nhiều luật điều chỉnh nên về quy trình, trình tự, phương thức đấu giá đất còn bất cập.
Trong khi giá trị tài nguyên như đất đai không giống với các vật thể giá trị khác, vì vậy, phải có quy định về phương thức, trình tự đấu giá với tài sản đất đai chặt chẽ hơn.
Tuy nhiên, có quy định về điều kiện doanh nghiệp tham gia đấu giá đất, nhưng chưa quy định cụ thể về điều kiện năng lực, trách nhiệm, kinh nghiệm thực tiễn.
Phải có chế tài mạnh mẽ hơn, nếu doanh nghiệp sau khi đấu giá xong rồi bỏ cọc thì phải bị xử lý, để lần sau họ không tham gia được, như vậy mới đủ sức răn đe.
Bộ trưởng đề nghị tăng cường thanh tra, kiểm tra để xử lý cơ quan công quyền và doanh nghiệp lợi dụng vấn đề đấu giá. Chế tài xử lý cần mạnh hơn, cả hình sự, kinh tế để đủ tính răn đe.
Ngoài ra, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng thời gian thẩm định hồ sơ đấu giá chỉ 15 ngày là không phù hợp. Cần đi trước bước đấu giá là thẩm định và làm căn cơ, tức là thẩm định thông qua hồ sơ ngân hàng, hồ sơ đất đai, lý lịch nhà tham gia đấu giá...