DASH là gì?

DASH - Dietary Approaches to Stop Hypertension là chế độ ăn giúp phòng tránh và có giá trị to lớn trong hỗ trợ điều trị bệnh Tăng huyết áp, đã được khuyến cáo rộng rãi bởi các hiệp hội lớn về tim mạch cũng như về dinh dưỡng trên thế giới.

Chế độ ăn này cũng giúp giảm lượng Lipoprotein tỷ trọng thấp gắn với Cholesterol (LDL-C) hay còn gọi là “mỡ xấu”, từ đó giúp giảm rõ rệt nguy cơ mắc bệnh tim mạch như xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim hay đột quỵ não.

Các loại thực phẩm trong chế độ ăn DASH

Các thực phẩm được khuyến cáo trong chế độ ăn DASH rất giàu các khoáng chất như Kali, Canxi, Magie, chủ yếu bao gồm các loại rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt cũng như các sản phẩm sữa không béo, hải sản, thịt gia cầm, đậu và các loại hạt; đồng thời hạn chế các thực phẩm chứa nhiều Natri, đường, chất béo bão hoà, nước ngọt có ga.

Các loại thực phẩm trong chế độ ăn này hoàn toàn có thể tìm thấy dễ dàng với giá thành hợp lý nhưng mang lại giá trị to lớn với sức khoẻ.

DASH - Chế độ ăn mà bệnh nhân Tăng huyết áp cần phải biết

Các thành phần quan trọng trong chế độ ăn DASH

Cá và hải sản: Trong cá và nhiều loại hải sản có chứa các chất béo có lợi như Omega-3 giúp giảm các nguy cơ tim mạch, giảm tỷ lệ mắc hội chứng chuyển hoá. Khuyến cáo nên ăn cá hoặc hải sản > 2 lần/tuần.

Hạt: Các loại hạt là thành phần không thể thiếu trong chế độ ăn DASH. Trong hạt chứa các chất béo không bão hoà, chất xơ, protein thực vật, polyphenol, phytosterol, tocopherol, folate cũng như các khoáng chất như Kali, Magie, Canxi giúp chúng trở thành một loại thực phẩm có giàu dinh dưỡng và có lợi cho sức khoẻ. Khuyến cáo nên ăn các loại hạt > 1 khẩu phần/ngày.

Trứng và sữa: Là nguồn dinh dưỡng đã đóng vai trò quan trọng từ lâu trong nền văn hoá ẩm thực của rất nhiều quốc gia trên thế giới, trứng và sữa không béo chứa đủ 8 loại acid amin thiết yếu cho cơ thể, các khoáng chất, vitamin, carotenoid.

Tuy nhiên trong trứng chứa hàm lượng tương đối cao Cholesterol nên các khuyến cáo chỉ ra không ăn quá 5 lòng đỏ trứng mỗi tuần trong khi lòng trắng trứng có thể ăn không giới hạn.

Nước và cồn: Nước lọc, nước trái cây được khuyến cáo trong chế độ ăn DASH. Rượu và bia có thể gây Tăng huyết áp, do đó khuyến cáo được đưa ra là không uống quá 2 đơn vị rượu mỗi ngày với nam và không quá 1 đơn vị rượu mỗi ngày với nữ (một đơn vị rượu tương đương 10g ethanol, khoảng 3/4 lon bia 330ml/5%, 30ml rượu mạnh 40%, 145ml rượu vang 14%). Nếu uống rượu, tốt nhất là uống rượu vang đỏ.

Giảm lượng muối ăn: Năm 2018, Hội tim mạch Châu Âu khuyến cáo hạn chế ăn mặn ở người Tăng huyết áp và tiền Tăng huyết áp, với lượng muối < 5g/ngày. Theo Hội tim mạch học Việt Nam năm 2021, mục tiêu tối ưu đối với hàm lượng Natri trong khẩu phần ăn là < 1500mg Natri/ngày.

Một số biện pháp để giảm ăn muối:

- Giảm bớt lượng mắm, muối nêm vào khi nấu nướng.

- Tăng cường sử dụng thực phẩm tươi, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn.

- Nước chấm nên pha loãng.

- Hạn chế ăn bên ngoài (thức ăn tại nhà hàng thường mặn).

- Hạn chế ăn muối tốt nhất là không nêm, không chấm vì trong thực phẩm cũng đã chứa một lượng natri nhất định.

BS Lê Quang Hiếu (Khoa Nội tổng hợp 1, Bệnh viện Giao Thông vận tải)