Nếu không kiểm soát được tình trạng này, béo phì sẽ là gánh nặng của nhiều nền kinh tế và cho toàn xã hội.
Béo phì tác động đối với toàn xã hội
Tại Việt Nam, tỷ lệ béo phì gia tăng nhanh, từ 2,6% năm 2010 lên đến 3,6% năm 2014, tương đương với tốc độ tăng là 38%. Một thống kê tại Việt Nam năm 2021 cho kết quả tỷ lệ thường cân béo phì ở Hà Nội và TP. HCM chiếm 18% tổng số người thừa cân béo phì trên toàn quốc.
Đặc biệt lứa tuổi học đường từ 5-19 tuổi, tình trạng béo phì tăng rất nhanh. Năm 2010 tỷ lệ này là 8,5% đã tăng gấp đôi, lên 19% vào năm 2020, trong đó tỷ lệ thừa cân béo phì khu vực thành thị là 26,8%, nông thôn là 18,3% và miền núi là 6,9%.
Béo phì không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của cá nhân mà còn có tác động lớn đến toàn xã hội. Các ảnh hưởng của béo phì tới toàn xã hội bao gồm:
Tăng chi phí chăm sóc sức khỏe: Những người béo phì có nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, tiểu đường, ung thư và các bệnh lý khác. Việc điều trị cho những bệnh này đòi hỏi chi phí rất lớn, do đó, tăng chi phí cho ngành y tế và cả cho hệ thống bảo hiểm y tế.
Tác động tới nền kinh tế: Béo phì cũng ảnh hưởng đến nền kinh tế thông qua sự mất công việc và sản xuất kinh tế do sức khỏe kém. Những người béo phì thường ít vận động và ít tham gia hoạt động ngoài trời, dẫn đến sự mất cân bằng giữa lực lượng lao động và nhu cầu sản xuất kinh tế.
Tác động đến môi trường: Việc sản xuất và tiêu thụ thực phẩm ảnh hưởng đến môi trường. Để sản xuất thực phẩm, cần sử dụng nhiều năng lượng và tài nguyên. Đồng thời, các thực phẩm nhanh và thực phẩm chế biến sẵn còn gây ra nhiều rác thải nhựa và bao bì.
Tác động đến xã hội: Béo phì có thể gây ra những phân biệt đối xử và cảm giác tự ti ở một số người, dẫn đến khó khăn trong việc tham gia xã hội và hoạt động công cộng.
Tác động đến tương lai của các thế hệ trẻ: Tình trạng béo phì của trẻ em có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe và trì hoãn phát triển. Những người trẻ béo phì cũng có nguy cơ trở thành người lớn béo phì và phát triển các bệnh lý liên quan đến béo phì.
Theo một báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2020, toàn thế giới tiêu tốn khoảng 2 nghìn tỷ USD mỗi năm cho chi phí liên quan đến béo phì. Trong đó, chi phí y tế chiếm khoảng 7% (140 tỷ USD) và chi phí kinh tế do mất năng suất lao động chiếm khoảng 3,3% (680 tỷ USD).
Các chi phí y tế bao gồm chi phí điều trị bệnh liên quan đến béo phì như tiểu đường, bệnh tim mạch, bệnh gan, ung thư và các bệnh khác. Ngoài ra, chi phí còn bao gồm các chi phí khác như chi phí chăm sóc sức khỏe, phòng ngừa và quản lý béo phì.
Chi phí kinh tế do mất năng suất lao động bao gồm chi phí do thời gian làm việc bị gián đoạn hoặc nghỉ việc để điều trị bệnh liên quan đến béo phì, chi phí của nhà tuyển dụng để tìm và đào tạo nhân viên mới thay thế, và chi phí do hiệu quả lao động giảm do tình trạng béo phì.
Tổng chi phí liên quan đến béo phì đang là một vấn đề lớn đối với toàn thế giới và cần có những biện pháp hiệu quả để kiểm soát tình trạng này và giảm thiểu tác động của nó đến sức khỏe và kinh tế.
