Thiên vương bổ tâm đơn gia giảm: Huyền sâm 12g, sinh địa 20g, đẳng sâm 14g, bạch thược 14g, viễn chí 12g, hoàng kỳ 14g, bạch linh 14g, đương qui 14g, bá tử nhân 14g, bạch truật 12g, táo nhân 12g, mạch môn 12g, thiên môn 8g, đan sâm 12g, ngũ vị tử 10g, cát cánh 8g. Làm hoàn hoặc sắc uống. Tác dụng tư âm thanh nhiệt, bổ tâm, an thần...Trị chứng tâm thận âm hư, hỏa bốc lên sinh ra hư phiền mất ngủ, mộng tinh, ra mồ hôi trộm, mồm lưỡi lở, tim hồi hộp, hay quên.

Nếu người bệnh người bệnh sau cảm sốt bệnh lui mà người vẫn nóng, bứt dứt, khó ngủ do tâm âm hư có tà còn lưu lại, phối hợp bài Đạo xích thanh tâm thang gia giảm: Đạm trúc diệp 18g, đăng tâm 4g, đơn bì 12g, liên tâm 12g, mạch môn 12g, mộc thông 12g, phục thần 12g, sinh địa 24g sắc uống. Có thể thêm 12g ích trí nhân, tác dụng bổ âm dưỡng tâm, thanh nhiệt, an thần… Trị nhiệt tà hãm vào kinh tâm, tâm bào khó ngủ. Nếu có đờm nhiệt, gia qua lâu nhân 12g; bứt dứt khó ngủ gia thanh tâm thảo 16g, táo nhân 12g; nóng bứt dứt, gia chi tử 12g, huyền sâm 12g. Người khi gặp lạnh, tim hồi hộp khó ngủ, hay sợ sệt do tâm dương hư không dùng.

Tâm thận âm hư, hỏa bốc lên sinh ra hư phiền, mất ngủ. Trường hợp này dùng bài sinh địa 20g, bạch thược 12g, đan sâm 10g, đăng tâm 10g, mạch môn 12g, đơn bì 6g, ngũ vị 8g, ngưu tất 12g, phục thần 6g, viễn chí 8g, liên nhục 14g, táo nhân 12g sắc hoặc làm thuốc hoàn uống. Tác dụng trị phần âm, âm huyết hư suy, cô dương không liễm tàng dương. Trị chứng tâm thận âm hư, hỏa bốc lên sinh ra hư phiền mất ngủ. Người tỳ yếu chậm tiêu, bụng đầy hay tiêu chảy không được dùng.

Tâm phiền hư nhược, sợ hãi, mất ngủ. Trường hợp này dùng An thần hoàn gia giảm: Hoàng liên 12g, sinh địa 20g, qui thân 16g, chích thảo 8g, đăng tâm 12g, liên tâm 12g sắc hoặc làm thuốc hoàn uống. Tác dụng thanh nhiệt, dưỡng huyết an thần. Nếu có đờm nhiệt, gia qua lâu nhân; bứt rứt khó ngủ nhiều, gia lạc tiên 12g, toan táo nhân 12g; tâm bứt rứt nhiều gia lá tre 20g. Người da xanh, môi nhợt, tay chân lạnh không dùng.

Lương y Phan Thị Thạnh – Hội Đông y Vũng Tàu