Kế hoạch mua lại cổ phiếu quỹ cũng đang gấp rút được triển khai tại hàng loạt công ty.

Thị trường chao đảo, gom cổ phiếu với “giá bèo”

Trong tháng 3/2020, làn sóng bán tháo diễn ra tại mọi loại cổ phiếu, từ blue, midcap đến penny, quá nửa mã cổ phiếu trên 3 sàn giao dịch giá giảm sâu... Áp lực bán trên toàn thị trường vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại, số mã giảm giá trên cả 3 sàn tiếp tục chiếm số lượng lớn, áp đảo các mã tăng giá, nhiều cổ phiếu bluechips hay ngân hàng cũng “trắng bên mua”...

Theo các chuyên gia, với tác động của dịch Covid-19, dự báo kết quả kinh doanh trong 6 tháng đầu năm nay của nhiều DN sẽ thấp, thậm chí là báo lỗ nặng. Do đó, nhà đầu tư bán tháo cổ phiếu để tìm tới các tài sản khác an toàn hơn.

Trước thực trạng nhà đầu tư bán tháo khiến giá cổ phiếu giảm sâu, hàng loạt công ty đã buộc phải tiến hành mua cổ phiếu quỹ. Công ty CP Sợi Thế Kỷ (mã: STK) đăng ký mua vào 5 triệu cổ phiếu STK để làm cổ phiếu quỹ. Tổng Công ty CP Thiết bị điện Việt Nam (Gelex, mã: GEX) cũng thông qua kế hoạch mua cổ phiếu quỹ với khối lượng không quá 29 triệu cổ phiếu, tương đương với 5,94% vốn điều lệ. HĐQT Công ty CP Fecon (mã: FCN) cũng thông qua phương án mua lại 6 triệu cổ phiếu, tương đương 5% vốn làm cổ phiếu quỹ từ nguồn thặng dư vốn cổ phần hoặc lợi nhuận sau thuế chưa phân phối...

Sau những đơn vị đi tiên phong "cứu hộ" giá cổ phiếu giảm sâu vì dịch Covid-19, hàng loạt DN cũng nhập cuộc phong trào này. TPBank (mã TPB) cũng đăng ký mua vào 10 triệu cổ phiếu làm cổ phiếu quỹ từ nguồn lợi nhuận chưa phân phối. Kế hoạch mua lại cổ phiếu quỹ cũng đang được triển khai tại hàng loạt công ty bất động sản, nhóm DN thường dùng cổ phiếu làm tài sản đảm bảo cho các khoản nợ vay hay phát hành trái phiếu. Phát triển nhà Bà Rịa - Vũng Tàu thông qua phương án mua lại 2 triệu cổ phiếu quỹ ngay trong quý 2/2020. Cường Thuận Idico dự định mua lại 15,7 triệu cổ phiếu. Bất động sản và đầu tư VRC muốn mua lại tối đa 10 triệu cổ phiếu quỹ, tương đương 20% tổng số cổ phiếu đang lưu hành...

Hầu hết các DN cho rằng, thị giá cổ phiếu đang ở mức thấp hơn giá trị thực nên việc mua vào cổ phiếu chính làm bảo vệ quyền lợi cho DN và cổ đông. Mua cổ phiếu quỹ được khuyến khích bởi tác động tích cực từ những giao dịch này thường đến ngay tức thì, thậm chí trước cả khi chúng được chính thức thực hiện.

Nhiều thương vụ đăng ký mua cổ phiếu số lượng lớn đang được xúc tiến nhằm nâng tỷ lệ sở hữu cho chủ nhân tại doanh nghiệp.

Cơ hội 

Không “cầm lòng” nhìn cổ phiếu lao dốc, nhiều lãnh đạo các DN lớn cũng đã chi hàng chục tỷ đến hàng trăm tỷ đồng để mua vào cổ phiếu của chính DN mình. Mục đích của từng DN trong việc đăng ký mua cổ phiếu là khác nhau, nhưng chủ yếu là nhằm "đỡ" giá cổ phiếu rơi quá sâu, bảo vệ quyền lợi của công ty và cổ đông. Ngoài mục đích bình ổn giá cổ phiếu, tăng tỷ lệ sở hữu hay bảo đảm quyền lợi cho cổ đông và công ty... nhiều lãnh đạo DN đăng ký mua lại cổ phiếu với mục đích đầu tư. Đây cũng có thể là bước đệm cho DN thực hiện giảm vốn điều lệ thông qua việc mua và sau đó hủy số cổ phiếu quỹ đã mua.