 PGS.TS.BS Nguyễn Anh Tuấn và ekip phẫu thuật nội soi thu nhỏ dạ dày giảm cân cho bệnh nhân béo phì có chỉ số BMI >30. |
Giải pháp ngăn chặn và kiểm soát béo phì
Tóm lại, tình trạng béo phì có tác động không chỉ đến sức khỏe của cá nhân mà còn đến toàn xã hội. Việc ngăn chặn và kiểm soát tình trạng béo phì là rất cần thiết để đảm bảo sức khỏe của cả cá nhân và cộng đồng. Các biện pháp nhằm kiểm soát tình trạng béo phì bao gồm:
Tăng cường giáo dục và nâng cao nhận thức: Giáo dục và nâng cao nhận thức về tác hại của béo phì là rất quan trọng. Những người có kiến thức về sức khỏe và dinh dưỡng sẽ có khả năng lựa chọn và tiêu thụ các loại thực phẩm tốt hơn và có lối sống lành mạnh hơn.
Thúc đẩy hoạt động thể chất: Thể chất là một yếu tố quan trọng giúp giảm cân và duy trì sức khỏe tốt. Cần khuyến khích mọi người tham gia vào các hoạt động thể chất như tập thể dục, đi bộ, đạp xe, thể thao...
Điều chỉnh chế độ ăn uống: Chế độ ăn uống là yếu tố quan trọng để kiểm soát tình trạng béo phì. Cần tăng cường sử dụng các loại thực phẩm tươi, đầy đủ dinh dưỡng và giảm sử dụng các loại thực phẩm nhanh, chế biến sẵn và có chất béo cao.
Tăng cường quản lý các sản phẩm thực phẩm: Các sản phẩm thực phẩm cần được quản lý chặt chẽ hơn để đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm. Cần đẩy mạnh việc kiểm tra chất lượng thực phẩm và quy định rõ ràng về hàm lượng chất béo và đường trong các sản phẩm thực phẩm.
Tăng cường nghiên cứu về béo phì: Nghiên cứu về béo phì là rất cần thiết để hiểu rõ hơn về nguyên nhân và cách phòng ngừa béo phì. Các nghiên cứu cần tập trung vào cách ứng phó với béo phì trong từng đối tượng khác nhau, đặc biệt là trẻ em.
Việc thực hiện các biện pháp này sẽ giúp nâng cao sức khỏe cho cả cá nhân và cộng đồng, đồng thời đảm bảo sự phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.
Cách kiểm soát cân nặng đúng
Béo phì không chỉ gây ảnh hưởng đến sinh hoạt, thẩm mỹ mà còn gây ra nhiều nguy cơ như mắc các bệnh lý về tim mạch, đái tháo đường, gan nhiễm mỡ, xơ gan, các bệnh lý cơ xương khớp, vô sinh,… Béo phì và thừa cân cũng làm tăng nguy cơ tử vong hơn so với những bệnh nhân có cân nặng bình thường.
Vì vậy cần tăng hoạt động thể lực hàng ngày để giúp kiểm soát cân nặng hiệu quả. Hiệu quả giảm cân của việc hoạt động thể lực hay tập thể dục thay đổi tùy mức độ và thời gian tập luyện, mức độ giảm cân cũng thay đổi tùy thuộc từng bệnh nhân.
Đặc biệt không nên tự mua và sử dụng các loại thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc trên thị trường vì sẽ gây ra những biến chứng và tác dụng không mong muốn có thể ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe.
Ngoài ra, những bệnh nhân béo phì có BMI trên 35 hoặc BMI trên 30 kèm theo bệnh lý nếu không giảm cân sẽ gặp phải nhiều biến chứng nguy hiểm. Can thiệp y khoa, phẫu thuật giảm cân là phương pháp cuối cùng mà người béo phì nên hướng đến, tránh những hậu quả đáng tiếc do béo phì gây ra.
PGS.TS Nguyễn Anh Tuấn (Trưởng khoa phẫu thuật tiêu hóa- Bệnh viện TƯQĐ 108, chuyên gia đầu ngành trong phẫu thuật điều trị béo phì tại Việt Nam)