Thay huyết tương cứu bệnh nhân viêm tụy cấp nặng

Ngày 17/3, Trung tâm y tế huyện Cẩm Khê (Phú Thọ) cho biết, Trung tâm đã áp dụng kỹ thuật cao chuyên sâu – thay huyết tương cứu chữa thành công cho bệnh nhân viêm tụy cấp do tăng triglycerid máu nặng.

Theo đó, ông N.T.T, 51 tuổi đau bụng âm ỉ vùng thượng vị kéo dài 1 tuần lễ nhưng không đi khám, chỉ đến khi đau bụng tăng, nôn nhiều lần ông mới nhập viện điều trị.

Sau khi thăm khám và làm các cận lâm sàng cần thiết, bệnh nhân được chẩn đoán xác định Viêm tụy cấp độ E (Balthazza E) do tăng mỡ máu, chỉ số Triglycerid đo được 63.05mmol/L (tăng gần 30 lần), chỉ số Cholesterol 28,75mmol/L (tăng gần 06 lần so với bình thường).

Bệnh nhân được chỉ định lọc máu, thay huyết tương. Chỉ sau 1 lần lọc máu, chỉ số Triglycerid xuống còn 1,25mmol/L (trong ngưỡng bình thường), các triệu chứng lâm sàng cải thiện rõ rệt, bệnh nhân được duy trì điều trị và ra viện sau 9 ngày điều trị.

ThS.BSCKI. Nguyễn Thanh Thủy, Phó Trưởng khoa Cấp cứu - Hồi sức cấp cứu cho biết, viêm tụy cấp có nhiều nguyên nhân, tăng triglycerid máu là nguyên nhân gây viêm tụy đứng thứ 3 sau rượu và sỏi mật, chiếm khoảng 7-10% số ca viêm tụy cấp.

Lọc máu, thay huyết tương cho bệnh nhân - Ảnh BVCC

Ở những bệnh nhân có chỉ số triglycerid máu >1000mg/dl (11.3mmol/L) nguy cơ viêm tụy cấp tăng đáng kể. Viêm tụy cấp do tăng triglycerid thường có biểu hiện lâm sàng nặng hơn so với các nguyên nhân khác, có nguy cơ cao hơn về suy đa tạng và các biến chứng khác.

Thay huyết tương là phương pháp điều trị kỹ thuật cao, giúp giảm nhanh triglycerid máu, giảm tình trạng viêm, cải thiện nhanh triệu chứng lâm sàng, giảm nguy cơ suy đa tạng và biến chứng nặng, giảm thời gian phải nằm viện điều trị.

Dễ tái phát và tử vong

TS.BS Ngô Thị Hoài, Khoa Cấp cứu tiêu hóa - Bệnh Viện TWQĐ 108 chia sẻ: Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng viêm tụy cấp do tăng mỡ máu thường nặng hơn và đe dọa tính mạng bệnh nhân hơn so với các nguyên nhân khác.

Viêm tụy cấp do tăng mỡ máu gặp khoảng 30-35% trong tổng số bệnh nhân viêm tụy cấp nhập viện. Với mức triglyceride >5.6 mmol/L bệnh nhân có nguy cơ bị viêm tụy cấp, nếu triglyceride >11.3 mmol/L nguy cơ mắc viêm tụy cấp là 5%, tỷ lệ này tăng lên 10-20% khi mức triglyceride > 22.6 mmol/L.

Nếu mỡ máu của bệnh nhân không được điều trị thì nguy cơ viêm tụy cấp tái phát và tiếp đó sẽ dẫn đến viêm tụy mạn gây suy cả tuyến tụy nội tiết và ngoại tiết.

Triệu chứng của bệnh viêm tụy cấp diễn ra rầm rộ như bệnh nhân bị chướng bụng, đau bụng, buồn nôn, đau vùng thượng vị (ngay dưới xương ức), bí trung đại tiện.

Các chuyên gia cảnh báo, viêm tụy cấp diễn biến phức tạp, nhanh chóng, có nhiều biến chứng như hoại tử tụy, tụ dịch nhiễm khuẩn, suy đa tạng, suy hô hấp tiến triển nặng nếu không được điều trị kịp thời. Tình trạng tăng triglycerid trong viêm tụy cấp làm tăng mức độ nặng lên gấp 2, 3 lần nên cần thực hiện các biện pháp để giảm nhanh triglycerid như thay huyết tương, lọc máu hấp phụ, truyền insulin liên tục,…

Ngay cả khi cơn nguy kịch đã tạm qua, các biến chứng nhiễm trùng, nhiễm độc, suy kiệt vẫn rình rập. Bệnh rất dễ tái phát nhiều lần. Vì vậy, bệnh nhân luôn cần được theo dõi y tế sát sao và thực hiện đúng theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ.

Bệnh viêm tụy cấp rất dễ tái phát, nhiều bệnh nhân một năm nhập viện 2 – 3 lần, thậm chí có người bị tới 7 – 8 lần/năm.

Đặc biệt, viêm tụy cấp nhiều lần dễ trở thành viêm tụy mạn, suy tụy, người bệnh không có men tiêu hóa thức ăn, ăn cái gì đại tiện ra cái đó dẫn tới suy dinh dưỡng hoặc các bệnh nội tiết khác như đái tháo đường, xơ tụy, suy tụy.

Các biến chứng thường gặp của viêm tụy cấp bao gồm: Giảm thể tích máu; hoại tử tụy, nang giả tụy, suy hô hấp cấp, liệt ruột cơ năng, nhiễm trùng huyết… Bệnh nặng có thể gây biến chứng toàn thân như trụy tim mạch, suy giảm hô hấp, suy giảm chức năng thận, loét dạ dày tá tràng… đặc biệt là hoại tử hoặc chảy máu trong tụy, bệnh nhân có thể bị sốc và tử vong.

Viêm tụy cấp nếu được cấp cứu kịp thời, lọc máu và điều trị nội khoa có kết quả tốt. Bệnh nặng có khi phải phẫu thuật và nguy cơ tử vong rất cao (10 – 50%). Vì vậy, để tránh những biến chứng đáng tiếc do viêm tụy cấp có thể xảy ra, sau các bữa ăn thịnh soạn đặc biệt sau uống rượu bia mà xuất hiện đau bụng cấp, cần đến ngay cơ sở y tế nơi gần nhất để khám và điều trị hợp lý, kịp thời.

Bệnh nhân bị bệnh rối loạn chuyển hóa lipid máu nên đến khám và điều trị mỡ máu duy trì kiểm soát mỡ máu bằng chế độ ăn, cân nặng và thuốc.

Đặc biệt người trẻ mắc bệnh rối loạn chuyển hóa lipid máu mà có kèm uống rượu thì tình trạng bệnh sẽ nặng và nguy cơ rất cao xảy ra viêm tụy và các bệnh lý tim mạch chuyển hóa.

Vì vậy, người bệnh bị mỡ máu khi có biểu hiện chướng bụng, đau bụng, buồn nôn, đau vùng thượng vị (ngay dưới xương ức), bí trung đại tiện... cần đi khám ngay”, các bác sĩ khuyến cáo.