Đáng chú ý một số thương vụ lớn như Phó Tổng Giám đốc thường trực của Công ty CP Nhựa An Phát Xanh (HoSE: AAA) đăng ký mua vào 5 triệu cổ phiếu, nâng tỷ lệ sở hữu tại đây từ 0% lên mức 2,92%. Chủ tịch HĐQT Công ty CP Địa ốc Nova (Novaland, HoSE: NVL) đăng ký mua vào 5 triệu cổ phiếu NVL. Nếu giao dịch diễn ra thành công, tỷ lệ sở hữu của vị này tại Novaland sẽ tăng lên mức 21,25%, tương đương với hơn 206 triệu cổ phiếu NVL. Chủ tịch HĐQT Công ty CP Cơ điện lạnh (HoSE: REE) cũng đăng ký mua vào 15 triệu cổ phiếu REE nhằm tăng tỉ lệ sở hữu lên mức 12,16%, tương đương với hơn 37,7 triệu cổ phiếu REE...

Đáng chú ý có thể kể đến việc con trai của Chủ tịch Hòa Phát Trần Đình Long đăng ký mua 20 triệu cổ phiếu HPG. Thương vụ này trị giá hàng trăm tỷ đồng. Việc mua tiến hành trong bối cảnh Covid-19 đã có những ảnh hưởng đáng kể lên hoạt động sản xuất kinh doanh của Hòa Phát, điển hình là việc làm chậm tiến độ dự án Nhà máy Hòa Phát Dung Quất.

Trong ngắn hạn, hoạt động mua lại này giúp DN trấn an cổ đông, cho thấy cổ phiếu vẫn hấp dẫn. Về dài hạn, giá cổ phiếu có thể hồi phục về mức cao trước đây, doanh nghiệp có cơ hội thu được thặng dư khi bán ra trở lại. Mặt khác, động thái mua cổ phiếu quỹ cũng là một biện pháp giúp DN tránh khỏi các thế lực khác gom mua cổ phiếu khi giá lao dốc để thao túng, nắm quyền kiểm soát công ty.

Theo ông Phan Tấn Nhật, Trưởng nhóm Phân tích, Công ty Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội (SHS) Chi nhánh TPHCM, trong thách thức luôn có cơ hội. Vào những thời điểm “đen tối”, hoảng loạn, các nhà đầu tư trường vốn thường theo bài học kinh điển của Benjamin Graham cha đẻ trường phái đầu tư giá trị để tìm kiếm các cơ hội “mua một tài sản có giá trị 1 USD với mức giá 0,5 USD”. Đối với các công ty năng lượng, sản xuất điện, than, khí đốt, các công ty sản xuất thiết yếu…, thì tình hình giá các nguyên liệu giảm mạnh như hiện nay là cơ hội tốt để tích lũy “lương thảo”, sử dụng các nghiệp vụ để tăng lượng tồn kho, hạ giá vốn nguyên liệu, cải thiện biên lợi nhuận khi kinh tế phục hồi.

Ông Phan Dũng Khánh, Trưởng Bộ phận Phân tích, Công ty Chứng khoán Maybank KimEng cho rằng, việc DN rót tiền mua cổ phiếu quỹ như một phản xạ tự nhiên trong bối cảnh này. Nhưng xét cho cùng thì việc gì cũng có tính hai mặt nếu mục đích không rõ ràng. Trong trường hợp DN dư dả về tiền mặt thì động thái này đươc xem là tích cực, tuy nhiên khi không dư dả về tiền mặt mà “thể hiện” tinh thần cứu giá có thể sẽ vướng rủi ro. Mua lại cổ phiếu quỹ trong bối cảnh thiếu hụt tiền mặt, phải đi vay hoặc lấy từ hoạt động kinh doanh khác sẽ tạo thêm gánh nặng cho DN, thậm chí phản tác dụng.

Duy trì hoạt động chứng khoán trong thời gian cách ly toàn xã hội

Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) vừa ký công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị đưa ngành chứng khoán vào danh mục ngành dịch vụ thiết yếu. UBCKNN cho rằng, các dịch vụ tài chính - tiền tệ như ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, kế toán, kiểm toán… là các dịch vụ thiết yếu của quốc gia cần được duy trì. Do vậy, việc đưa ngành chứng khoán vào danh mục ngành dịch vụ thiết yếu là để tạo điều kiện cho thị trường chứng khoán nói chung và các hoạt động liên quan được hoạt động bình thường. Việt Nam đã thực hiện cách ly toàn xã hội trong 15 ngày, từ 1/4. Trong thời gian này, các giao dịch chứng khoán vẫn được duy trì. Các công ty chứng khoán cũng cho biết vẫn duy trì hoạt động bình thường, chỉ dừng giao dịch trực tiếp tại Hà Nội và TPHCM.