Mũi nghẹt do phì đại cuống mũi thường gặp ở những người làm việc trong phòng lạnh lâu ngày dần dần bị nghẹt, khó thở, không ngửi thấy mùi, đầu lúc nào cũng nặng, dễ bị hoa mắt. Về đêm khi nằm xuống mũi rất khó thở, phải thở bằng miệng nên không ngủ được. Nhiều đêm phải ngủ võng hoặc ngủ ngồi. Tây y chẩn đoán là phì đại cuống mũi, hoặc polyp mũi và quyết định phải đốt. Nhiều người khi đốt xong, mũi thở dễ hơn nhưng sau đó lại tiếp tục khó thở và ngạt mũi, nhiều trường hợp tiếng nói cũng bị biến âm, nghe nặng và khó nghe. Theo Đông y, khí lạnh làm cho tạng phế bị hàn tà làm tổn thương, mà lỗ mũi là cửa của phế (phế khai khiếu ở mũi) nên phế bị tổn thương sẽ làm cho mũi bị nghẹt. Đông y dùng phép cứu để chữa trị như sau.

Huyệt Tín hội.

Cứu huyệt tín hội: Cách xác định vị trí huyệt: kéo một đường thẳng từ giữa 2 đầu chân mày lên và một đường thẳng nối hai đỉnh nhọn của tai kéo lên, gặp nhau ở giữa đỉnh đầu, từ đó, đo thẳng lên phía trước chân tóc trán khoảng 4 ngang ngón tay (trừ ngón tay cái). Hoặc đơn giản hơn, lấy điểm giữa đỉnh đầu đo lên dọc theo đường thẳng phía trán 4 ngang ngón tay, sờ vào thấy có chỗ lõm (thóp đầu), đó là huyệt tín hội. Thời gian thực hiện khoảng 5 phút.

Huyệt Suất cốc.

Kế tiếp, cứu huyệt suất cốc ở đầu phía trên tai. Cách xác đinh vị trí huyệt: Gấp vành tai về phía trước và áp vành tai vào đầu, từ đó đo lên phía trên 2 ngang ngón tay (ngón tay giữa và ngón tay trỏ) đó là huyệt.

Cách cứu: Dùng ngón tay trỏ và ngón cái cầm cây thuốc cứu (đã được chế sẵn có dạng giống điếu xì gà), dựa trên mặt trong của ngón tay giữa cho có thế vững, đặt dầu ngón tay út vào gần vùng huyệt định cứu để cho cây thuốc cứu luôn ở một khoảng cách nhất định, hơ cho đến khi huyệt thấy ấm nóng thì hơi nhấc cây thuốc cứu lên một ít, rồi lại đặt xuống hơ tiếp. Mỗi huyệt cứu khoảng 3 - 5 phút.

Nếu không có sẵn điếu ngải mà có sẵn ngải nhung, có thể chế thành điếu ngải cứu theo cách sau: Dùng giấy bản mỏng, cắt thành miếng dài 20cm, rộng 4cm, rải ngải nhung vào, cuốn thành như điếu thuốc, đốt cho cháy, hơ gần hoặc xa vùng huyệt chữa trị.

Tốt nhất nên cứu thuốc vào buổi chiều muộn để cải thiện tình trạng khó thở và dễ ngủ hơn.

Tác dụng: Sơ phong, hoạt lạc, trấn kinh, chỉ thống. Kinh nghiệm cho thấy, khi cứu huyệt tín hội, bệnh nhân cho biết có luồng hơi ấm chạy xuống thẳng vào mũi và cảm thấy mùi thơm của cây thuốc cứu (dù trước đó không ngửi thấy mùi gì). Đến khi cứu thêm huyệt suất cốc, bệnh nhân thấy đầu nhẹ ngay, tối có thể nằm ngủ được. Mỗi ngày đều cứu một lần như vậy, đến ngày thứ năm thì mũi bớt đến 70%. Sau khoảng 15 ngày mũi hoàn toàn hết hẳn nghẹt, tối ngủ một cách dễ dàng, hết hẳn cả nhức đầu, hoa mắt.

Lương y Hoàng Duy Tân (nguyên Phó Chủ tịch Hội Đông y Đồng Nai)